Xét xử Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm: Đảm bảo nghiêm minh và thượng tôn pháp luật

Ngày 17/1, ngày thứ 10 diễn ra phiên tòa xét xử sơ thẩm bị cáo Trịnh Xuân Thanh (nguyên Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng Công ty Cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam – PVC) và đồng phạm, các bị cáo đã nói lời sau cùng trước khi Hội đồng xét xử nghị án.

Phiên tòa này trong nhiều ngày qua đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của xã hội không chỉ bởi tính chất nghiêm trọng của vụ án, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra mà còn bởi nhiều bị cáo từng giữ vị trí chủ chốt trong những đơn vị kinh tế quan trọng, trong đó có cả cán bộ cấp cao của Đảng, Nhà nước.

Theo dõi phiên tòa đặc biệt này, nhiều cán bộ, đảng viên, nhân dân đều chung nhận định: Phiên tòa xét xử công khai, thể hiện sự nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật, qua đó củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.

Toàn cảnh phiên tòa. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng

Nhận xét về vụ án Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Hòa Bình đánh giá đây là một vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến lãnh đạo cấp cao nên được đông đảo người cao tuổi rất quan tâm và theo dõi những diễn biến xung quanh quá trình xét xử vụ án.

Ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng đây là phiên tòa xét xử công khai, quá trình tranh tụng cũng thể hiện quyền của các bên rất rõ. Hội Người cao tuổi Việt Nam hoan nghênh cuộc đấu tranh chống tham nhũng rất quyết liệt, không có vùng cấm của Đảng và Nhà nước. Việc đưa ra xét xử cả lãnh đạo cấp cao phạm tội đã thể hiện sự nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật, người dân hoàn toàn tin tưởng, từ đó củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, góp phần xây dựng xã hội ngày càng tốt hơn.
Xung quanh việc hiện nay trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin trái chiều bình luận về vụ án Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm, Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi cho rằng, điều này khó tránh khỏi trong thời buổi công nghệ thông tin đang bùng nổ.

Theo ông Nguyễn Hòa Bình, cơ quan chức năng cần phải có biện pháp tuyên tuyên cho người dân hiểu rõ bản chất của vụ án, tránh tình trạng có những đối tượng lợi dụng sự việc để thể hiện quan điểm phiến diện gây ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và Nhà nước.

"Lãnh đạo nào khi đang công tác cũng đều có công, thành tích nhất định, nhưng khi phạm tội vẫn phải chịu trách nhiệm để đảm bảo tính thượng tôn của pháp luật. Những thành tích của lãnh đạo khi còn làm việc chắc chắn sẽ được ghi nhận. Đó sẽ là cơ sở để Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ mức án, chứ không thể vì có công mà không bị luận tội", ông Nguyễn Hòa Bình phân tích.
Đồng tình với ý kiến trên, ông Nguyễn Phú Chúc, ở tổ 1, phường Tứ Liên, quận Tây Hồ, Hà Nội cho hay, gia đình ông theo dõi thường xuyên những thông tin xung quanh vụ án Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm kể từ khi khởi tố vụ án. Theo ông Chúc, việc quyết liệt xử lý không còn là khẩu hiệu mà đã được cụ thể hóa thành hành động, thể hiện quyết tâm rất cao của Đảng, Nhà nước đối với vấn nạn tham nhũng.

Dù Trịnh Xuân Thanh đã trốn ra nước ngoài những vẫn bị bắt dẫn giải về nước cho thấy tính nghiêm minh của pháp luật. "Ngày càng có nhiều vụ tham nhũng bị phát hiện, số tiền thất thoát không chỉ một vài tỷ mà đã lên tới cả trăm nghìn tỷ đồng. Xử lý kịp thời vấn nạn tham nhũng sẽ củng cố được niềm tin của người dân vào chế độ, vào sự lãnh đạo của Đảng", ông Chúc nêu quan điểm.
Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân khu 4 cho rằng, việc công khai xét xử bị cáo Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm đã củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, vào quyết tâm của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng.

Theo đó, bất kể ai kể cả cán bộ cao cấp, nếu sai phạm vẫn bị xử lý kỷ luật theo quy định. “Đảng viên mắc kỷ luật thì phải xử lý đúng theo kỷ luật của Đảng. Sai phạm đến đâu sẽ phải xử lý đến đó. Làm như vậy tăng sức mạnh của Đảng, tăng niềm tin của nhân dân”, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước chỉ rõ.

 Hồi chuông cảnh tỉnh đối với cán bộ, đảng viên chưa thực hiện đúng chức trách

Qua theo dõi phiên tòa xét xử bị cáo Trịnh Xuân Thanh và các đồng phạm, ông Lê Danh Chính, sĩ quan công an nghỉ hưu (trú tại đường Hào Nam, quận Đống Đa, Hà Nội) cho rằng, phiên tòa đã được tiến hành chặt chẽ, công khai, minh bạch theo đúng luật định. Việc đưa ra xét xử một vụ án tính chất phức tạp và có tới 22 bị cáo, trong đó có cán bộ cấp cao của Đảng, nhiều người từng giữ vị trí chủ chốt trong các đơn vị kinh tế quan trọng đã góp phần thể hiện mạnh mẽ tinh thần hành động kiên quyết của toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Với mỗi bị cáo, hành vi sai phạm đã được làm rõ và sẽ phải chịu khung hình phạt tương ứng theo mức độ nghiêm trọng của tội danh, đúng quy định của pháp luật. “Đây là hồi chuông cảnh tỉnh đối với những cán bộ, đảng viên chưa làm đúng, làm tròn chức trách, kể cả những người trong hàng ngũ lãnh đạo ở cấp cao.” - ông Chính khẳng định. Trong sáng 17/1, các bị cáo đã được nói những lời sau cùng tại phiên tòa. Bày tỏ sự tin tưởng vào tính nghiêm minh của pháp luật, ông Chính cho rằng Hội đồng xét xử sẽ tuyên những bản án công bằng, đồng thời cũng thể hiện tính nhân văn của luật pháp Việt Nam.
Nhận xét về mức án mà Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đề nghị Hội đồng xét xử xử phạt bị cáo Trịnh Xuân Thanh hình phạt chung thân cho cả hai tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, “Tham ô tài sản” và mức án từ 14 đến 15 năm tù đối với bị cáo Đinh La Thăng về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng", ông Đào Xuân Hội, Tiến sỹ Luật, khoa Luật, Trường Đại học Lao Động Xã hội cho rằng: Đó là mức án nghiêm khắc. Mức án này cũng là sự cảnh tỉnh nghiêm khắc đối với những cán bộ thoái hóa, biến chất trong đội ngũ.
"Sáng 22/1 tới, Hội đồng xét xử sẽ tuyên án. Tôi tin rằng, đó sẽ là một bản án công tâm, nghiêm minh, đủ sức răn đe và giáo dục cho người phạm tội, đồng thời, phản ánh và thể hiện đúng tinh thần nhân đạo của một nền công lý tiến bộ. Bản án đó cũng sẽ là bài học có ý nghĩa giáo dục cán bộ, đảng viên đương chức ngày nay phải tự suy ngẫm, điều chỉnh lại nhận thức, hành động của mình để không chỉ làm tốt chức trách nhiệm vụ được giao mà còn phải trở thành tấm gương cho các cán bộ, đảng viên khác noi theo", Tiến sỹ Đào Xuân Hội bày tỏ.
Nêu quan điểm cá nhân về phiên tòa này, Tiến sỹ Quách Thị Ngọc An, giảng viên Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương cho biết, bà theo dõi khá kỹ phiên tòa và biết rằng, phiên tòa này được xét xử trên tinh thần đổi mới, dân chủ, công khai, khách quan, đảm bảo quyền con người tốt hơn nữa cho các bị cáo cũng như đảm bảo tối đa nguyên tắc suy đoán vô tội với bị can, bị cáo.

Đây là phiên tòa theo đúng tinh thần của Hiến pháp năm 2013, theo tinh thần cải cách tư pháp.
Bà Quách Thị Ngọc An chia sẻ, qua dư luận và báo chí, người dân được biết hàng nghìn tỷ tiền ngân sách bị "thả trôi". Sự việc này có liên quan đến trách nhiệm của các bị cáo như Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và các bị cáo khác.

Điều đó khiến bà và nhiều cán bộ, đảng viên cảm thấy buồn vì những khuyết điểm, sai phạm của những người từng giữ trọng trách lớn trong bộ máy Nhà nước đã diễn ra trong thời gian dài.

Tuy nhiên, Tiến sỹ Quách Thị Ngọc An khẳng định niềm tin của mình được củng cố khi những khuyết điểm, tiêu cực đã, đang được Đảng, Nhà nước ngăn chặn, chấn chỉnh, quyết liệt xử lý. “Có công thì thưởng, có tội thì phạt". Tiến sỹ Quách Thị Ngọc An tin rằng, Tòa sẽ có bản án nghiêm minh cho các bị cáo trong vụ án Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm.

Bản án đó cũng là bài học cho những cán bộ đảng viên trong hệ thống công quyền của Nhà nước, nhất là cán bộ đảng viên giữ vị trí quan trọng đang có những ý định thiếu trong sáng.

Họ sẽ buộc phải tự soi vào để thấy rằng, mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, ai sai phạm, sai phạm đến đâu cũng đều sẽ bị xử lý, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Điểm đáng chú ý trong phiên tòa xét xử sơ thẩm bị cáo Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm là phiên tòa có bục khai báo thay cho vành móng ngựa. Theo Luật sư Cao Bá Trung (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội), phiên tòa không có vành móng ngựa không phải đặc quyền cho bị cáo Thăng hay bị cáo Thanh. Bắt đầu từ ngày 1/1/2018, theo quy định của Thông tư 01/2017/TT-TANDTC, bục khai báo sẽ thay thế cho vành móng ngựa trong các phiên tòa.

Đây một bước tiến bộ trong tổ chức hình thức của một phiên tòa xét xử các vụ án hình sự. Việc bỏ vành móng ngựa trong tất cả các phòng xử án cho thấy nguyên tắc "suy đoán vô tội" được tôn trọng.

Tức là bất kỳ người bị buộc tội nào đều có quyền suy đoán là không phạm tội, cho đến khi hành vi phạm tội của người đó được tòa tuyên bố. Việc bỏ vành móng ngựa cũng mang đến hình ảnh của phiên tòa đảm bảo tính khách quan, bình đẳng, tôn trọng quyền con người.
Thực tiễn phiên toà xét xử bị cáo Trịnh Xuân Thanh cùng đồng phạm cho thấy phiên tòa diễn ra công khai; luật sư, bị cáo được tạo điều kiện trình bày hết quan điểm bào chữa và phía buộc tội phải tranh luận, trả lời xác đáng từng nội dung luật sư đặt ra.

*Thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật

Nhận xét về phiên tòa, ông Nguyễn Hữu Bằng, ngụ Tổ 50, phường Hiệp Thành, Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận những nỗ lực của các cơ quan tư pháp và đánh giá cao các cơ quan tố tụng đã đưa ra xét xử vụ án này.

Điều này chứng tỏ nỗ lực, quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công cuộc phòng, chống tham nhũng và không có vùng cấm, tất cả mọi cá nhân đều bình đẳng, chịu trách nhiệm trước Hiến pháp và pháp luật.
Trải qua nhiều ngày theo dõi diễn biến phiên tòa cho đến khi nghị án, ông Nguyễn Hữu Bằng cho rằng, cơ quan tố tụng đã truy tố, xét xử đúng người, đúng đối tượng, đúng tội danh.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hữu Bằng, ngoài mức án nghiêm khắc, cần làm sao để thu hồi được số tiền của Nhà nước thất thoát. Bởi lẽ, trong các đại án kinh tế, việc thu hồi tiền thất thoát, bị tham nhũng có ý nghĩa hết sức quan trọng, không chỉ lấy lại niềm tin cho nhân dân, sự công bằng pháp luật mà còn có ý nghĩa kinh tế rất lớn trong tình hình ngân sách Nhà nước đang ngày càng hạn hẹp.
Ông Trương Quốc Tụy (nguyên cán bộ Tuyên huấn Trung ương cục miền Nam, hiện ở phường Đa Kao, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, qua theo dõi phiên tòa xét xử Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm, ông đánh giá phiên tòa đã thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.

Các bị cáo dù đã từng giữ cương vị nào, nếu phạm sai lầm trong công tác đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đối với bị cáo Đinh La Thăng, ông Trương Quốc Tụy cho rằng, trên cương vị Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh trước đây ông Đinh La Thăng đã có một số thành tích nhất định, tuy nhiên, khi đã mắc sai lầm vẫn phải chịu trách nhiệm. "Đây cũng là bài học sâu sắc đối với công tác cán bộ của Trung ương.

Ngoài ra, phiên tòa cũng thể hiện sự thẳng thắn, dân chủ, không né tránh trong phần tranh tụng giữa Viện Kiểm sát và các luật sư, thể hiện rõ tinh thần cải cách tư pháp”, ông Trương Quốc Tụy chia sẻ thêm./.