Xây dựng thương hiệu gạo: Phải sản xuất theo chuỗi
Chính phủ đã chính thức phê duyệt đề án phát triển thương hiệu gạo Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 với mục tiêu xây dựng thương hiệu quốc gia, thương hiệu vùng và thương hiệu của doanh nghiệp.
Đề án nhằm mục tiêu nâng cao giá trị cho sản phẩm gạo Việt Nam, tăng giá trị hàng hóa xuất khẩu. Đây là một nhiệm vụ hết sức cấp thiết, là cơ hội để doanh nghiệp xây dựng thương hiệu gạo cho mình trên cơ sở chuỗi giá trị từ khâu giống lúa, gieo trồng, sản xuất, tạo ra sản phẩm gạo thương hiệu cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu.
Đặc biệt, thực hiện đề án tăng sẽ góp phần giá trị xuất khẩu cho mặt hàng gạo, đưa mặt hàng gạo của Việt Nam xuất khẩu vào các thị trường khó tính như: châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Bắc Á.
Tuy nhiên, mục tiêu nâng cao giá trị và thương hiệu gạo đang gặp nhiều thách thức cả khách quan và chủ quan.Trước hết, người tiêu dùng nội địa hiện hầu như chưa để ý tới các mối nguy về vệ sinh an toàn thực phẩm đối với sản phẩm gạo thông thường. Đó là các nguy cơ về nấm mốc, về dư lượng chất bảo vệ thực vật tồn dư trong gạo, sử dụng bao bì tái chế và đặc biệt là việc sử dụng các loại thuốc đánh trùng mọt không rõ nguồn gốc xuất xứ. Do vậy, người tiêu dùng trong nước thường lấy yếu tố giá để so sánh trước khi quyết định mua hàng.
Hiện trên thị trường nội địa, hệ thống phân phối gạo cho người tiêu dùng chủ yếu là do các hộ cá thể buôn bán sản phẩm gạo rời nên có chi phí sản xuất, bảo quản, đóng gói thấp.Trong khi đó đối với sản phẩm gạo thương hiệu, do phải sản xuất theo quy trình quản lý chất lượng nghiêm ngặt, đóng gói, bảo quản trên bao bì có chất lượng tốt và phân phối theo các kênh tiêu dùng nên phải chịu các chi phí lớn. Điều này đã đẩy giá gạo lên cao, làm giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm gạo thương hiệu.
Bên cạnh đó, chính sách thuế đối với mặt hàng gạo có sự khác biệt. Đó là thuế áp dụng cho các hộ kinh doanh cá thể và thuế giá trị gia tăng 5% áp dụng cho các doanh nghiệp. Điều này đã làm cho sản phẩm gạo của doanh nghiệp phải cạnh tranh bất bình đẳng với sản phẩm cùng loại trên thị trường do bị tính giá thuế cao hơn.Trên thị trường xuất khẩu, các nước có nhu cầu tiêu dùng gạo chất lượng cao tại châu Âu, Bắc Mỹ hay Đông Bắc Á thường có chính sách ưu tiên nhập khẩu gạo của các nước nghèo như Campuchia, Mianma...
Do vậy mức thuế suất của các nước này thường rất thấp hoặc bằng không. Trong khi đó, thuế suất cho gạo của Việt Nam thường rất cao và điều này đã làm giảm tính cạnh tranh của gạo Việt Nam khi vào các thị trường này.
Hiện gạo xuất khẩu có hai nguồn nguyên liệu chính. Nguồn nguyên liệu đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu tốt nhất là từ những cánh đồng lớn, tuy nhiên số lượng này không nhiều. Nguồn còn lại chủ yếu thu mua trên thị trường.Do vậy thường gặp các vấn đề như dư lượng chất bảo vệ thực vật tồn dư trong sản phẩm gạo, chất lượng gạo không đồng đều do nông dân sử dụng nguồn giống bị lai tạp, đấu trộn trước khi bán và đặc biệt là công nghệ bảo quản sau thu hoạch kém. Với các loại gạo đặc sản, do diện tích canh tác nhỏ lẻ, việc không đủ nguyên liệu cho các đơn hàng lớn cũng là một khó khăn.
Để xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gạo một cách bền vững cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan để tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị: từ khâu giống, gieo trồng, sản xuất cho tới hệ thống phân phối. Từ đó mới tạo ra sản phẩm khác biệt phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu.
Thực tiễn cho thấy, việc xây dựng cánh đồng mẫu lớn được coi là giải pháp quan trọng. Hiện tại, Tổng công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1) đã từng bước triển khai chương trình cánh đồng lớn trên cả nước như: Nam Định, Thái Bình, Điện Biên, Đồng tháp, An Giang, Long An...
Tại đây, Vinafood 1 đã phối hợp với các địa phương tổ chức quy hoạch vùng trồng. Cách thức hợp tác với nông dân của Tổng công ty là hợp tác thông qua cơ quan quản lý địa phương. Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các huyện giới thiệu các xã hoặc hợp tác xã có năng lực chỉ đạo, điều hành.
Họ có khả năng tổ chức thực hiện mô hình đảm bảo thành công, tổ chức thực hiện các dịch vụ cho nông dân theo hướng sản xuất đồng loạt và cơ giới hóa căn cứ vào hợp đồng liên kết với Tổng công ty. Đồng thời chính quyền địa phương làm trọng tài điều phối các hoạt động, giám sát việc ký kết, thực hiện hợp đồng giữa các bên.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai cánh đồng lớn vẫn còn nhiều hạn chế bởi ý thức, trách nhiệm của nông dân khi việc thực hiện các cam kết trong hợp đồng chưa cao. Dẫn đến một số hợp đồng liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm bị phá vỡ, gây mất lòng tin giữa các bên. Hay sự thiếu ý thức chấp hành quy trình canh tác, thu hoạch của một số hộ xã viên cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng thóc nguyên liệu và sản phẩm trước khi đưa ra thị trường.
Bên cạnh đó, như tại miền Bắc, do tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, một năm chỉ có 2 vụ chính nên rất khó khăn trong đầu tư xây dựng hệ thống sấy lúa tươi. Đầu tư xây dựng hệ thống sấy lúa tươi có chi phí đầu tư cao nhưng thời gian sử dùng hàng năm ngắn (chỉ khoảng 2 tháng/năm, còn lại để không) nên không hiệu quả. Điển hình như Nhà máy sấy tại Nam Định của Tổng công ty đang hoạt động trong tình trạng này./.Ông Nguyễn Xuân Hồng, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển gạo Việt Nam (Tổng công ty Lương thực miền Bắc)
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Lần đầu tiên Việt Nam đứng thứ 5 xuất khẩu thủy sản vào Singapore
19:36' - 25/04/2024
Quý I/2024, đánh dấu mốc Việt Nam đã vượt qua Nhật Bản, vươn lên từ vị trí đối tác lớn thứ 6 lần đầu tiên lên vị trí đối tác xuất khẩu thủy sản lớn thứ 5 vào Singapore.
-
Kinh tế Việt Nam
Gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều giữa Việt Nam và Singapore
15:24' - 25/04/2024
Kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Singapore trong tháng 3/2024 tiếp tục thể hiện tín hiệu tích cực, đặc biệt là chiều xuất khẩu sang Singapore vẫn giữ được mức tăng tốt.
-
Kinh tế Việt Nam
Khai thác đá gây bụi chắn tầm nhìn trên đoạn cao tốc Nha Trang - Cam Lâm
13:30' - 25/04/2024
Việc khai thác đá tại các mỏ đá nằm sát đường bộ cao tốc đoạn Nha Trang - Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa đã làm bụi đá phát tán, hạn chế tầm nhìn của lái xe khi lưu thông.
-
Kinh tế Việt Nam
Giá vé cao, sân bay Tân Sơn Nhất dịp 30/4 chỉ đón khoảng 120.000 khách/ngày
13:28' - 25/04/2024
Dịp nghỉ lễ 30/4 -1/5 sắp tới, sân bay Tân Sơn Nhất (Tp. Hồ Chí Minh) dự kiến đón lượng khách trung bình khoảng 115.000 – 120.000 khách/ngày. Lượng khách này thấp so với những kỳ nghỉ lễ, tết gần đây.
-
Kinh tế Việt Nam
Áp dụng kiểm soát an ninh hàng không tăng cường dịp 30/4 - 1/5
11:13' - 25/04/2024
Cục Hàng không Việt Nam vừa ra quyết định áp dụng biện pháp kiểm soát an ninh hàng không tăng cường cấp độ 1 tại cảng hàng không, sân bay, các cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5.
-
Kinh tế Việt Nam
Cấm xe tải trên 20 tấn qua đèo Bảo Lộc giờ cao điểm dịp lễ 30/4
11:08' - 25/04/2024
Ngành Giao thông vận tải tỉnh Lâm Đồng vừa có văn bản hướng dẫn phân luồng tổ chức giao thông trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 trên các tuyến đường từ các tỉnh, thành phía Nam lên thành phố Đà Lạt.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ Công Thương lấy ý kiến Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện
20:40' - 24/04/2024
Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo đóng góp ý kiến đối với Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa các đơn vị phát điện với khách hàng (DPPA).
-
Kinh tế Việt Nam
Sắp diễn ra Hội nghị xúc tiến thương mại và phát triển xuất nhập khẩu vùng Tây Nguyên
20:08' - 24/04/2024
Tây Nguyên được đánh giá là vùng có rất nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, nhờ tính đặc thù trong bản sắc văn hoá, dân tộc, hệ sinh thái, tài nguyên...
-
Kinh tế Việt Nam
Tỉnh Đồng Nai sẵn sàng chào đón làn sóng các nhà đầu tư Nhật Bản
19:49' - 24/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, ngày 24/4, tại thủ đô Tokyo đã diễn ra Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Đồng Nai.