Minh bạch thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp
Báo cáo nghiên cứu “Điều chỉnh chính sách đất đai nhằm thúc đẩy phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam” do Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) vừa tiến hành mới đây cho thấy, hiện có tới 63% doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai và đây cũng đang là rào cản lớn đối với doanh nghiệp nông nghiệp.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp đang phát triển mạnh nhưng vẫn còn thiếu sự minh bạch, lành mạnh. Do đó, việc nghiên cứu điều chỉnh chính sách đất đai nhằm thúc đẩy phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp là cần thiết.
Doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận đất đai Nhu cầu sử dụng đất nông nghiệp đang có sự thay đổi mạnh mẽ trong thời gian gần đây, theo hướng chuyển từ hộ tiểu điền sang đại điền, doanh nghiệp tích tụ và tập trung ruộng đất. Đất nông nghiệp là hàng hóa “đặc biệt”, do đó quy mô, mức độ phát triển của thị trường giữa các vùng miền, địa phương có sự khác nhau. Theo đó, những khu vực giáp với những thành phố lớn thường có giá trị cao hơn rất nhiều so với các khu vực vùng sâu, vùng xa. Mặc dù vậy, theo báo cáo nghiên cứu, khoảng 50% doanh nghiệp đánh giá dịch vụ đất đai “không có thay đổi gì” và có trên 1/3 số doanh nghiệp “không biết” về dịch vụ đất đai, điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải “tự bơi” khi muốn mở rộng mặt bằng cho sản xuất kinh doanh của mình. Đây thực sự là điểm nghẽn để doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh vì ngoài vốn, lao động và khoa học công nghệ thì mặt bằng cũng là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh. Các quy định về ưu đãi đất đai cho doanh nghiệp về nông thôn có quá nhiều nhưng nguồn lực để thực hiện lại hạn chế nên rất ít doanh nghiệp tận dụng được cơ hội. TS. Nguyễn Hữu Thọ, Phó Trưởng ban Ban Chính sách phát triển nông thôn, CIEM cho biết, năm 2016, cả nước có 33.500 trang trại, tăng 67,2% so với năm 2011, bình quân tăng 10%/năm. Cùng với đó, số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp cũng tăng mạnh, năm 2016, cả nước có 3.846 doanh nghiệp nông nghiệp, tăng 49% so với năm 2011; trong đó, doanh nghiệp có số vốn từ 10 tỷ đồng trở lên tăng tới 76,2%. Theo ông Nguyễn Hữu Thọ, mặc dù Việt Nam đã có rất nhiều văn bản pháp luật liên quan đến thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp, tuy nhiên thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp vẫn chưa phát triển lành mạnh và không mang lại hiệu quả cho nền kinh tế. Một trong những nguyên nhân là do đất nông nghiệp tại Việt Nam thường có diện tích nhỏ, gây ra những khó khăn trong quá trình tích tụ ruộng đất. Trong khi đó, có nhiều hộ gia đình bỏ ruộng hoang, nhưng vì một lý do nào đó, cũng không muốn chuyển quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp. Từ thực tế, có doanh nghiệp cho biết, để sử dụng được 30 ha đất nông nghiệp làm trang trại, họ đã phải đàm phán với 130 hộ dân. Tuy nhiên, điều đáng buồn hơn là có nhiều hộ dân, sau một thời gian đàm phán lại tăng giá bán hoặc không đồng ý chuyển đổi, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình đàm phán. Điều này khiến cho thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp phát triển thiếu lành mạnh. Anh Phạm Văn Xuân, ở Thôn Lau, xã Hoàng Lâu, huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc cho biết, đầu tư vào nông nghiệp cao đòi hỏi đất và vốn rất lớn. Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là tiếp cận thu mua gom đất nông nghiệp của người dân. Anh đã đầu tư 2 nhà kính để trồng rau, khi muốn mở rộng diện tích nhà kính, đầu tư mua thêm đất xung quanh thì gặp rất nhiều khó khăn trong việc dồn điền. Mặc dù đất khu vực đó bậc thang, chỗ cao chỗ thấp, đất xấu, người dân bỏ hoang không canh tác nhưng khi đề cập mua để làm trang trại trồng rau sạch thì người dân không đồng ý bán. Anh Xuân cho biết, họ lý giải, bán đất là hết, họ không còn gì, trong khi đất để không nhiều năm không canh tác. Có gia đình bảo họ không cần tiền, họ nhất định không bán… Để mua được 5.000 m2 xung quanh khu trang trại của gia đình anh Xuân mất từ 3-5 tháng đàm phán, chi phí cũng tăng lên. Đơn cử, trung bình trước đó đất ruộng được người dân chuyển nhượng khoảng từ 60-65 triệu đồng/sào thì nay tăng lên 83 triệu đồng/sào. Đầu tư nhà kính mất 1,3 tỷ đồng, đầu tư xong lại mời người bán đất cho mình vào làm với mức lương từ 4-6 triệu đồng/người/tháng nhưng người dân vẫn e ngại bởi thường mang tâm lý bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp là mất "cần câu cơm". “Trên thực tế tại Vĩnh Phúc khu công nghiệp mọc lên rất nhiều, thu hút một lượng lớn lao động dẫn tới nhiều khu vực ruộng đồng bị bỏ hoang. Nếu tiếp cận được đất đai thuận lợi, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao cũng sẵn sàng đầu tư, tạo sức sống cho đất. Người dân cũng có thêm thu nhập từ ruộng đồng của mình”, anh Xuân khẳng định.Kết quả điều tra của nhóm nghiên cứu cũng cho thấy, cản trở lớn nhất đối với người mua, thuê thêm đất là thời gian sử dụng đất ngắn (95%); quy hoạch đang hạn chế cây trồng (32%); thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rườm rà, tốn phí (29%) và hạn điền thấp (24%)… Cần hoàn thiện chính sách đất đai Để thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp phát triển lành mạnh, PGS. TS Chu Tiến Quang, Hội đồng chính sách, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, chính sách đất đai quan trọng nhất và gây nhiều chuyện nhất. Một trong những vấn đề đang đặt ra hiện nay là phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa lớn, phát triển quốc tế. Theo đó, cần đánh giá và chứng minh sự phát triển của thị trường sử dụng đất. Trên cơ sở đó, phân tích những bất cập chính sách đất đai, quyền sử dụng và cho thuê đất ảnh hưởng như thế nào đến quá trình sử dụng đất và phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp. TS. Nguyễn Hữu Thọ cũng kiến nghị nên định hướng quy hoạch theo 2 nhóm. Theo đó, quy hoạch cứng là việc Nhà nước đưa ra những vùng, những loại đất không được phép chuyển đổi mục đích sử dụng.Quy hoạch mềm là việc Nhà nước đưa ra những vùng, những loại đất có tính tương đồng để người dân có thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất một cách linh hoạt theo tín hiệu thị trường. Đặc biệt, trong quá trình xây dựng quy hoạch, cần tính đến sự ổn định.
Các nghiên cứu viên của CIEM cũng đưa ra nhiều kiến nghị như đề nghị tiếp tục thực hiện thu thuế nông nghiệp sau năm 2020; cần đánh giá, xây dựng lộ trình từng bước chuyển từ giao đất không thu tiền sang cho thuê đất, đồng thời xây dựng chính sách an sinh cho những đối tượng chính sách, hộ nghèo. Đối với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cần có biện pháp tuyên truyền, xử phạt những hộ có biến động trong sử dụng đất mà không đăng ký lại; đồng thời, kiến nghị không nên quy định thời hạn từng bước chuyển đất nông nghiệp sang sử dụng ổn định lâu dài, đồng nhất với các loại hình đất khác. Song song với đó đề nghị nới rộng hạn mức nhận quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Bên cạnh các giải pháp trên, các chuyên gia kinh tế cho rằng cần hoàn thiện chính sách đất đai, tạo hành lang pháp lý, cơ sở cho thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp từng bước phát triển. Theo đó, giai đoạn tới cần sớm điều chỉnh chính sách đất đai, đặc biệt là Luật Đất đai 2013 để hoàn thiện các nội dung bất cập trên góc độ thị trường như: quy hoạch, hình thức giao đất, thuê đất; thời hạn và hạn mức sử dụng đất; hoàn thiện hạ tầng thông tin đất đai./.Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Nội: Khó cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau dồn điền đổi thửa
19:54' - 05/12/2017
Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau dồn điền đổi thửa vẫn còn tồn tại 337 trường hợp “bất khả kháng” chưa thể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
-
Kinh tế Việt Nam
Thúc đẩy phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp
12:50' - 30/11/2017
Nhu cầu sử dụng đất nông nghiệp của các chủ thể đang có sự thay đổi mạnh nên việc nghiên cứu điều chỉnh chính sách là cần thiết.
-
Kinh tế Việt Nam
Tọa đàm làm rõ quy định mới về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
14:37' - 25/11/2017
Sáng 25/11, tại Hà Nội, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm “Thông tư 33/2017/TT- BTNMT: Làm rõ quy định mới về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”.
-
Kinh tế Việt Nam
Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là nhu cầu chính đáng của người dân
17:52' - 18/10/2017
Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là nhu cầu chính đáng của người dân.
-
Bất động sản
Vĩnh Long: Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo dự án VLAP
07:51' - 24/08/2017
Vĩnh Long phấn đấu hoàn thành công tác in Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đạt khoảng 93% số thửa đã đăng ký.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Lần đầu tiên Việt Nam đứng thứ 5 xuất khẩu thủy sản vào Singapore
19:36'
Quý I/2024, đánh dấu mốc Việt Nam đã vượt qua Nhật Bản, vươn lên từ vị trí đối tác lớn thứ 6 lần đầu tiên lên vị trí đối tác xuất khẩu thủy sản lớn thứ 5 vào Singapore.
-
Kinh tế Việt Nam
Gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều giữa Việt Nam và Singapore
15:24'
Kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Singapore trong tháng 3/2024 tiếp tục thể hiện tín hiệu tích cực, đặc biệt là chiều xuất khẩu sang Singapore vẫn giữ được mức tăng tốt.
-
Kinh tế Việt Nam
Khai thác đá gây bụi chắn tầm nhìn trên đoạn cao tốc Nha Trang - Cam Lâm
13:30'
Việc khai thác đá tại các mỏ đá nằm sát đường bộ cao tốc đoạn Nha Trang - Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa đã làm bụi đá phát tán, hạn chế tầm nhìn của lái xe khi lưu thông.
-
Kinh tế Việt Nam
Giá vé cao, sân bay Tân Sơn Nhất dịp 30/4 chỉ đón khoảng 120.000 khách/ngày
13:28'
Dịp nghỉ lễ 30/4 -1/5 sắp tới, sân bay Tân Sơn Nhất (Tp. Hồ Chí Minh) dự kiến đón lượng khách trung bình khoảng 115.000 – 120.000 khách/ngày. Lượng khách này thấp so với những kỳ nghỉ lễ, tết gần đây.
-
Kinh tế Việt Nam
Áp dụng kiểm soát an ninh hàng không tăng cường dịp 30/4 - 1/5
11:13'
Cục Hàng không Việt Nam vừa ra quyết định áp dụng biện pháp kiểm soát an ninh hàng không tăng cường cấp độ 1 tại cảng hàng không, sân bay, các cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5.
-
Kinh tế Việt Nam
Cấm xe tải trên 20 tấn qua đèo Bảo Lộc giờ cao điểm dịp lễ 30/4
11:08'
Ngành Giao thông vận tải tỉnh Lâm Đồng vừa có văn bản hướng dẫn phân luồng tổ chức giao thông trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 trên các tuyến đường từ các tỉnh, thành phía Nam lên thành phố Đà Lạt.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ Công Thương lấy ý kiến Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện
20:40' - 24/04/2024
Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo đóng góp ý kiến đối với Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa các đơn vị phát điện với khách hàng (DPPA).
-
Kinh tế Việt Nam
Sắp diễn ra Hội nghị xúc tiến thương mại và phát triển xuất nhập khẩu vùng Tây Nguyên
20:08' - 24/04/2024
Tây Nguyên được đánh giá là vùng có rất nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, nhờ tính đặc thù trong bản sắc văn hoá, dân tộc, hệ sinh thái, tài nguyên...
-
Kinh tế Việt Nam
Tỉnh Đồng Nai sẵn sàng chào đón làn sóng các nhà đầu tư Nhật Bản
19:49' - 24/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, ngày 24/4, tại thủ đô Tokyo đã diễn ra Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Đồng Nai.