Xây dựng đô thị Thủ đô: Bài 3 - Giao thông, nỗi lo của muôn nhà

Đô thị Hà Nội phía Tây (Đường Võ Chí Công). Ảnh: Nguyễn Văn Cảnh - TTXVN

Quá trình đô thị hóa nhanh chóng trên địa bàn Thủ đô đã thu hút người dân nhập cư vào thành phố làm ăn, sinh sống và các khu đô thị mọc lên như nấm sau mưa. Cùng với đó là tốc độ gia tăng như “vũ bão” của phương tiện giao thông cá nhân xe máy, ô tô.

Trong khi đó hạ tầng giao thông và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân vẫn còn yếu kém, khiến tình trạng ùn tắc giao thông tiếp diễn.

Và khi ùn tắc giao thông trở thành nỗi ám ảnh của người dân thì khao khát về những đại lộ rộng thênh thang, những cây cầu vươn trên cao, những chiếc xe buýt nhanh thay thế cho cả khối phương tiện cá nhân càng trở nên bức thiết hơn bao giờ hết.

"Tốc độ rùa"

Dù đi làm bằng ô tô nhưng anh Phạm Lương, nhà ở Linh Đàm, thường xuyên phải ra khỏi nhà từ 6 giờ sáng để đến cơ quan ở phố Đội Cấn trước 8 giờ, dù nhà cách cơ quan có gần chục cây số. Anh Lương chia sẻ, dù đi sớm nhưng nhiều khi vẫn chưa yên tâm, vì tình trạng tắc đường xảy ra rất bất thường.

“Với đà người nhập cư về Hà Nội ngày càng đông, nếu không phát triển mạnh giao thông công cộng, hay đẩy nhanh tốc độ xây dựng các con đường, cây cầu thì Hà Nội vẫn là "thành phố chậm" nhất mỗi khi phải di chuyển", anh Lương nhìn nhận.

Kẹt xe đang là vấn nạn ở Hà Nội. Theo thống kê mới nhất của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, mặc dù ùn tắc giao thông giảm nhưng hiện nay trên địa bàn thành phố vẫn còn tới 31 "điểm đen" ùn tắc giao thông như: tuyến đường Phạm Ngọc Thạch-Chùa Bộc, nút giao thông Ô Đống Mác-Nguyễn Khoái; đường Lê Văn Lương đoạn từ cầu vượt giao cắt đường Láng đến ngã tư Khuất Duy Tiến; đường Bưởi mới (ven sông Tô Lịch); đường Cầu Giấy, Xuân Thủy (cửa ngõ phía Tây thủ đô); đường Trường Chinh; phố Đào Duy Anh, Xã Đàn kết nối với Phạm Ngọc Thạch… Ùn tắc giao thông diễn ra hàng ngày ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân.

Ùn tắc giao thông ảnh hưởng lớn đến việc đi lại của người dân. Ảnh: TTXVN

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội Bùi Danh Liên chỉ ra: “Nhiều công trình giao thông trọng điểm của Hà Nội được đầu tư rất lớn, nhằm góp phần hiện đại hóa, giảm thiểu ùn tắc giao thông khu đô thị. Nhưng sự ì ạch, chậm tiến độ của các dự án đang là nỗi ám ảnh của người tham gia giao thông”.

Có thể dễ dàng nhận thấy ở các công trình giao thông chậm tiến độ, các rào chắn công trường chính là nguyên nhân làm gia tăng ùn tắc giao thông. Có thể điểm tên một số công trình giao thông có tiến độ thi công ì ạch là công trình tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và tuyến Nhổn - Ga Hà Nội chạy qua nhiều tuyến đường huyết mạch của Thủ đô như Nguyễn Trãi, Trần Phú (Hà Đông), Hoàng Cầu, Cầu Giấy, Xuân Thủy, Hồ Tùng Mậu… Đây vốn là những tuyến đường đau khổ về tắc nghẽn, tai nạn giao thông.

Tuy nhiên, từ khi có công trường, hàng vạn hộ dân sinh sống bên những tuyến đường trên cũng như người tham gia giao thông lại khốn khổ hơn trăm bề bởi ùn tắc, khói bụi, ô nhiễm môi trường. Một dự án giao thông trọng điểm khác của Hà Nội là đường vành đai 2, đoạn Ngã Tư Sở - Ngã Tư Vọng cũng trong tình trạng chậm tiến độ. Tuyến đường chạy qua hai quận Đống Đa, Thanh Xuân, được khởi công từ năm 2012, dự kiến hoàn thành năm 2016.

Thế nhưng đến nay, sau 5 năm triển khai, dự án vẫn chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng và chủ đầu tư khất lần tiến độ hoàn thành giải phóng mặt bằng thay vì hoàn thành dự án vào cuối năm nay.

Khởi công từ năm 2013, dự án hợp phần xe buýt nhanh Hà Nội BRT có mức đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng hứa hẹn góp phần giảm thiểu ùn tắc giao thông trên tuyến. Nhưng đến thời điểm này, phần lớn nhà chờ xe buýt nhanh đã hoàn thành bàn giao cho đơn vị khai thác vận hành nhưng vì nhiều lý do vẫn chưa đưa vào hoạt động. Những công trình giao thông chậm tiến độ, thi công ì ạch đang là nỗi ám ảnh của người tham gia giao thông.

Cấp bách giảm ùn tắc

Là chuyên gia nghiên cứu về chiến lược phát triển đô thị, Tiến sỹ Nguyễn Trúc Anh, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội đưa ra những con số cho thấy sự bất cập giữa sự phát triển của kết cấu hạ tầng giao thông với tốc độ gia tăng phương tiện giao thông cá nhân đã đẩy Hà Nội đứng trước thảm họa ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường do khí thải của các phương tiện giao thông cơ giới.

"Với mức tăng trung bình khoảng 7,66%/năm đối với xe máy và khoảng 8.000 xe ô tô con đăng ký mỗi tháng, trong khi tốc độ phát triển kết cấu hạ tầng giao thông của thành phố chỉ đạt khoảng 4%/năm, còn quá thấp so với yêu cầu đặt ra", Tiến sỹ Nguyễn Trúc Anh phân tích.

Hà Nội xây dựng các tuyến phố kiểu mẫu, trật tự văn minh - Phố Lê Trọng Tấn. Ảnh Huy Hùng - TTXVN

Quy hoạch này xuyên suốt, phù hợp với quy hoạch tổng thể không gian thành phố Hà Nội đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Theo Tổng Giám đốc Tổng công ty Tư vấn Thiết kế Giao thông vận tải (Bộ Giao thông Vận tải) Phạm Hữu Sơn, quy hoạch giao thông vận tải đi theo và hòa nhập vào quy hoạch tổng thể không gian của thành phố, quá trình thực hiện thì giao thông phải đi trước một bước. Giao thông còn có trách nhiệm kết nối các hạ tầng khác trong mục tiêu của quy hoạch này.

Cụ thể, trong giai đoạn này, định hướng giao thông công cộng sẽ là một trong những giải pháp cơ bản để giải quyết tình trạng giao thông, định hướng đến năm 2020 sẽ cố gắng đưa thị phần vận tải công cộng từ 12% như hiện nay lên khoảng 35%, lên tới 50-55% vào năm 2030 và 65-70% vào năm 2050. Tỷ trọng giao thông công cộng tăng lên bao nhiêu thì tỷ trọng xe máy cũng phải giảm đi bấy nhiêu.

Hà Nội cũng sẽ khai thác các không gian ngầm, không gian trên cao để tạo quỹ đất dành cho giao thông chiếm từ 20-26% diện tích. Giải pháp đột phá trước mắt vẫn là giải quyết ùn tắc giao thông và xây dựng các cây cầu vượt nhằm giải quyết giao thông ùn tắc tại các ngã ba, ngã tư.

Trong khi chờ những giải pháp tổng thể nhằm giải quyết căn cơ tình trạng ùn tắc giao thông ở Thủ đô vẫn đang còn "nằm trên giấy" thì tình trạng ùn tắc giao thông vẫn diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên địa bàn thành phố Hà Nội đòi hỏi phải có ngay những giải pháp mang tính cấp bách từ các cấp, các ngành, đặc biệt từ mỗi người dân trong việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông./.

>>> Đón đọc: Bài cuối: Quyết tâm vào cuộc