Khơi thông tiềm năng PPP để thu hút vốn đầu tư tư nhân
Năm 2010, dự án “đường cao tốc Dầu Giây – Phan Thiết” (Bộ GTVT) được lựa chọn là dự án “thí điểm” đầu tiên của Chính phủ Việt Nam theo hình thức hợp tác đối tác công tư (PPP). Ngay từ khi ra đời, dự án đã nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của Tổ chức ngân hàng thế giới (WB) cùng sự quan tâm từ cộng đồng các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, “đường cao tốc Dầu Giây – Phan Thiết” vẫn ở giai đoạn tiền triển khai sau 5 năm thí điểm. Cùng chung số phận thí điểm với dự án “đường cao tốc Dầu Giây – Phan Thiết”, 38 dự án PPP khác đã được đề xuất, nhưng chỉ có duy nhất một dự án đã được triển khai vào năm 2012. Đó là dự án hầm đường bộ Đèo Cả đi qua 2 tỉnh Phú Yên – Khánh Hòa.
Ảnh: Website dự án Hầm đường bộ qua Đèo Cả
Những vướng mắc về mặt chính sách và cơ chế hoạt động của Quyết định 71/2010/QĐ-TTg (ban hành quy chế thí điểm về đầu tư theo hình thức PPP) đã không đảm bảo được một khuôn khổ pháp lý đủ mạnh để vận hành mô hình này. Hơn nữa, việc phân định hợp đồng PPP theo Quyết định 71 và Hợp đồng Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển Giao (BOT), Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao – Kinh doanh (BTO) và Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao (BT) theo Nghị định 108/2009/NĐ-CP đã phần nào gây ra những khó khăn và thu hẹp phạm vi hợp tác công – tư trên nhiều lĩnh vực.
Khắc phục những bất cập xung quanh hình thức đầu tư PPP, Nghị định số 15/2015/NĐ-CP về PPP (trên cơ sở hợp nhất Quyết định 71 và Nghị định 108) đã được ban hành và có hiệu lực từ 10/4/2015. Về toàn diện Nghị định 15 đã phần nào phù hợp hơn với các thông lệ quốc tế, tiệm cận với các khuyến nghị về chính sách phát triển kết cấu hạ tầng của Diễn đàn kinh tế thế giới trong các năm qua.
Theo Nghị định, các lĩnh vực của đầu tư công được mở rộng hơn nhiều so với trước đây, từ kết cấu hạ tầng cơ bản cho đến các công trình, dịch vụ công trong các lĩnh vực xã hội như y tế, giáo dục, dạy nghề… góp phần xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong xây dựng, quản lý, khai thác và điều hành đầu tư công. Bên cạnh việc chính thức đưa các dự án BOT, BTO và BT trở thành một dạng của hợp đồng đầu tư theo hình thức PPP, Nghị định 15 cũng đã bổ sung một số loại hợp đồng mới như BOO, O&M, BTL và BLT vào danh sách hợp đồng đầu tư cùng loại.
Tạo cơ hội cho khối doanh nghiệp tư nhânSau khi Nghị định 15 được ban hành và chính thức đi vào đời sống, xu hướng phát triển của các dự án PPP gia tăng rõ rệt. Một số các dự án bị bỏ quên, vướng mắc đã phần nào được khai thông. Những dự án điển hình như đường cao tốc Dầu Giây – phan Thiết, nhà máy xử lý nước thải An Nghiệp, đường liên cảng Nhơn Trach, dự án cấp nước nông thôn cho một số địa phương… hầu hết đều đã được đánh giá lại và đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Nghị định 15 đã tạo ra cơ chế pháp lý theo hướng tăng tính hấp dẫn cho nhà đầu tư, thông qua các ưu đãi về thuế: thuế thu nhập doanh nghiệp dành cho nhà đầu tư, thuế xuất, nhập khẩu hàng hóa để thực hiện dự án và miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với diện tích đất được nhà nước giao hoặc cho thuê. Đối với lĩnh vực kết cấu hạ tầng, nhu cầu đầu tư thông qua các dự án BOT đang nở rộ. Báo cáo của Bộ Giao thông vận tải cho thấy, hiện có 48 dự án PPP trong lĩnh vực giao thông đang được triển khai, tính riêng năm 2014, số vốn tư nhân huy động được đạt gần 43,000 tỷ đồng. Trong đó, phần lớn xuất phát từ các nhà đầu tư tư nhân trong nước.Theo Bộ Giao thông vận tải, từ nay đến năm 2020, nhu cầu đầu tư kết cấu hạ tầng của toàn ngành cần khoảng 960 nghìn tỷ đồng. Tính riêng các dự án đầu tư theo hình thức PPP mức kinh phí xấp xỉ 400 nghìn tỷ đồng. Trong đó, vốn nhà nước góp khoảng gần 50 nghìn tỷ, chiếm 12,5%, còn lại sẽ là vốn do nhà đầu tư huy động.
Ngoài lĩnh vực giao thông, hầu hết các lĩnh vực hạ tầng công cộng khác đều mở rộng cánh cửa đối với nhà đầu tư tư nhân thông qua PPP. Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn dự kiến kế hoạch đầu tư trung hạn theo PPP giai đoạn 2016 – 2020 cho 16 dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 6,387 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương chiếm 5,378 tỷ đồng. Ngành Giáo dục và Đào tạo lập kế hoạch huy động 81,6% vốn từ các doanh nghiệp tư nhân cho tổng mức đầu tư 6,057.5 tỷ đồng cho 5 năm tới… Như vậy, nguồn cung của các dự án PPP tại Việt Nam là rất lớn, tạo ra triển vọng thu hút đầu tư với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên Tuy nhiên vấn đề đặt ra là làm thế nào để đảm bảo cơ chế đầu tư hợp lý, đảm bảo hài hòa được lợi ích giữa nhà đầu tư dự án, Nhà nước và người sử dụng? Ông Lê Văn Tăng, Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trả lời, mọi dự án cung cấp dịch vụ công do nhà đầu tư vận hành đều phải đảm bảo các yêu cầu và điều kiện của Nhà nước.Ảnh: Cổng thông tin điện tử Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Để đảm bảo tính công bằng, việc lựa chọn nhà đầu tư sẽ được thực hiện qua hình thức đấu thầu cạnh tranh. “Nếu chúng ta chỉ định thầu thì nhà đầu tư sẽ ra giá cao để thu phí, giá cả dịch vụ cao. Trong khi với đấu thầu cạnh tranh, nhà đâu tư đưa giá cao sẽ trượt, nếu có nhà đầu tư đưa giá cạnh tranh hơn. Cho nên chúng ta sẽ chọn nhà đầu tư chào giá cạnh tranh nhất vào thời điểm đó, để đảm bảo việc thu phí hàng hóa, dịch vụ sau này đáp ứng được lợi ích các bên”, ông Tăng nói.
Theo ông Tăng, khi các dự án PPP không có đủ nguồn thu, lúc đó nhà nước sẽ tham gia đầu tư vào các hạng mục cơ bản, đảm bảo khả năng hoàn vốn cho nhà đầu tư. Ông chia sẻ: “Khi nhà đầu tư họ đầu tư vào một dự án PPP nào đó, họ tính toán rất kỹ các chi phí vì đấy là túi tiền của họ, Nếu dự án nào thật khả thi, họ mới đầu tư, với dự án ít khả thi, Nhà nước sẽ có quy chế riêng để tham gia vào”.
Điều này cho thấy Nghị định 15 đã đáp ứng được phần lớn các tiêu chí về cân đối, hài hòa lợi ích của các dự án PPP. Nhưng, Nghị định này mới chỉ là bước mở đường ban đầu, để PPP có thể vận hành hiệu quả tại Việt Nam, vẫn cần những quy định cụ thể và một cơ chếhoạt động hợp lý để vận hành mô hình từ chính các nhà đầu tư dự án. Diệu Linh- Từ khóa :
- vốn
- tư nhân
- ppp
- nghị định 15
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Sân bay Tân Sơn Nhất thông thoáng, nhiều tuyến đường cửa ngõ TP. HCM ùn ứ
20:33'
Một số khu vực cửa ngõ TP.HCM ùn ứ cục bộ nhưng không quá nghiêm trọng. Trong khi đó, các bến xe, nhà ga nhộn nhịp hành khách, bắt đầu hành trình nghỉ Lễ 30/4 và 1/5.
-
Kinh tế Việt Nam
Đưa vào hoạt động nhiều trạm dừng nghỉ tạm trên cao tốc Bắc - Nam dịp nghỉ lễ
17:45'
Cục Đường cao tốc Việt Nam đã có văn bản về việc tổ chức các điểm dừng nghỉ tạm dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông với những đoạn đã hoàn thành nhưng chưa có trạm dừng nghỉ.
-
Kinh tế Việt Nam
Thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu ở Lạng Sơn dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5
17:39'
Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn thông tin, phía Cục Thương mại Bằng Tường, Trung Quốc thông báo việc làm thủ tục thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
-
Kinh tế Việt Nam
Giá vé máy bay dự báo tăng theo xu hướng toàn cầu
17:05'
Báo cáo xu hướng toàn cầu (Global Trend Report) do FCM Consulting dự báo giá vé máy bay toàn cầu sẽ tăng từ 3-7% trong năm 2024 và sẽ tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo.
-
Kinh tế Việt Nam
Ban Chấp hành Trung ương Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụ
16:48'
Ngày 26/4/2024, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã họp xem xét, cho ý kiến về công tác cán bộ như sau:
-
Kinh tế Việt Nam
Đoàn bay 919 của Vietnam Airlines kỷ niệm 65 năm thành lập
15:26'
Cách đây 65 năm, vào ngày 1/5/1959, Trung đoàn Không quân vận tải 919 (nay là Đoàn bay 919) được thành lập, trở thành đơn vị bay vận tải quân sự - hàng không dân dụng đầu tiên của Việt Nam.
-
Kinh tế Việt Nam
Chính thức thông xe tuyến cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo
14:27'
Với 2 đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt và Cam Lâm - Vĩnh Hảo được đưa vào khai thác dịp 30/4/2024, tổng chiều dài đường bộ cao tốc đang khai thác trên tuyến Bắc - Nam được nâng lên 1.206 km.
-
Kinh tế Việt Nam
“Sáng tạo” ra những không gian mới cho tăng trưởng kinh tế
11:43'
TS. Nguyễn Thị Hồng Minh, Viện trưởng CIEM cho rằng, chúng ta phải không ngừng đổi mới, cả về tư duy, cách làm và mô hình để “sáng tạo” ra những không gian mới cho tăng trưởng kinh tế”.
-
Kinh tế Việt Nam
Lần đầu tiên Việt Nam đứng thứ 5 xuất khẩu thủy sản vào Singapore
19:36' - 25/04/2024
Quý I/2024, đánh dấu mốc Việt Nam đã vượt qua Nhật Bản, vươn lên từ vị trí đối tác lớn thứ 6 lần đầu tiên lên vị trí đối tác xuất khẩu thủy sản lớn thứ 5 vào Singapore.