Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá Buông của người Khmer
Theo Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Kinh lá Buông là loại thư tịch cổ quý hiếm khắc chữ trên lá Buông của người dân tộc Khmer (gọi là Satra), được viết bằng tiếng Khmer cổ hay tiếng Pali theo trường phái Thomanadut và Mahainikai, xuất hiện từ thế kỷ 19; là nét đặc trưng của tỉnh An Giang.
Kinh lá Buông có 4 loại gồm: Kinh Phật; Truyện cổ dân gian; Hội hè, trò chơi dân gian; Bài giáo huấn dân gian.
Kinh Phật chạm khắc trên lá Buông là tài liệu quí, chứa đựng nhiều triết lý sống, nhân sinh quan theo tinh thần Phật giáo, Kinh thuyết pháp, thơ ca, sử thi, giáo lý của đức Phật răn dạy con người làm điều lành, lánh điều dữ, kinh đức Phật Thích Ca, Tam Tạng Kinh...
Kinh chỉ được mở ra thuyết pháp vào những dịp quan trọng như lễ Phật Đản, lễ Kathina (lễ dâng bông, dâng y cà sa), lễ Thvai PresKhe (Cúng trăng), Lễ Dolta (Cúng ông bà),...
Nghệ thuật chạm khắc trên lá Buông rất đặc biệt, trong đó nguyên liệu lá được chọn ngay từ khi lá Buông còn là búp trên cây và được ghép vào khung cây để lá phát triển theo ý muốn, tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời từ 3 - 5 tháng, sau đó mới cắt xuống, mang phơi khô và sử dụng.Muốn viết Kinh trên lá Buông phải sử dụng mũi bút bằng sắt. Sau khi viết xong, dùng vải thấm than trộn với dầu thông và nhúng qua dầu lửa để quét lên chữ khắc. Nét độc đáo của Kinh là nhờ vào độ dai của lá, kết hợp với sự khéo léo, tỷ mỉ, công phu của người viết, nên thể hiện được trên cả 2 mặt của lá Buông.
Mỗi bộ Kinh dày từ 5 - 8cm, nặng 300 - 600 gram. Mỗi bộ Kinh có từ 4 -10 cuốn (quyển); mỗi cuốn có 20 - 60 lá kinh; mỗi lá có 5 dòng, với khoảng 150 chữ. Kinh lá Buông chứa đựng giá trị về kỹ thuật, mỹ thuật, nghệ thuật và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh tín ngưỡng tôn giáo của đồng bào dân tộc Khmer.
Người Khmer tin tưởng nội dung thuyết pháp của Kinh lá Buông hơn so với Kinh sách thông thường, đây là di sản văn hóa đặc sắc độc đáo của đồng bào dân tộc Khmer và phật tử Phật giáo Nam Tông.
Ở An Giang, Kinh lá Buông hiện còn lưu giữ tại 30/65 chùa Khmer của hai huyện vùng Bảy Núi (Tri Tôn và Tịnh Biên), với trên 100 bộ Kinh Phật.Theo Hòa Thượng Chau Ty - Trụ trì chùa Soài So, xã Núi Tô (huyện Tri Tôn), không biết Kinh lá Buông du nhập vào Việt Nam từ khi nào nhưng sau khi đất nước thống nhất, hầu hết các chùa Khmer ở vùng Bảy Núi đều có Kinh lá. Khi chiến tranh biên giới Tây Nam xảy ra, Kinh lá Buông bị giặc đốt phá.
Từ nhiều năm qua, Kinh lá Buông không còn được viết, bởi không còn nguồn lá Buông (phải mua ở Campuchia). Hiện nay, chỉ còn duy nhất Hòa thượng Chau Ty biết viết Kinh chữ Khmer cổ, chữ Pali trên lá Buông và đang truyền lại cho các sư sãi Khmer trong vùng.
Đồng thời, do khâu bảo quản gặp khó khăn, không đảm bảo trước tác động của môi trường nên Kinh lá bị hư hỏng theo thời gian, có nguy cơ bị mai một.
Ông Nguyễn Văn Lên c ho biết, sau khi Kinh lá Buông được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh An Giang thành lập Ban quản lý cấp tỉnh để giữ gìn bảo quản lâu dài; tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức, giữ gìn và phát huy di sản cho người dân.Sở chủ động phối hợp với Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam và Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam bảo vệ bảo tồn lâu dài. Trước đây, An Giang đã tổ chức lớp dạy chữ, viết trên Kinh lá Buông cho 16 sư sãi là trụ trì các chùa ở hai huyện Tri Tôn, Tịnh Biên.
Nay tỉnh t iếp tục đào tạo viết chữ Pali trên Kinh lá Buông, trước mắt trong năm 2017 mở 2 lớp cho gần 20 sư sãi, nhằm bảo tồn, phát huy, nâng cao giá trị di sản, phục vụ bạn bè các dân tộc trong nước và quốc tế chiêm ngưỡng./.
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Thăm làng nghề chiếu Định Yên: Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
12:22' - 30/01/2017
Làng nghề chiếu Định Yên đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
-
Đời sống
Bảo tồn để phát triển bền vững Di sản văn hóa Mỹ Sơn
10:53' - 22/01/2017
Là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của Việt Nam, di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn đang chịu áp lực ngày càng lớn bởi sự gia tăng lượng khách đến tham quan.
-
Tin ảnh
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể
10:37' - 02/12/2016
Di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã chính thức được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế & Xã hội
Công bố nghị quyết của Quốc hội thành lập thành phố Bến Cát trực thuộc tỉnh Bình Dương
15:36'
Sáng 25/4, thành phố Bến Cát tổ chức Lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập phường An Điền, phường An Tây thuộc thị xã Bến Cát và thành lập thành phố Bến Cát.
-
Kinh tế & Xã hội
Nhật Bản trồng cỏ biển để thu giữ carbon
15:06'
Nhật Bản đang triển khai dự án khôi phục hệ sinh thái tự nhiên dọc bờ biển của thành phố cảng Yokohama, phía Nam Tokyo, bằng cách trồng rong lươn - loại cỏ biển màu xanh nhạt.
-
Kinh tế & Xã hội
Thứ trưởng Trần Thanh Nam: Nông thôn mới tiếp tục là động lực phát triển kinh tế - xã hội
15:00'
Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tiếp tục là mục tiêu, động lực để phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, nâng cao chất lượng đời sống của người dân nông thôn.
-
Kinh tế & Xã hội
Mỹ: Chất lượng không khí ở một số khu vực kém nhất trong 25 năm
14:03'
Theo báo cáo được Hiệp hội Phổi Mỹ (ALA) công bố ngày 24/4, chất lượng không khí ở một số khu vực của Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 25 năm.
-
Kinh tế & Xã hội
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay ngày 25/4/2024
13:16'
Bnews. Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 25/4, sáng mai 26/4, các trận đấu trong nước, quốc tế đêm nay và sáng mai được cập nhật mới nhất, chính xác nhất. Lịch thi đấu ngoại hạng Anh, La Liga, Bundesliga.
-
Kinh tế & Xã hội
Hàn Quốc cần thêm nhiều nhân lực nước ngoài có chuyên môn cao
09:55'
Theo phóng viên TTXVN tại Seoul, giới chức Hàn Quốc nhận định trong bối cảnh dân số già hóa nhanh, Hàn Quốc sẽ ngày càng cần thêm nhiều nhân lực nước ngoài có chuyên môn từ nhiều lĩnh vực.
-
Kinh tế & Xã hội
Bình Dương: Ghi nhận vụ cháy 4,5 ha rừng ở núi Cậu – Dầu Tiếng
21:53' - 24/04/2024
Ngày 24/4, lực lượng chức năng tỉnh Bình Dương thông tin vụ cháy rừng ở núi Cậu (rừng phòng hộ Dầu Tiếng) đã được dập tắt hoàn toàn. Qua thống kê sơ bộ, diện tích rừng bị cháy là hơn 4,5 ha.
-
Kinh tế & Xã hội
XSMB 25/4. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay ngày 25/4/2024. XSMB thứ Năm ngày 25/4
19:30' - 24/04/2024
Bnews. XSMB 25/4. Kết quả xổ số hôm nay ngày 25/4. XSMB thứ Năm. Trực tiếp KQXSMB ngày 25/4. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Năm ngày 25/4/2024.
-
Kinh tế & Xã hội
XSMT 25/4. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay ngày 25/4/2024. XSMT thứ Năm ngày 25/4
19:30' - 24/04/2024
Bnews. XSMT 25/4. Kết quả xổ số hôm nay ngày 25/4. XSMT thứ Năm. Trực tiếp KQXSMT ngày 25/4. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Năm ngày 25/4/2024.