Cuba với vấn đề tích lũy tư bản và sở hữu tư nhân
Tuy nhiên, quyết định trên không phải là không có những đắn đo nhất định, đặc biệt là xung quanh vấn đề doanh nghiệp tư nhân và tích lũy tư bản.
Việc hợp pháp hóa sở hữu tư nhân đối với các phương tiện sản xuất rõ ràng đã làm dấy lên những lo ngại ở một số đại biểu. Họ lo ngại rằng điều này sẽ gây ra hiện tượng tập trung của cải và rốt cục sẽ đưa đất nước tới tình trạng bất bình đẳng như phần còn lại của Mỹ Latinh.
Thế nhưng, các nhà kinh tế cam đoan rằng nếu không có tích lũy tư bản thì doanh nghiệp tư nhân không thể phát triển. Các doanh nhân cần tái đầu tư, cần có quỹ để bù đắp những thiệt hại, cần có điều kiện thuận lợi về thuế để khởi nghiệp và những khuyến khích kinh tế cá nhân.
Cuba đã tới thời điểm không thể tránh khỏi việc gia tăng những khác biệt xã hội. Nền kinh tế quốc gia không thể được điều khiển bằng những quy luật xã hội chủ nghĩa “làm theo năng lực, hưởng theo công việc”. Kể từ những năm 1990, mức lương đã mất đi giá trị thực tế và tiên đề thống trị trong nền kinh tế Cuba hiện giờ là “làm theo khôn khéo, hưởng theo mưu mẹo”.
Việc dành điều kiện sống ưu đãi cho những nhà lão thành cách mạng cũng không còn được mặc nhiên thừa nhận trong quần chúng, khi mà những ưu đãi này dần dần biến thành “của hồi môn” và vấn đề nảy sinh khi con cháu các nhà lão thành cách mạng được hưởng lợi thế so với đại đa số bộ phận dân chúng, trong khi không có bất cứ thành tích chính trị nào.
Có thể nói, tình trạng bất công trong xã hội Cuba không phải là sản phẩm của quá trình “cập nhật mô hình kinh tế-xã hội” như các nhà lý luận bảo thủ e sợ, mà đã bắt đầu được tích lũy từ những năm 1990 với nhiều yếu tố khác nhau từ kiều hối, tình trạng USD hóa một phần nền kinh tế tiêu dùng, mở cửa cho đầu tư nước ngoài, du lịch và sự trưởng thành của thế hệ “con ông cháu cha” đầu tiên trong lòng cách mạng.
Tóm lại, dù theo cách này hay cách khác, các biện pháp cải cách sẽ hướng tới việc hợp pháp hóa những gì trên thực tế đã tồn tại trong xã hội. Đó là hoạt động tự doanh, những doanh nghiệp vừa và nhỏ trá hình hay những hoạt động kinh doanh trên thực tế là của nước ngoài nhưng có người Cuba quản lý về danh nghĩa.
Với những thay đổi này, toàn bộ “thế giới ngầm” có lịch sử rất nhiều năm có thể bắt đầu được tích hợp dần dần vào nền kinh tế hợp pháp của Cuba. Việc đưa các chính sách, quy định, luật pháp đến với thực tiễn cuộc sống trên thực tế lại có thể giúp cho việc phân chia của cải chính xác hơn, đơn cử như qua việc thu những khoản thuế mà trước đây chưa ai từng đóng.
Tất nhiên đối với Cuba, sẽ có nhiều thách thức và những bước vấp ngã. Nhiều nhà kinh tế chắc chắn rằng nếu không cho phép việc tập trung của cải thì những người tự doanh không bao giờ có thể trở thành những doanh nhân thực sự.
Không có tích lũy tư bản, những người có thể trở thành ông chủ của những doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ là những đối tượng nhận nguồn tiền từ nước ngoài hay những người có điều kiện “tích lũy tư bản” trong hệ thống xã hội chủ nghĩa, nói cách khác là những kẻ tham nhũng hoặc giới tội phạm.
Bằng cách này hay cách khác, việc tập trung của cải sẽ dẫn tới việc gia tăng cách biệt xã hội giữa người dân Cuba, bên cạnh thực tế là việc tích lũy tại một nước nghèo thường dẫn tới việc một thiểu số nhỏ chiếm giữ phần lớn của “miếng bánh tăng trưởng”, trong khi rất nhiều người thậm chí còn không thể nếm qua mùi vị.
Việc triển khai những văn kiện định hướng trên vào thực tế sẽ còn mang tới vô số dấu hỏi lớn, đơn cử như việc mỗi doanh nghiệp cỡ vừa có thể được ký hợp đồng thuê bao nhiêu nhân công? Đâu là những giới hạn của việc tích lũy tư bản?
Những cơ chế phân chia của cải trong hiện trạng kinh tế mới sẽ như thế nào? Hay nhà nước sẽ đảm bảo công bằng về cơ hội trong xã hội ra sao?
Những khái niệm như “doanh nghiệp tư nhân” hay “tích lũy của cải” có thể khiến một số người e ngại và một số người khác phấn khích, nhưng chừng nào các chi tiết chưa được định dạng rõ ràng, thì đây vẫn chỉ là cuộc tranh cãi về các khái niệm trừu tượng. Chính những chi tiết đó sẽ là những yếu tố thực sự định nghĩa mô hình kinh tế xã hội của Cuba trong tương lai.
- Từ khóa :
- cuba
- tích lũy tư bản
- sở hữu tư nhân
- cải cách kinh tế
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ phạt các công ty vi phạm lệnh cấm vận chống Cuba
09:52' - 29/06/2017
Văn phòng Quản lý tài sản nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ phạt Công ty bảo hiểm American International Group (AIG) của Mỹ 148.698 USD do vi phạm các lệnh cấm vận của Mỹ đối với Cuba.
-
Kinh tế Thế giới
Cuba và Trung Quốc cam kết thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại
12:53' - 25/06/2017
Ủy ban Liên chính phủ Cuba – Trung Quốc vừa tiến hành kỳ họp lần thứ 29 tại Bắc Kinh, trong đó hai bên cam kết thúc đầy quan hệ kinh tế - thương mại song phương.
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam yêu cầu Hoa Kỳ dỡ bỏ chính sách bao vây cấm vận chống Cuba từ hơn 5 thập kỷ qua
18:47' - 23/06/2017
“Việt Nam phản đối mọi lệnh bao vây cấm vận đơn phương của quốc gia này áp đặt lên quốc gia khác.
-
Kinh tế & Xã hội
Cuba khai thác tiềm năng du lịch từ những di tích lịch sử
06:10' - 20/06/2017
Ngoài những bãi biển hoang sơ và nắng vàng rực rỡ gần như quanh năm suốt tháng, Cuba còn thừa hưởng một kho tàng lịch sử phong phú có tiềm năng du lịch to lớn.
-
Kinh tế & Xã hội
Người dân Cuba tin tưởng vào sức mạnh nội tại
13:26' - 19/06/2017
Chia sẻ tâm trạng lo lắng về chính sách mới với Cuba của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhiều người dân hay hộ kinh doanh cá thể tại quốc đảo Caribe vẫn lạc quan tin tưởng vào sức mạnh nội tại của mình.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc đẩy nhanh đào tạo nhân tài kỹ thuật số
11:23'
9 cơ quan bao gồm Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc mới đây đã ban hành kế hoạch hành động đẩy nhanh đào tạo nhân tài kỹ thuật số nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế số (2024-2026).
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Iran - Israel: Iran kích hoạt hệ thống phòng không sau khi bị tên lửa tấn công
10:47'
Ngày 19/4, Iran đã kích hoạt hệ thống phòng không tại một số thành phố và đình chỉ các chuyến bay ở một số khu vực, trong đó có thành phố trung tâm Isfahan.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Iran - Israel: Mỹ và phương Tây bổ sung trừng phạt chống Iran
10:37'
Ngày 18/4, Mỹ đã công bố các lệnh trừng phạt mới với Iran nhằm vào hoạt động sản xuất thiết bị bay không người lái (UAV), và áp đặt các hạn chế đi lại bổ sung đối với phái đoàn của Ngoại trưởng Iran.
-
Kinh tế Thế giới
Ukraine cần ít nhất 42 tỷ USD trong năm 2024 cho tái thiết
08:15'
Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), bà Kristalina Georgieva, ngày 18/4 cho biết do những ảnh hưởng tới cơ sở hạ tầng của Ukraine, nước này cần ít nhất 42 tỷ USD trong năm nay.
-
Kinh tế Thế giới
Nền kinh tế lớn thứ 2 Mỹ Latinh đối mặt thách thức tài chính
08:01'
Viện Điều hành Tài chính Mexico (MIFE) hôm 18/4 cảnh báo nước này sẽ phải đối mặt với những thách thức tài chính chưa từng thấy kể từ những năm 1980 đến nay.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan hỗ trợ tài chính cho Lào cải tạo đường cao tốc nối với Việt Nam
07:53'
Nội các Thái Lan đã phê duyệt gói hỗ trợ 1,8 tỷ baht cho Lào để bảo trì, cải tạo Đường cao tốc R12 để rút ngắn thời gian từ tỉnh Nakhon Phanom (Thái Lan), qua Lào, đến biên giới Việt Nam ở Quảng Bình.
-
Kinh tế Thế giới
Việt Nam nằm trong tốp đầu châu Á về đầu tư cơ sở hạ tầng
07:52'
Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu châu Á về đầu tư cho cơ sợ hạ tầng, dành 5,7% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho các dự án trong lĩnh vực này.
-
Kinh tế Thế giới
Hơn 11,5 tỷ USD dành cho các cam kết bảo vệ các đại dương
18:54' - 18/04/2024
Ngày 17/4, Hội nghị quốc tế thường niên về bảo vệ các đại dương tại Athens (Hy Lạp) đã khép lại với kết quả huy động được các cam kết trị giá 11,5 tỷ USD.
-
Kinh tế Thế giới
Giải mã tình hình kinh tế thế giới qua dự báo tăng trưởng của IMF
10:29' - 18/04/2024
Năm 2024, nền kinh tế thế giới sẽ có mức tăng trưởng giống như năm 2023, chứng tỏ thế giới đã có một "khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên", theo nhận định của IMF.