Những gặt hái của Trung Quốc khi tăng cường đầu tư vào châu Phi (Phần 1)
Trong nhiều thế kỷ qua, quan hệ giữa Trung Quốc và châu Phi chưa bao giờ mạnh mẽ như trong 15 năm gần đây. Mức độ cam kết của đế chế Trung Quốc tại lục địa này đã đạt được những cột mốc mới chưa từng có.
Sự xâm nhập mạnh mẽ này được thực hiện đồng thời bởi các doanh nghiệp nhà nước cũng như tư nhân, những nhà hoạch định chính sách, ngoại giao, là thành quả của những hoạt động tự phát cũng như một chính sách được tổ chức thực hiện tốt của Bắc Kinh.
Các nhà đầu tư quốc tế nhìn thấy được ở châu Phi một trữ lượng khổng lồ các loại khoáng sản, bị thu hút bởi dầu mỏ của Angola và Nigeria, các mỏ đồng tại cộng hoà dân chủ Congo và Zambia hay là uranium mà Namibia đang sở hữu.
Tuy nhiên, trong khi những nhà đầu tư đến từ châu Âu, châu Mỹ nhận ra rằng châu
lục này cũng là một nguồn đáng lo ngại của bất ổn, di cư và khủng bố, Trung Quốc lại tìm ra được những cơ hội của mình.
Gần đây, các doanh nghiệp của Trung Quốc đã thành công trong việc tiếp cận nguồn cung cấp cobalt - thành phần chủ chốt để sản xuất pin cho xe ô tô điện, thông qua việc mua lại hàng tỷ USD cổ phần các mỏ khai thác kim loại này tại Congo - nước sản xuất cobalt hàng đầu thế giới.
Nhưng lợi ích đến từ châu Phi không chỉ là những mặt hàng nguyên liệu đầu vào. Mỹ đã đầu tư khai thác khoáng sản tại châu Phi nhiều hơn Trung Quốc (66% tổng đầu tư khai thác khoáng sản đến từ Mỹ trong khi Trung Quốc mới đầu tư 28%).
Trên hết, Trung Quốc bị thu hút bởi thị trường tiêu thụ của châu Phi, nơi có thể mang lại những cơ hội lớn cho các doanh nghiệp sản xuất và xây dựng.
Ethiopia là một minh chứng hoàn hảo. Có được tốc độ tăng trưởng tương đối bền vững trong gần một thập niên qua, với dân số hơn 100 triệu người - đứng thứ hai châu Phi sau Nigeria - và có một vị trí chiến lược tại Sừng châu Phi, Ethiopia trở thành một trong những điểm đến hàng đầu của đầu tư từ Trung Quốc - mặc dù nước này rất nghèo các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Theo bà Jing Gu - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về các cường quốc mới nổi và phát triển trên thế giới của Đại học Sussex (Anh), việc có được quan hệ tốt với 54 quốc gia châu Phi là rất quan trọng đối với Trung Quốc.
Bắc Kinh, tính đến nay, đã có 52 cơ quan đại diện ngoại giao tại thủ đô các nước châu Phi, so với 49 cơ quan của Washington, và là thành viên của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (LHQ) có số lượng lớn nhất lính Mũ nồi xanh tại châu Phi, khoảng trên 2.000 người, tại Congo, Liberia, Mali, Sudan và Nam Sudan.
Tính chất đa chiều trong cách tiếp cận của Trung Quốc thường ít được thừa nhận, thông qua sự tham gia vào các hoạt động gìn giữ hoà bình, hoặc xây dựng các tuyến đường giao thông, cảng biển và đường sắt, nhằm mục đích kết nối Trung Quốc với các nước đang phát triển thông qua “con đường tơ lụa mới”.
Howard French - tác giả của cuốn sách “Lục địa thứ hai của Trung Quốc” - thuật lại kinh nghiệm của khoảng 1 triệu doanh nhân Trung Quốc đã đến tìm cơ hội đầu tư tại châu lục, chia sẻ rằng: “Châu Phi đã trở thành một công xưởng của những ý tưởng mới”.
Một vài con số để minh chứng là vào năm 2000, thương mại Trung Quốc - châu Phi được ước tính ở vào khoảng 10 tỷ USD. Năm 2014, con số này đã lên đến 220 tỷ USD, trước khi ghi nhận một sự sụt giảm liên quan đến việc giá các nguyên liệu đầu vào xuống thấp.
Trung Quốc đã cung cấp khoảng 1/6 tổng các khoản vay cho châu Phi - theo một nghiên cứu của John L. Thornton, viện Brookings.
Đối với nhiều người, phương pháp mà Bắc Kinh đang thực hiện có dáng dấp của một hệ thống thực dân mới, trong đó các doanh nghiệp dùng tài chính và cơ sở hạ tầng để đổi lấy khoáng sản - có vai trò trung gian cho Chính phủ Trung Quốc.
Dưới quan điểm của châu Phi, mặc dù hợp có rất nhiều rủi ro, nhưng hợp tác với Trung Quốc mang đến cho châu lục này những lợi ích thiết thực về phương diện tài chính cũng như cơ sở hạ tầng.
Và quan trọng hơn, nó mang lại một lựa chọn cho các chính phủ châu Phi, khi những mối quan hệ mà họ phát triển trong nhiều thập niên qua với các nhà tài trợ quốc tế thường không mang lại hiệu quả.
Dambisa Moyo - nhà kinh tế Zambia, đồng thời là tác giả của cuốn sách “Dead Aid” xuất bản năm 2009 về mối liên hệ giữa châu Phi với châu Âu và Mỹ dựa trên những khoản trợ giúp, đã khẳng định rằng quan hệ giữa nhà tài trợ và những người thụ thưởng đã thay đổi đáng kể với sự xuất hiện của Trung Quốc.
Theo Jeffrey Sachs - Giám đốc của Viện Trái đất tại Đại học Columbia, các nước châu Phi cần thương mại và đầu tư, không quan trọng ai là người mang đến - có thể là Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Brazil - đó luôn là một tin tốt khi có những đối tác mới.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Châu Phi đối mặt với những vấn đề nan giải
07:30' - 24/07/2017
Trang tin Allafrica có bài phân tích của nhà báo Philipp Sandner về vấn đề tăng dân số - một trong những chủ đề chính tại Hội nghị Thượng đỉnh Liên minh châu Phi (AU) lần thứ 29.
-
Kinh tế Thế giới
Châu Phi sẽ hình thành FTA trước 30/10/2017
11:05' - 18/07/2017
Từ nay đến ngày 30/10/2017, châu Phi sẽ tiến tới hình thành một khu vực tự do thương mại (FTA).
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ có thiếu quan tâm đối với châu Phi?
06:30' - 11/07/2017
Từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra thiếu quan tâm đối với châu Phi, ngoại trừ việc đề xuất giảm ngân sách đối với viện trợ phát triển của Mỹ ở lục địa này.
-
Kinh tế Thế giới
Châu Phi đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa
06:30' - 10/07/2017
Châu Phi đang phải đối mặt với thách thức ngày càng tăng của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư hay còn gọi là Cách mạng Công nghiệp 4.0.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47'
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24'
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02' - 24/04/2024
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đẩy nhanh tốc độ xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc
09:07' - 24/04/2024
Theo cnbc.com, Mỹ đã khởi công xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc mới nối Nam California và Las Vegas.
-
Kinh tế Thế giới
Hoạt động kinh doanh của Mỹ giảm tốc trước thềm cuộc họp của Fed
07:55' - 24/04/2024
S&P Global cho biết chỉ số PMI tổng hợp theo dõi các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ của Mỹ, đã giảm xuống mức 50,9 trong tháng 4/2024, từ mức 52,1 của tháng Ba.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh thu du lịch toàn cầu năm 2024 dự báo đạt gần 6.000 tỷ USD
07:38' - 24/04/2024
Doanh thu du lịch toàn cầu được dự báo sẽ đạt 5.800 tỷ USD trong năm 2024, đánh dấu mức tăng 139,6% so với thời kỳ trước đại dịch vào năm 2019.
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế châu Á "thấm đòn" của thiên tai
05:39' - 24/04/2024
Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) ngày 23/4 công bố báo cáo cho hay châu Á là "khu vực chịu nhiều thiên tai nhất thế giới" trong năm 2023.
-
Kinh tế Thế giới
Xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng mạnh và tác động
19:16' - 23/04/2024
Làn sóng xuất khẩu thép lớn nhất của Trung Quốc đang gia tăng kể từ khi xảy ra tình trạng dư thừa toàn cầu vào giữa những năm 2010. Điều này đang gây ra căng thẳng thương mại trên toàn thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi cộng đồng y tế cải cách
08:45' - 23/04/2024
Ủy ban đặc biệt về cải cách y tế của Hàn Quốc sẽ tiến hành trao đổi với các bên liên quan về các giải pháp cải cách nhằm đổi mới hệ thống y tế, phương hướng định kỳ xem xét cung cầu nhân lực y tế.