Tìm giải pháp cân bằng cung-cầu điện giai đoạn 2016 – 2020

Tìm giải pháp cân bằng cung-cầu điện giai đoạn 2016 – 2020. Ảnh: TTXVN

Trong khi đó, nguồn vốn để đầu tư cho các dự án năng lượng mới đang gặp khó khăn.

Tại buổi tọa đàm: “Cung ứng điện giai đoạn 2016 – 2020: Thiếu điện và giải pháp” tổ chức ngày 15/11, các chuyên gia cho rằng, trong ngắn hạn, các doanh nghiệp cung ứng điện có thể đảm bảo đủ nguồn điện cho sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, về lâu dài, cần tính tới các giải pháp tiết kiệm điện, cân đối cung – cầu sử dụng điện để tránh việc ngành điện đang “gồng” mình quá sức như hiện nay.

Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công Thương cho biết, theo Quy hoạch điện VII hiệu chỉnh, để đảm bảo đủ điện năng thì đến năm 2020 tổng công suất các nhà máy điện khoảng 60.000 MW, tức trong giai đoạn 2016-2020 sẽ cần đưa vào vận hành thêm 21.600 MW.

Số tiền đầu tư trong 5 năm sẽ gần 40 tỷ USD, tức là hơn 7 tỷ USD/năm.

Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam TS. Trần Đình Thiên cho rằng, không chỉ gặp khó với số vốn lớn mà ngành điện còn gặp khó nhiều vấn đề khác như môi trường, tính hiệu quả của các dự án điện.

“Chúng ta khi nói đến điện thì thường nghĩ đến việc cung ứng điện như thế nào, thiếu hay thừa…nhưng nguy cơ thiếu điện một phần cũng là do các khách hàng, các hộ sử dụng điện. Mặc dù ngành điện đã nỗ lực đảm bảo nguồn cung trên cơ sở dự báo về nhu cầu sử dụng nhưng cứ đuổi theo nhu cầu thế này thì không được” - TS. Trần Đình Thiên nói.

Ông Thiên phân tích: “Với nhiều dự án tiêu tốn năng lượng, sử dụng năng lượng kém hiệu quả như nhiều dự án xi măng, thép,…, gây thất thoát năng lượng đang làm cho ngành điện phải “gồng” lên rất căng thẳng. Tỷ lệ GDP cả nước tăng 1% nhưng nhu cầu điện tăng tới 2%. Chiến lược để cân bằng điện chính là phải thay đổi cách tiếp cận, nền kinh tế này phải như thế nào để tiêu tốn năng lượng ít đi, hiệu quả hơn”.

Ngoài ra, sự tham gia của công nghệ giúp tiết kiệm năng lượng cần phải được đẩy mạnh hơn. Đây là phần việc của chiến lược phát triển quốc gia gắn với tái cơ cấu nền kinh tế, quy hoạch phát triển điện…

Ông Franz Genner, Trưởng nhóm chuyên gia Năng lượng, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cũng cho hay, từ phía nhu cầu, các hộ tiêu thụ tiết kiệm năng lượng là giải pháp tốt nhất, ít tốn kém nhất để tránh việc phát sinh đầu tư các nguồn năng lượng mới.

Các hộ sử dụng điện cần phải thay đổi công nghệ tiết kiệm để giảm tải cho phía nguồn cung điện.

Ông Đinh Thế Phúc, Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực cho biết, khi làm Quy hoạch Điện VII, Cục cũng rất lưu ý việc bổ sung nguồn điện cho miền Nam.

Hiện ở miền Nam có Trung tâm điện lực Phú Mỹ, Vĩnh Tân… nhưng với tốc độ tăng trưởng điện ở miền Nam cao như hiện nay thì việc đầu tư điện đòi hỏi các nhà đầu tư phải đưa các dự án vào hoạt động đúng tiến độ để giảm bớt chênh lệch cung cầu.

Ông Phúc cũng cho biết, sẽ không thiếu điện cung ứng cho miền Nam, có chăng, chỉ xảy ra ở những khu vực cục bộ, quá tải lưới…

Bởi lẽ, giữa các miền lưới điện truyền tải hỗ trợ lẫn nhau, giảm thiếu điện ở khu vực.

Chẳng hạn như đường dây 500 kV giữa Trung – Nam có khả năng truyền tải 4.000 MW, đường dây 500 kV Bắc - Trung… và chưa kể các đường dây 220 kV. Do đó, năm 2017 sẽ không để thiếu điện miền Nam nói riêng và cả nước nói chung.

Ngoài ra, Cục cũng đang rà soát lại để đưa ra kế hoạch vận hành tối ưu cho các nhà máy.

“Tuy nhiên, để đảm bảo đủ điện lâu dài cho khu vực miền Nam nói riêng và toàn quốc nói chung, người dân, doanh nghiệp cần sử dụng một cách tiết kiệm để giảm việc đầu tư nguồn điện mới và giảm rủi ro mất cân bằng cung – cầu” - ông Phúc cũng đề nghị.

Trên thực tế, việc sử dụng điện tiết kiệm sẽ đảm bảo cân bằng cung - cầu điện đỡ căng thẳng hơn.

Nó cũng ảnh hưởng trực tiếp chi phí mà các doanh nghiệp sản xuất, các hộ sử dụng điện phải trả hàng tháng…

Hiện công nghệ tiết kiệm điện cũng đang phát triển rất nhanh, các đèn chiếu sáng, thiết bị tiết kiệm điện có thể phần nào giúp giải quyết vấn đề này.

Tại tọa đàm, các chuyên gia cũng cho rằng, nhu cầu vốn lớn như vậy, để có thể thu hút các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào cung ứng điện sẽ rất khó khăn.

Các doanh nghiệp trong nước như Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng gặp vấn đề này để đầu tư các dự án mới.

Do vậy, Nhà nước cần có những cơ chế hấp dẫn nhà đầu tư hơn như về giá điện, hoặc những cam kết ràng buộc như đặt cọc… để khi đầu tư các dự án điện, không xảy ra tình trạng dở dang.

Bên cạnh đó, ông Trần Đình Thiên cho rằng, cần đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Nhà nước có thể bán bớt cổ phần tại các doanh nghiệp điện để thu hút vốn xã hội đầu tư vào các dự án năng lượng mới.

Còn sau khi bán rồi, việc quản trị nhà máy như thế nào lại là việc tương đối độc lập.

Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là một hướng rất tốt để thu hút vốn./.