Giải pháp nào xử lý dồn ứ chất thải tro xỉ?

Hiện trạng quá tải các bãi chứa tro xỉ thải ra từ các nhà máy nhiệt điện, phân bón… đe dọa đến môi trường đang là thách thức khiến nhiều bộ ngành phải cùng vào cuộc giải quyết. Đây cũng là nội dung thu hút sự quan tâm tại hội nghị triển khai kế hoạch năm 2019 của ngành Xây dựng tổ chức ngày 4/1.
Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà nêu vấn đề, lượng tồn đọng về tro xỉ của các nhà náy nhiệt điện khoảng 33.000 tấn với diện tích chiếm đất làm bãi chứa khoảng 740 ha; bã thạch cao từ các nhà máy phân bón cũng khoảng 4 triệu tấn. Trong khi đó, tổng lượng tiêu thụ dung cho sản xuất vật liệu xây dựng, san lấp… chỉ khoảng 3,5 triệu tấn. Con số này quá ít so với lượng thải khổng lồ vẫn tiếp tục tăng lên. Điều này tiềm ẩn nguy cơ hệ lụy lớn về ô nhiễm môi trường.
Theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, từ tháng 4/2017, Chính phủ đã ban hành đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro xỉ ở các nhà máy nhiệt điện, nhà máy sản xuất phân bón và giao trách nhiệm cho nhiều bộ cũng như địa phương tham gia. Hiện nay, các Bộ và địa phương đang tích cực phối hợp thực hiện.
Riêng Bộ Xây dựng, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết, để giải quyết vấn đề này cần phải có tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hướng dẫn sử dụng tro xỉ này. Bộ Xây dựng đã phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành khoảng 7 tiêu chuẩn xử lý tro xỉ để làm ra các sản phẩm như vữa, bê tông, xi măng hoặc dùng hoàn nguyên mỏ, san lấp…
Hiện vẫn còn 3 khó khăn cho tiêu thụ tro xỉ là nơi phát thải tro xỉ (nhà máy nhiệt điện) xa nơi tiêu thụ; đơn vị phát thải chưa phân loại tro xỉ, tro xỉ không đáp ứng tiêu chuẩn; chưa có cơ chế hỗ trợ cả đơn vị phát thải và đơn vị tiêu thụ tro xỉ.
Tổng giám đốc Tổng công ty công nghiệp xi măng Việt Nam (Vicem) Bùi Hồng Minh cho biết, Vicem quan tâm đến vấn đề tiêu thụ tro xỉ, ủng hộ và thực hiện đúng các tiêu chuẩn quy chuẩn về tro xỉ do Bộ Xây dựng ban hành. Tuy nhiên, theo ông Minh, sản lượng tro xỉ ứ đọng lớn nhưng số lượng có chất lượng để sử dụng được cho sản xuất xi măng và clinker lại ít. Nguyên nhân là do việc phân loại chưa được quan tâm, công nghệ phân loại chưa đáp ứng. Chẳng hạn như lượng than cháy không hết còn trên 12% thì không thể sử dụng.
Tổng giám đốc Vicem đề xuất Chính phủ và bộ ngành liên quan phải có chính sách cơ chế phù hợp, ví dụ tạo ra cơ chế thị trường khi tiêu thụ tro xỉ. Các đơn vị phát thải là các hộ sản xuất phải quan tâm đến khách hàng, phải cạnh tranh để cung cấp theo yêu cầu của khách hàng. Hiện Vicem vẫn chỉ đạo các nhà máy trong tổng công ty phải sử dụng từ 7-10% tro xỉ trong sản xuất xi măng. Thậm chí, có các đơn vị nghiền xỉ rất mịn để sẻ dung và lượng tro bay được sử dụng rơi vào tỷ lệ từ 3-5%.
Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết, trong tháng 1, Liên bộ Công Thương, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường sẽ họp với nhau để đánh giá toàn diện và tìm giải pháp mới để tiếp tục thúc đẩy tiêu thụ tro xỉ vào sản xuất./.