Cuộc khủng hoảng di cư: Sự lỏng lẻo của hệ thống Schengen (Phần 1)
Bằng việc bãi bỏ kiểm soát các đường biên giới nội bộ, các nước tham gia Hiệp ước
trên thực tế đã loại bỏ một yếu tố cốt lõi của chủ quyền quốc gia để ủng hộ việc tự do đi lại. Tuy nhiên, họ đã bắt đầu thực hiện dự án liên bang này mà thiếu đi việc xây dựng cơ sở pháp lý và các thể chế cần thiết, cũng như thiếu đi việc đặt ra các thỏa thuận chung quan trọng để bảo vệ các đường biên giới bên ngoài của họ và kiểm soát dòng người di cư và tị nạn.
Trong cuộc khủng hoảng tài chính, các thành viên EU cùng nhau củng cố liên minh tiền tệ thông qua các công cụ mới mạnh mẽ, đồng thời hy sinh sự kiểm soát đối với các hệ thống ngân hàng của họ để cứu lấy đồng euro. Trong khi đó, phản ứng trước cuộc khủng hoảng tị nạn gần đây chỉ là điều đối lập.
Bằng việc trông cậy vào các biện pháp quốc gia như sự kiểm soát hay các hàng rào biên giới để ngăn chặn dòng chảy người di cư và những người xin tị nạn đổ vào, các nước thành viên chọn hy sinh một phần chức năng của Schengen thay vì khả năng đưa ra các quyết định ở cấp quốc gia về di dân và tị nạn.
Sự tái quốc gia hóa này, kết hợp với sự nổi lên của tâm lý bài ngoại và nền chính trị bản sắc ở nhiều nước EU, hiện đang cản trở việc phát triển các công cụ chung mạnh mẽ để đối phó với những thách thức di dân.
Rõ ràng các quy tắc và các thể chế của EU mạnh mẽ hơn vẫn là cần thiết để kiểm soát các đường biên giới bên ngoài và thiết lập các chính sách hiệu quả về tị nạn và di dân. Một cách tiếp cận tham vọng hơn là cần thiết cho việc thiết lập một hệ thống tị nạn tích hợp thực sự và chính sách di dân mang tính phối hợp tốt hơn.
Cùng với đó, việc thiếu hụt khả năng và niềm tin giữa các quốc gia thành viên phải được giải quyết. Nếu điều này không diễn ra, EU sẽ vẫn tiếp tục bị tổn hại bởi làn sóng di cư khác, và sự ổn định dài lâu của hệ thống Schengen - và thậm chí là chính bản thân EU - sẽ lâm vào cảnh nguy hiểm nghiêm trọng.
Số đơn xin tị nạn vào EU trong năm 2017 đã giảm 43% so với năm 2016. Các trung tâm tiếp nhận lớn gần như vắng vẻ, và các phòng tập thể dục của trường học, các doanh trại quân đội đang trở lại đúng các chức năng ban đầu của chúng. Nhưng dù cuộc khủng hoảng sâu sắc đã kết thúc, thì tình hình khó có thể trở lại bình thường.
Cuộc bầu cử Italy năm 2018 chứng minh rằng những quan ngại xung quanh vấn đề di dân và tị nạn tiếp tục chi phối sự quan tâm của công chúng và định hình chính trị quốc gia EU. Những sự kiểm soát biên giới ở một vài đường biên giới trong Schengen vẫn tồn tại, và di dân vẫn là mối quan ngại hàng đầu của công dân EU.
Điều này dấy lên một câu hỏi quan trọng: Tại sao dòng chảy 1,4 triệu người tị nạn vào năm 2015 lại có một tác động lâu dài và gây đau buồn như vậy đối với tinh thần chung của người dân châu Âu? Xét cho cùng, những người xin tị nạn chỉ là một phần thiểu số trong toàn bộ số người di cư vào châu Âu; các nước thành viên EU đã cấp 12,5 triệu thẻ cư trú lần đầu cho những công dân không thuộc EU từ năm 2012 đến năm 2016.
Tương tự, các nước khác đã đối phó với các dòng chảy tị nạn to lớn hơn với biến động chính trị ít hơn. Thổ Nhĩ Kỳ, với tổng dân số là 80 triệu người, hiện đang là nơi trú ngụ của 3,7 triệu người tị nạn có đăng ký. Tại Liban, hiện số lượng người tị nạn ước tính chiếm 30% dân số.
Một câu trả lời hợp lý là tính chất hoàn toàn bất ngờ của cuộc khủng hoảng tị nạn. Dòng chảy người tị nạn ồ ạt gần đây nhất vào EU là sau cuộc Chiến tranh Nam Tư vào giữa những năm 1990. Từ đó đến năm 2015, phần lớn những người châu Âu sống trong sự thoải mái và an toàn. Họ chắc chắn có nhận thức về sự bất ổn ngày càng tăng gia ở nước hàng xóm của châu Âu, cuộc khủng hoảng ở Ukraine, và tình trạng hỗn loạn của mùa Xuân Arập cũng như hậu quả của nó.
Nhưng những vấn đề rắc rối này dường như ở quá xa, hầu như không có hậu quả đối với EU. Và rồi, bất chợt, hàng trăm nghìn người tị nạn và di cư trèo ra khỏi thuyền, đi bộ xuyên biên giới, chiếm giữ các khu vực công cộng ở các thành phố và làng xóm ở châu Âu. Sự xuất hiện lộn xộn của họ không những đập tan ảo ảnh của sự tĩnh lặng, mà còn chỉ ra sự mất kiểm soát của châu Âu.
Những người tị nạn đã đến vào thời điểm châu Âu mới chỉ vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất của giai đoạn chiến tranh. Thực tế là những người tị nạn mới đến này ít nhất ban đầu sẽ đặt ra một gánh nặng về dịch vụ xã hội và các khoản ngân sách đã khiến cộng đồng cảm thấy ngày càng thất vọng. Đặc biệt, những người nghèo nhất châu Âu đã sớm cảm nhận được rằng người tị nạn đang được hưởng đặc ân tiếp cận tới những lợi ích và sự hỗ trợ tài chính, trong khi họ thì không được.
Quan ngại chung ngày càng sâu sắc khi mà dòng chảy ồ ạt đổ vào đã bắt đầu liên quan đến khủng bố Hồi giáo và làm gia tăng tội phạm. Cho dù hầu hết các hành động khủng bố được thực hiện bởi những công dân châu Âu và tỷ lệ tội phạm nói chung vẫn thấp, nhưng việc truyền thông không ngừng xoáy vào những rắc rối có liên quan tới những người xin tị nạn đã làm gia tăng cảm giác mất an ninh của người châu Âu.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
EU lập các trung tâm kiểm soát người tị nạn, hạn chế sự di chuyển của người di cư
12:57' - 29/06/2018
Ngày 29/6, lãnh đạo các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí thiết lập các trung tâm kiểm soát người tị nạn chung và hạn chế sự di chuyển của người di cư bên trong khối.
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị thượng đỉnh EU: Đạt được nhất trí về thỏa thuận người di cư
10:38' - 29/06/2018
Các nhà lãnh đạo của 28 quốc gia thành viên EU đã nhất trí về vấn đề di cư.
-
Kinh tế Thế giới
Italy kiên quyết lập trường cứng rắn đối với vấn đề di cư
21:01' - 28/06/2018
Ngày 28/6, Thủ tướng Italy Giuseppe Conte đã đe dọa phủ quyết tuyên bố chung của Hội nghị thượng đỉnh EU về vấn đề người di cư.
-
Đời sống
Theo dòng thời sự: EU và bài toán di cư chưa tìm ra lời giải
16:15' - 27/06/2018
"Bài toán" người di cư vốn thách thức mô hình "mái nhà chung" châu Âu trong suốt 3 năm qua, được kỳ vọng có thể giải quyết trong Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) diễn ra hai ngày 28-29/6.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản sẽ tạm dừng chương trình hỗ trợ giá điện và khí đốt
08:43'
giải pháp trên đã được hai đảng trong liên minh cầm quyền gồm đảng Dân chủ tự do (LDP) và đảng Công minh nhất trí vào ngày 26/10/2022 và được triển khai từ đầu năm 2023 theo 2 giai đoạn.
-
Kinh tế Thế giới
Vụ sập cầu ở Mỹ: Tìm thấy hộp đen của tàu chở hàng gây tai nạn
20:19' - 27/03/2024
Các nhân viên điều tra của Ủy ban an toàn giao thông quốc gia Mỹ (NTSB) đã tiếp cận và thu thập được hộp đen của con tàu chở hàng đâm sập cầu ở thành phố Baltimore thuộc bang Maryland (Mỹ).
-
Kinh tế Thế giới
Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU ảnh hưởng tới xuất khẩu của quốc gia ASEAN
09:27' - 27/03/2024
Nhận định của Ủy ban Chứng khoán Malaysia (SC) cho hay, 75% mặt hàng xuất khẩu của nước này sang Liên minh châu Âu (EU) bị ảnh hưởng bởi Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM).
-
Kinh tế Thế giới
Vụ tấn công tại Moskva: Tổng thống Nga V. Putin chỉ đạo điều tra khách quan
10:11' - 26/03/2024
Ngày 25/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chủ trì cuộc họp thảo luận về các biện pháp cần thực hiện sau vụ tấn công khủng bố ở nhà hát Crocus City Hall.
-
Kinh tế Thế giới
Các nước ASEAN đón nhận cơ hội mới từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng
16:25' - 25/03/2024
Các công ty đa quốc gia đang đối mặt với tình trạng chuỗi cung ứng bất ổn do biến động địa chính trị toàn cầu và Đông Nam Á hiện đang được hưởng lợi từ sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư khỏi Trung Quốc.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc cam kết đối xử bình đẳng với các doanh nghiệp nước ngoài
15:03' - 25/03/2024
Ngày 25/3, Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Guo Tingting cam kết không “phân biệt đối xử” giữa doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước nhằm thu hút chuyên môn, hợp tác và đầu tư nước ngoài.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Anh sẽ đầu tư hơn 200 triệu bảng Anh vào lĩnh vực hạt nhân
09:14' - 25/03/2024
Ngày 25/3, Thủ tướng Anh Rishi Sunak công bố khoản đầu tư công 200 triệu bảng Anh (252 triệu USD) để thúc đẩy chương trình hạt nhân và ngành công nghiệp hạt nhân dân sự để tạo mới 40.000 việc làm.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc sẽ ban hành các quy định mới để tăng cường thu hút FDI
16:36' - 24/03/2024
Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường cho biết sẽ nghiên cứu kỹ các vấn đề về tiếp cận thị trường và luồng dữ liệu xuyên biên giới, nhằm sớm đưa thêm một số quy định mới để thu hút đầu tư nước ngoài (FDI).
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế Thái Lan đối mặt với nguy cơ suy thoái dài hạn
14:29' - 24/03/2024
Những trở ngại cơ cấu lâu dài trong lĩnh vực xuất khẩu và sản xuất ngày càng có tác động rõ rệt hơn đến nền kinh tế Thái Lan.