Sản xuất công nghiệp hướng đến chuyển dịch sang chế biến, chế tạo

18:50' - 13/10/2016
BNEWS Ngành công nghiệp trong nước đang có xu hướng tích cực, chuyển dịch sang lĩnh vực chế biến, chế tạo, giảm sự phụ thuộc vào khai thác tài nguyên, khoáng sản.
Sản xuất công nghiệp chế tạo tăng trưởng mạnh tại Việt Nam. Ảnh: Danh Lam-TTXVN

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, chỉ số sản xuất công nghiệp 9 tháng qua tăng 7,4% so với cùng kỳ, thấp hơn nhiều so với mức tăng 9,8% của cùng kỳ năm 2015, chủ yếu do sự sụt giảm của ngành nghiệp khai khoáng (giảm 4,1%).

Tuy nhiên, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo lại có mức tăng 10,4%, cao hơn so với mức tăng của cùng kỳ năm trước … Điều này cho thấy, ngành công nghiệp trong nước đang có xu hướng tích cực, chuyển dịch sang lĩnh vực chế biến, chế tạo, giảm sự phụ thuộc vào khai thác tài nguyên, khoáng sản.

Công nghiệp khai khoáng tiếp tục giảm

Vụ Kế hoạch, Bộ Công Thương cho biết, nhìn chung, tốc độ tăng trưởng sản xuất công nghiệp 9 tháng qua chưa có dấu hiệu cải thiện nhiều, có mức tăng thấp hơn so với cùng kỳ năm 2015.

Nguyên nhân tăng trưởng chậm của sản xuất công nghiệp chủ yếu do ngành công nghiệp khai khoáng tăng trưởng âm (giá dầu giảm, dẫn đến sản lượng dầu thô khai thác tiếp tục giảm và sản xuất than tăng trưởng thấp so với cùng kỳ do gặp nhiều khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ).

Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam cũng cho hay, tình hình sản xuất kinh doanh của ngành gặp nhiều khó khăn, thách thức từ đầu năm đến nay do giá dầu suy giảm và giữ ở mức thấp. Tuy nhiên, trước diễn biến này, các đơn vị trong ngành đã ứng phó, triển khai nghiêm túc, quyết liệt các giải pháp giữ được nhịp độ sản xuất kinh doanh bình thường.

Ngành khoáng sản Việt Nam hiện gặp khó khăn. Ảnh minh họa: TTXVN

Với giá dầu trung bình 9 tháng 2016 khoảng 42,7 USD/thùng, chỉ bằng 71,2% mức giá kế hoạch năm (60USD/thùng), giảm 25% so với mức giá trung bình 9 tháng 2015 (57USD/thùng) nên tổng doanh thu toàn Tập đoàn chỉ đạt 327,4 nghìn tỷ đồng, bằng 86% kế hoạch 9 tháng và 64% kế hoạch năm. Nộp ngân sách Nhà nước toàn Tập đoàn đạt 64 nghìn tỷ đồng, bằng 81% kế hoạch 9 tháng và 61% kế hoạch năm.

Đối với ngành than, sản xuất kinh doanh của ngành này tiếp tục gặp nhiều khó khăn, sản xuất giảm so với năm 2015 và chưa có dấu hiệu phục hồi, lượng tồn kho ở mức cao. Nguyên nhân chủ yếu do một số nhà máy nhiệt điện các tháng đầu năm gặp sự cố phải dừng sản xuất (nhiệt điện Vũng Áng, Uông Bí...), tiến độ nhận than của một số nhà máy nhiệt điện chậm so với kế hoạch; than chất lượng cao bán cho các nhà máy xi-măng giảm do một số khách hàng nhập khẩu với giá cạnh tranh hơn than trong nước.

Bên cạnh đó, điều kiện khai thác của các mỏ ngày càng xuống sâu và xa hơn dẫn đến chi phi tăng thêm. Một số loại thuế, phí trong giá thành than sản xuất trong nước tăng trong những năm gần đây làm giảm sức cạnh tranh của than sản xuất trong nước so với than nhập khẩu...

Hướng đến chuyển dịch sang chế biến, chế tạo

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, các doanh nghiệp, lĩnh vực khai khoáng đang gặp khó khăn, kéo theo mức tăng trưởng sản xuất công nghiệp giảm. Nhưng đây là điều cần thiết vì Việt Nam đang hướng tới phát triển bền vững hơn, chế biến, chế tạo những sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.

Số liệu xuất khẩu của nhóm hàng nhiên liệu, khoáng sản cho thấy, kim ngạch 9 tháng qua ước đạt 2,5 tỷ USD, giảm 35,5% so với cùng kỳ năm 2015. Sự sụt giảm mạnh của nhóm là nguyên nhân chính kéo kim ngạch xuất khẩu của cả nước giảm. Trong đó, xuất khẩu dầu thô giảm 25% về lượng và 43,3% về trị giá.

Việt Nam đang hướng tới phát triển bền vững hơn, chế biến, chế tạo những sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn. Ảnh: Hoàng Hùng-TTXVN

Bên cạnh đó, giá xuất khẩu các mặt hàng trong nhóm đều giảm mạnh so với cùng kỳ. Cụ thể, giá quặng và khoáng sản khác giảm 64,5%; giá xăng dầu các loại giảm 29,4%; giá dầu thô giảm 24,3%... Tính chung do giảm giá và lượng khiến kim ngạch của nhóm giảm đến hơn 1,4 tỷ USD so với cùng kỳ.

Trong khi đó, báo cáo từ Bộ Công Thương cho hay, ngành điện tiếp tục duy trì tăng trưởng khá trong 9 tháng năm 2016 (điện sản xuất tăng 11,6% so với cùng kỳ) và đảm bảo cung ứng phục vụ sản xuất, kinh doanh; sản xuất sắt thép các loại cũng tăng trưởng từ 11 – 24% so với cùng kỳ…

Ông Đào Phan Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí cho rằng, trước đây, khai khoáng là ngành có đóng góp rất lớn cho ngân sách nhà nước, mặc dù đến nay, vẫn không thể phủ nhận mức độ đóng góp này, nhưng đã không còn nhiều nữa.

Trong khi đó, chế biến chế tạo đang có bước tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Nhiều ngành nghề trong lĩnh vực chế biến, chế tạo đang có bước phát triển nhanh như sản xuất sắt thép, cơ khí chế tạo... Điều này cho thấy khuynh hướng phát triển bền vững là phải hướng vào các lĩnh vực chế biến sâu, phát triển khoa học công nghệ để có được nền tảng cơ khí, chế tạo mạnh hơn.

Và để giữ được khuynh hướng này phát triển bền vững, ông Long cho rằng, nhà nước cần phải có những chính sách khuyến khích doanh nghiệp ở các nhóm ngành này một cách cụ thể hơn, tập trung các hỗ trợ tốt hơn về đất đai, thuế, vốn và cả công nghệ..., đặc biệt là với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Về xuất khẩu của nhóm công nghiệp chế biến, kim ngạch xuất khẩu nhóm ước đạt 102,66 tỷ USD, tăng 8,5%. Công nghiệp chế biến là nhóm hàng chủ đạo, chiếm hơn 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, nhóm hàng này luôn duy trì được mức tăng trưởng tương đối đều, bình quân 8,5% cho từng Quý.

Rõ ràng, mặc dù nhóm ngành khai khoáng đang có mức suy giảm khá mạnh cả ở chiều khai thác và xuất khẩu, nhưng lĩnh vực chế biến, sản xuất vẫn được ghi nhận có những bước tăng trưởng, đã đóng góp vào tăng GDP qua các quý. Cụ thể, quý I tăng 5,48%, quý II tăng lên 5,78%, quý II tăng 6,4%. Ứớc 9 tháng tăng 5,93% so cùng kỳ.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, Việt Nam không thể phụ thuộc vào khai thác khoáng sản, dầu thô, mà phải tập trung vào chế biến, sản xuất sâu hơn, dịch chuyển sang chế biến, chế tạo để phát triển bền vững hơn. Đây là khuynh hướng phát triển tốt của kinh tế Việt Nam.

Các chuyên gia cũng cho rằng, trong quá trình phát triển công nghiệp, giảm bớt sự phụ thuộc vào khai khoáng là tốt, song cũng cần tránh sự phụ thuộc về tăng tỷ trọng xuất khẩu sản phẩm vào một vài doanh nghiệp lớn. Chẳng hạn như vụ việc của Samsung khi thu hồi sản phẩm Galaxy Note 7 được dự báo sẽ gây ra những tác động tới chỉ số xuất khẩu của kinh tế Việt Nam.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, Samsung là nhà đầu tư nước ngoài có đóng góp lớn trong sản xuất và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam ở nhóm hàng điện tử. Do vậy, việc Samsung thu hồi điện thoại Galaxy Note 7 ít nhiều cũng có ảnh hưởng đến sản xuất công nghiệp và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Để đảm bảo tăng trưởng về xuất khẩu trong thời gian tới, Bộ này cho biết, sẽ tập trung tháo gỡ khó khăn, dành kinh phí xây dựng thương hiệu cho các ngành, nhóm hàng cụ thể khác như: thuỷ sản, rau quả, dệt may, giày dép, vốn là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam; trong đó, Bộ sẽ tập trung xúc tiến thương mại, hỗ trợ xuất khẩu tới các thị trường, đặc biệt là Hoa Kỳ và EU.

Bên cạnh đó, để thúc đẩy phát triển mạnh hơn công nghiệp chế biến, chế tạo và công nghiệp hỗ trợ, Bộ Công Thương sẽ nghiên cứu, áp dụng các biện pháp bảo hộ không trái cam kết quốc tế, nhưng có tác dụng thúc đẩy phát triển các sản phẩm cơ khí trong nước.

Cùng với đó triển khai các giải pháp phát triển công nghiệp hỗ trợ đã ban hành, kết nối doanh nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.../.

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục