Cơn lốc đầu tư ngoại: Bán lẻ nội phải làm gì?

Các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực bản thân để "đối chọi: với các đại gia nước ngoài. Ảnh minh họa: Đình Huệ/TTXVN

Quãng thời gian gần đây, thị trường liên tục chứng kiến những vụ "kết hôn"; giữa doanh nghiệp bán lẻ, thậm chí không ít doanh nghiệp còn "vỗ béo", "làm đẹp" rồi "bán" cho các đại gia nước ngoài. Bỏ qua những ưu đãi về mặt bằng và cơ chế chính sách, các doanh nghiệp nội đang mở đường cho nhà phân phối ngoại chính thức bước vào thị trường bán lẻ Việt Nam.
"Vỗ béo" để… bán
Khó từ chối trước những lợi ích về kinh nghiệm quản trị, điều hành, mở rộng và phát triển hệ thống phân phối… các doanh nghiệp trong nước đang lần lượt học nhau bắt tay với nhà đầu tư ngoại để giảm sức ép cạnh tranh. Các doanh nghiệp chấp nhận các thương vụ mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) như một xu hướng tất yếu khiến đối trọng giữa doanh nghiệp nội và ngoại không còn.

Phải chăng M&A được các doanh nghiệp nội lựa chọn, coi như giải pháp an toàn và sẵn sàng bỏ qua những lợi thế sẵn. Những am hiểu nhất định về thị trường trong nước, thương hiệu đã được định hình trong tâm trí khách hàng giờ đây cũng không còn quan trọng nữa.

Nhiều siêu thị hiện nay vẫn “lười” đổi mới, tìm nguồn hàng bổ sung cũng như cải tiến phong cách phục vụ và cạnh tranh về giá. Đây cũng là nguyên nhân khiến người tiêu dùng quay lưng với các doanh nghiệp trong nước và trở nên sính ngoại.

Người dân chọn mua hàng tại gian hàng nằm trong trung tâm Aeon. Ảnh minh họa: TTXVN

Chia sẻ kinh nghiệm thành công của mình, đại diện của Aeon Việt Nam cho rằng, vấn đề mấu chốt là các doanh nghiệp Việt phải tự thay đổi, tập trung vào nhóm khách hàng mục tiêu, thay đổi mẫu mã hàng hóa và các dịch vụ sau bán hàng để thỏa mãn nhóm khách hàng mục tiêu… Phải làm được như vậy thì hàng Việt mới có sức cạnh tranh cao.

Cũng xuất phát từ nguyên do này mà gần 30 điểm bán của hệ thống siêu thị Citimart tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước đã chính thức được chuyển đổi thành hệ thống siêu thị Aeon Citimart. Một thương hiệu lớn khác ở Hà Nội là Fivimart với 18 điểm kinh doanh cũng “kết hôn” với Aeon.

Đại gia bán lẻ của Nhật Bản hiện chiếm 49% cổ phần tại Citimart và 30% cổ phần tại Fivimart, nhanh chóng hiện thực hóa tham vọng mở rộng thị phần trên thị trường bán lẻ Việt thông qua các đối tác trong nước. Thực tế là vậy, nhưng nhìn ở một khía cạnh khác thì Việt Nam là một thị trường rất tiềm năng khiến các đại gia thay nhau nhòm ngó.

Chính vì thế, khi trao đổi với các doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh luôn khẳng định rằng: Cơ hội luôn đi kèm với thách thức mà thách thức lớn nhất với các doanh nghiệp trong nước hiện nay là sức ép cạnh tranh và thay đổi chính mình.

Theo đó, phải biết chấp nhận thất bại để đứng dậy vững hơn. Cạnh tranh bằng giá rẻ không phải là giải pháp tối ưu mà nên tập trung vào chất lượng, uy tín và nâng tầm quản trị.

Do vậy, chất lượng, bao bì, mẫu mã, an toàn... của các nhà bán lẻ ngoại đối với hàng Việt chính là thách thức nhưng cũng là động lực để các doanh nghiệp Việt vượt qua chính mình, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

"Bàn đạp" đưa hàng vào Việt Nam

Trong một cuộc khảo sát thị trường bán lẻ và cửa hàng tiện lợi tại Việt Nam của Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật, ông Hayashi Motoo cùng nhiều doanh nghiệp và 4 tập đoàn bán lẻ lớn của Nhật Bản, Bộ trưởng đã không ngần ngại cho biết đây là "bàn đạp" nhằm chuẩn bị cho chiến dịch đưa hàng hóa Nhật xâm nhập thị trường Việt Nam thông qua hệ thống chuỗi cửa hàng tiện lợi.

Theo ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội, các công ty Nhật sẽ đẩy mạnh đưa các loại hàng hóa như bánh kẹo, nông sản, nguyên liệu, thực phẩm của Nhật... vào Việt Nam. Vì vậy, các cửa hàng tiện lợi của Nhật được xem như những “cứ điểm” để nắm bắt tốt nhất hành vi tiêu dùng người Việt, từ đó làm “bàn đạp” đưa hàng vào Việt Nam.

Khi đã có cơ sở dữ liệu khổng lồ để biết được sản phẩm nào bán chạỵ và sản phẩm nào sẽ là xu hướng tiêu dùng, các công ty Nhật thuê các đơn vị sản xuất ở trong nước hoặc nước ngoài làm thương hiệu riêng.

Cũng theo ông Vũ Vinh Phú, các nhà bán lẻ nước ngoài liên tục khuyến mãi, giảm giá sâu trong khi không nhà bán lẻ Việt Nam nào làm được như vậy. Cùng can dầu ăn Simply 5 lít, Lotte Mart bán chỉ 206.000 đồng/can, nhưng siêu thị nội bán giá cao hơn 16.000 đồng/can.  Từ khi mở cửa đến khi đóng cửa, siêu thị ngoại luôn tấp nập khách hàng, trái ngược hẳn với một số siêu thị của doanh nghiệp trong nước.

Để người tiêu dùng không quay lưng với các kênh phân phối nội và cũng là để kích thích sản xuất trong nước, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho rằng, bên cạnh sự đổi mới toàn diện, đặc biệt là phải liên kết lại với nhau để tạo thế đối trọng với các nhà bán lẻ nước ngoài vẫn cần những cơ chế chính sách phát triển thị trường bán lẻ một cách rõ ràng, cụ thể và hiệu quả hơn.

Hiện Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương xây dựng chiến lược quốc gia về ngành bán lẻ.

Cùng với đó, Hiệp hội kiến nghị cần phải xây dựng lực lượng doanh nghiệp đủ lớn, đủ mạnh, có khả năng cạnh tranh với các tập đoàn nước ngoài, đặc biệt cần tháo gỡ những khó khăn về cơ chế cho doanh nghiệp nội trong mua bán và sáp nhập./.