Ngăn chặn phế liệu, phế thải vào Việt Nam

Phế liệu nhập khẩu chỉ được phép thông quan khi đáp ứng đầy đủ các quy định về pháp luật hải quan và pháp luật bảo vệ môi trường. Ảnh: TTXVN

Ngày 13/7, Tổng cục Hải quan cho biết, ngay khi nhận thấy phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam có chiều hướng tăng mạnh, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo Cục Hải quan các tỉnh, thành phố triển khai kế hoạch ngăn chặn phế liệu, phế thải không đáp ứng quy định về bảo vệ môi trường vào Việt Nam.
Theo đó, rà soát, đánh giá, phân loại các doanh nghiệp, lô hàng phế liệu có dấu hiệu vi phạm, dấu hiệu rủi ro trên địa bàn toàn quốc để tiến hành các biện pháp kiểm tra, điều tra, xác minh và xử lý kịp thời. Đồng thời, đối với phế liệu là hàng hóa có nguy cơ rủi ro cao gây ô nhiễm môi trường, tất cả các lô hàng đều phải kiểm tra thực tế hàng hóa tại cửa khẩu, không cho phép đưa vào trong nội địa để kiểm tra. Trường hợp phát hiện không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường thì phải tái xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Bên cạnh đó, xây dựng cơ chế cung cấp, trao đổi thông tin với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên môi trường các tỉnh, thành phố. Từ đó, thu thập thông tin về giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu, tình trạng hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu. Đồng thời, chủ động, kịp thời đề ra các biện pháp ngăn chặn, phát hiện việc doanh nghiệp làm giả giấy phép, hoặc nhập khẩu rác thải, phế liệu không đủ điều kiện gây ô nhiễm môi trường.
Đối với các trường hợp có dấu hiệu vi phạm, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo điều tra, xác minh hoạt động nhập khẩu phế liệu của một số công ty. Qua kết quả điều tra đã phát hiện phương thức, thủ đoạn của doanh nghiệp như: sử dụng giấy phép, văn bản thông báo về lô hàng phế liệu nhập khẩu để kiểm tra, thông quan giả và hiện cơ quan hải quan đang hoàn tất hồ sơ để khởi tố theo quy định.
Tổng cục Hải quan cho biết đã trình Bộ Tài chính có công văn số 771/BTC-TCHQ báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc xử lý hàng hóa nhập khẩu là phế liệu tồn đọng tại cảng biển.
Trong đó, Bộ Tài chính đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ Giao thông Vận tải có biện pháp nhằm kịp thời ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm môi trường và tháo gỡ tình trạng ùn tắc tại cảng biển.
Để khẩn trương xử lý hàng hóa là phế liệu tồn đọng tại cảng biển, tránh nguy cơ gây ô nhiễm môi trường và ùn ứ tại cảng biển, Tổng cục Hải quan đang yêu cầu Cục Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện, với hàng hóa tồn từ 30-90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu chưa làm thủ tục hải quan, Cục Hải quan các tỉnh, thành phố đề nghị doanh nghiệp kinh doanh cảng có thông báo cho doanh nghiệp nhập khẩu đứng tên trên vận đơn sớm làm thủ tục nhập khẩu hoặc tái xuất lô hàng (nếu không đủ điều kiện nhập khẩu).
Tuy nhiên, theo Tổng cục Hải quan, dù đã có quy định trách nhiệm chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải thực hiện vận chuyển hàng hóa tồn đọng gây ô nhiễm môi trường ra khỏi lãnh thổ Việt Nam nhưng chưa có quy định về chế tài xử phạt khi không thực hiện trách nhiệm nêu trên.
Do vậy, Tổng cục Hải quan hiện đang chuẩn bị trình Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật về chế tài xử phạt đối với trường hợp chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền khi không thực hiện vận chuyển hàng hóa gây ô nhiễm môi trường ra khỏi lãnh thổ Việt Nam theo quy định tại Điều 58 Luật Hải quan năm 2014. Ngoài ra, Tổng cục Hải quan sẽ nghiên cứu, trình Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ về việc hạn chế nhập khẩu mặt hàng phế liệu, tiến tới là cấm nhập khẩu phế liệu.
Theo số liệu thống kê hàng hóa tồn đọng là phế liệu tại một số các cảng biển lớn của Việt Nam, tại cảng Hải Phòng tính đến ngày 5/6, tổng số container tồn là 1.244 container; tính đến ngày 23/6 tại cảng Cát Lái là 3.631 container; cảng Cái Mép (ICIT, TCCT) là 772 container; cảng Hiệp Phước là 8 container.
Hiện nay, cơ quan hải quan thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa nói chung và phế liệu nói riêng trên cơ sở quy định chính sách quản lý của cơ quan quản lý chuyên ngành, cụ thể đối với phế liệu là Bộ Tài nguyên và Môi trường. Phế liệu nhập khẩu chỉ được phép thông quan khi đáp ứng đầy đủ các quy định về pháp luật hải quan và pháp luật bảo vệ môi trường.

Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng Cục Hải quan) đang chủ trì triển khai kế hoạch “Điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu”, tổ chức điều tra, xác minh các trường hợp có dấu hiệu nghi vấn trong hoạt động nhập khẩu phế liệu từ 1/2016 đến 5/2018 và xử lý các trường hợp vi phạm theo qui định của pháp luật.

Bên cạnh đó, tập trung vào đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm làm giả giấy xác nhận khẩu phế liệu, sửa chữa thời gian thực hiện, khối lượng, chủng loại phế liệu được xác nhận nhập khẩu, làm giả, sửa chữa thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền./.