Đổi mới công tác quy hoạch: Bài 1- "Lạm phát" quy hoạch

07:02' - 06/12/2016
BNEWS Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông, nếu thời kỳ 2001 - 2010 chỉ mới lập 3.114 quy hoạch, thì đến thời kỳ 2011 - 2020 đã lập 12.860/19.285 quy hoạch.
Quy hoạch được lập quá nhiều, dẫn đến tình trạng “lạm phát” quy hoạch, thậm chí “loạn” quy hoạch. Ảnh minh họa: Trọng Đạt/TTXVN.

Có thể khẳng định, quá trình chuyển đổi từ nước nghèo với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung bao cấp, sang nền kinh tế thị trường và trở thành một nước đang phát triển có mức thu nhập trung bình của thế giới có phần đóng góp quan trọng của quy hoạch.

Đây là một trong những công cụ hữu hiệu giúp các cấp, các ngành trong việc chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ cụ thể hoá các mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.

Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội Khóa XIV về dự thảo Luật Quy hoạch cũng chỉ rõ: “Công tác quy hoạch chưa theo kịp trước sự đổi mới và đã bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, gây khó khăn trong điều hành phát triển kinh tế - xã hội của các cấp, các ngành, làm lãng phí nguồn lực của đất nước, ảnh hưởng tới môi trường sinh thái và cản trở các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp, người dân”.

Cụ thể, những hạn chế, yếu kém đó là quy hoạch được lập quá nhiều, dẫn đến tình trạng “lạm phát” quy hoạch, thậm chí “loạn” quy hoạch. Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông, nếu thời kỳ 2001 - 2010 chỉ mới lập 3.114 quy hoạch, thì đến thời kỳ 2011 - 2020 đã lập 12.860/19.285 quy hoạch.

Riêng từ năm 2011 - 2014, mỗi tháng cả nước có trên 358 quy hoạch được lập và phê duyệt. Năm 2015 thì ít hơn, nhưng cũng có trên 75 quy hoạch được lập và phê duyệt mỗi tháng.

Trong đó, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội là 800 quy hoạch, quy hoạch xây dựng nhiều nhất với 7.180 bản, chiếm 52% tổng số quy hoạch thời kỳ 2011 - 2020; quy hoạch sử dụng đất hơn 2.250 bản, quy hoạch phát triển các ngành, lĩnh vực và sản phẩm là 3.500 bản.

Trái ngược với số lượng “bùng nổ”, chất lượng quy hoạch được nhận định là không gắn với nhu cầu sử dụng cũng như nguồn lực thực hiện và thiếu tính khả thi, gây lãng phí nguồn lực của đất nước.

Số lượng các quy hoạch phát triển ngành, sản phẩm được lập quá lớn cả ở trên phạm vi cả nước và cấp tỉnh. Ảnh minh họa: TTXVN.

Cũng chính bởi tình trạng chất lượng quy hoạch thiếu tính khả thi, không thực tế, dẫn đến tình trạng quy hoạch chưa “ráo mực” đã phải điều chỉnh như quy hoạch xi măng được đến nay đã điều chỉnh 3 lần, hay quy hoạch điện, than cũng đã và đang phải điều chỉnh.

Hoặc nhiều quy hoạch đã bị phá vỡ, như theo quy hoạch diện tích cao su sẽ ổn định 800.000 ha, nhưng đến nay đã vượt trên 155.700 ha; theo quy hoạch cà phê, đến nay diện tích cà phê của các tỉnh Tây Nguyên đã vượt 114.000 ha...

Bên cạnh đó, tình trạng quy hoạch của các ngành và địa phương chồng chéo, mâu thuẫn nhau. Cùng một đơn vị hành chính, cùng một ngành nhưng có nhiều quy hoạch được lập. Mỗi quy hoạch lại đề ra một chỉ tiêu khác nhau, gây khó khăn trong quá trình thực hiện, cũng là một thực trạng bất cập hiện nay.

Theo TS. Trần Hồng Quang, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), chính hệ thống quy hoạch cồng kềnh, chồng chéo, trùng lặp gây tốn kém nguồn lực và giảm hiệu lực của các quy hoạch.

Trong thời gian qua, số lượng các quy hoạch phát triển ngành, sản phẩm được lập quá lớn cả ở trên phạm vi cả nước và cấp tỉnh. Trong mỗi kỳ quy hoạch, hàng trăm quy hoạch ngành, sản phẩm ở cấp cả nước được lập. Có địa phương lập 82 quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực, sản phẩm, riêng khu vực nông lâm ngư nghiệp lập 26 quy hoạch.

Do có quá nhiều loại quy hoạch dẫn đến có những khu vực đất đai vừa được quy hoạch phát triển khu du lịch, vừa quy hoạch xây dựng cảng biển và vừa quy hoạch khai thác khoáng sản; hoặc có những địa bàn vừa quy hoạch trồng mía, vừa quy hoạch trồng sắn nguyên liệu để sản xuất nhiên liệu sinh học... Hay tình trạng cùng trong một vùng, một khu vực, nhưng tỉnh nào, địa phương nào cũng “dàn hàng ngang” cùng quy hoạch cảng biển, sân  bay…

Mâu thuẫn trong quy hoạch phát triển tất yếu dẫn đến mâu thuẫn trong các quyết định đầu tư và là nguyên nhân gây ra tranh chấp giữa các doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước hoặc nảy sinh cơ chế xin - cho thiếu minh bạch, ảnh hưởng đến mỗi trường đầu tư và quá trình phát triển.

Chính lãnh đạo một số địa phương đã than phiền về tình trạng quy hoạch "chồng" quy hoạch, gây khó không chỉ cho người dân vì quy hoạch “treo” mà còn khó khăn cho chính việc điều hành…

Xem thêm:

>> Đổi mới công tác quy hoạch: Bài 2- Quy hoạch cần có tính dự báo

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục