Môi trường và nợ: Những yếu tố khiến Bắc Kinh đau đầu
Dư luận quốc tế hiện đang tập trung vào các vấn đề xung quanh cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, song theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa, vấn đề làm cho lãnh đạo Bắc Kinh đau đầu hơn cả là những nguy cơ nội tại của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Đó là hiện tượng thiếu nước vì môi sinh bị hủy hoại và núi nợ chồng chất.
Tuy nhiên, vấn đề đáng chú ý là ba nền kinh tế có sản lượng đứng đầu thế giới cũng là ba nền kinh tế mắc nợ nhiều nhất. Theo một số thống kê, nợ của Mỹ lên tới hơn 105% GDP, Nhật Bản là 250% GDP và Trung Quốc thì nợ tới 300% GDP mặc dù con số chính thức chỉ có 47,6%.Lý do sai biệt giữa con số chính thức và các phương thức thống kê khác là cách tính toán của Bắc Kinh. Họ không tính các khoản nợ trong nội bộ, như của ngân hàng nhà nước cho các doanh nghiệp nhà nước và xí nghiệp của chính quyền địa phương vay tiền.
Thứ hai là Trung Quốc không chỉ thiếu đất canh tác vì diện tích khả canh tính theo dân số chỉ bằng 1/3 bình quân thế giới mà nước này còn đang đối mặt với nguy cơ thiếu nước trong khi là quốc gia châu Á có ít nước ngọt nhất.Theo ông Nguyễn Xuân Nghĩa, nói về mức độ nghiêm trọng trong tương lai trước mắt thì hồ sơ nợ của Trung Quốc là một vấn đề lớn, với hậu quả ảnh hưởng đến các nền kinh tế có hoạt động trao đổi thương mại với Bắc Kinh. Nhưng nhìn về ảnh hưởng lâu dài cho cả châu Á thì nạn lạm dụng trong khai thác các tháp nước thiên nhiên mới là vấn đề sinh tử. Tốc độ tăng trưởng sản xuất của Trung Quốc ngày nay không còn cao như trước mà đang có xu hướng chậm lại. Nhưng giống tình trạng của 10 năm trước, các công ty giám định trị giá trái phiếu như Standard & Poor's hay Moody’s vẫn chưa đánh giá đầy đủ các rủi ro của Trung Quốc và điều này cực nguy hiểm khi khủng hoảng bùng nổ.Nhà nước Bắc Kinh vừa là chủ nợ vừa là người đi vay nợ, do đó mức độ rủi ro không phân tán ra nhiều thành phần kinh tế mà tập trung vào nhà nước và là hiểm họa cho cả hệ thống.
Bên cạnh đó, nhà nước còn giữ một vai trò thứ ba, là “làm luật” cho cả chủ nợ lẫn bên đi vay. Khi khủng hoảng bùng nổ thì nhà nước mất nợ và các cơ quan của nhà nước bèn đảo nợ cho nhau. Cụ thể, các cơ quan vỡ nợ của nhà nước được nhà nước cho vay thêm hay kéo dài kỳ hạn thanh toán để không mang tiếng vỡ nợ hay phá sản. Nhưng hậu quả là nhà nước sẽ mắc nợ nhiều hơn trước.Thuần về kinh tế tài chính, khi người đi vay không thể hoàn tất nghĩa vụ thanh toán và bị vỡ nợ hay phá sản thì chủ nợ, là người cho vay, cũng bị thiệt. Ví dụ như cho vay 100 mà thu về cả vốn lẫn lời chỉ có 70 thì coi như mất 30%.Khi nhà nước Bắc Kinh tài trợ cho doanh nghiệp của nhà nước hay chính quyền địa phương trong các nghiệp vụ đầu tư lẫn chi thu ngân sách mà bị lỗ 30% thì cả nền kinh tế quốc dân đều bị ảnh hưởng.
Ngân hàng của nhà nước tài trợ cho các doanh nghiệp của nhà nước như một hình thức bao cấp trong hệ thống nhà nước. Ngân hàng của nhà nước cũng tài trợ cho các dự án địa ốc của nhà nước tại địa phương và thổi lên bong bóng đầu cơ mà vẫn tính như đầu tư và gia tăng sản lượng. Đây là sản lượng ảo mà nợ thật.Cuối cùng, nhà nước là bên mất tiền và nền kinh tế Trung Quốc 13.000 tỷ USD nếu rơi vào khủng hoảng thì sẽ ảnh hưởng nặng nề cho các đối tác quốc tế. Đó là mối nguy thật sự trong vài năm tới.
Trên thế giới, châu Á đông dân nhất mà cũng thiếu nước nhất so với các lục địa khác. Theo Liên hợp quốc, tính theo đầu người, lượng nước ngọt trên núi, trong sông, dưới giếng hay nhờ mưa thì bình quân của châu Á chưa bằng một nửa của thế giới. Trong lục địa này, vẫn tính theo dân số, thì Trung Quốc thiếu nước nhất dù đã chiếm đóng và kiểm soát các đỉnh núi tuyết xung quanh Himalaya, từ cao nguyên Thanh Tạng tới đất Tây Tạng và vùng phụ cận.Theo chuyên gia này, Bắc Kinh làm chủ một nửa nguồn nước của châu Á trên các đỉnh núi tuyết nhưng họ lại khai thác với sự lãng phí vì tàn phá đỉnh tuyết - các tháp nước của thiên nhiên, làm mất 20% các tháp nước, khiến 10 con sông lớn chảy qua Trung Á như Afghanistan hay Kyrgyzstan tới Nam Á như Ấn Độ và Đông Dương tức là Việt Nam, đang bị cạn dần.Thế giới vẫn luôn báo động về tình trạng Trái Đất nóng lên, mà trên thực tế nhiệt độ tại miền Tây của lãnh thổ Trung Quốc đã tăng 3 độ kể từ năm 1950 tới nay, làm các tảng băng tan dần, mất tới 82% kể từ thời điểm đó tới nay. Hậu quả là nước ngọt bị cạn từ thượng nguồn và gây thiên tai cho các nước khác xung quanh.Gần đây, hai báo cáo của Green Peace East Asia vào tháng trước và của Chinadialoque.net hồi tháng Năm có đề cập tới những vấn đề này. Công trình nghiên cứu của Green Peace, một tổ chức đấu tranh bảo vệ môi trường, chỉ ra những số liệu đáng ngại liên quan đến đà hủy hoại tảng băng trên rặng Thiên San của Trung Quốc dựa vào ảnh từ vệ tinh.Thí dụ như diện tích của tảng băng Thiên San số một giảm từ 5.000m2 vào thời 1962-1986 thì giảm gấp đôi trong thời kỳ 1964-2018, mất tới 10.600m2. Và tổ chức này dự đoán rằng với đà này tới cuối thế kỷ 21 thì 2/3 các tảng băng ấy sẽ tiêu tan.
Theo ông Nguyễn Xuân Nghĩa, để hạn chế tình trạng trên, trước hết là cần tìm cách giảm dần đà gia tăng nhiệt độ trên toàn cầu, nhưng không chỉ qua các hiệp ước mà nhiều nước chẳng hề tôn trọng.Thứ hai là Bắc Kinh cần phối hợp với các nước - tức là tôn trọng các quyết định quốc tế - để không gây thêm nạn băng tan làm hạ nguồn bị cạn nước, ảnh hưởng tới các láng giềng. Thứ ba là giới chức Trung Quốc cần nhìn nhận được tai họa thực sự đang cận kề để nhanh chóng có kế hoạch ứng phó, với hai vụ băng tan xảy ra trong bốn tháng qua, vào tháng 8 và tháng 10 năm 2018./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị Thượng đỉnh G20 đạt được sự đồng thuận và ra tuyên bố chung
08:01' - 02/12/2018
Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo G20 khẳng định thương mại quốc tế và đầu tư là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới, tạo việc làm và phát triển
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị thượng đỉnh G20: Lãnh đạo các nước lớn gặp gỡ bên lề
21:51' - 01/12/2018
Bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã có các cuộc gặp song phương với Tổng thống Nga Putin và xúc tiến các cuộc gặp khác với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị thượng đỉnh G20 có đạt được đồng thuận sau nhiều tranh cãi?
21:32' - 01/12/2018
Theo Thứ trưởng Ngoại giao Argentina, những chủ đề gây tranh cãi nhất tại hội nghị thượng đỉnh G20 lần này đều liên quan tới thương mại, biến đổi khí hậu và cải tổ WTO.
-
Kinh tế Thế giới
"Cơ hội vàng" để giải quyết xung đột tại Hội nghị thượng định G20
10:34' - 30/11/2018
Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sắp diễn ra được xem là “cơ hội vàng” để giải quyết các cuộc xung đột đang hết sức nóng bỏng hiện nay.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ "lẻ loi" trong quan điểm thương mại với thế giới tại Hội nghị G20
18:20' - 13/10/2018
Điểm nhấn trong cuộc họp diễn ra tuần này giữa các quan chức tài chính của Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) là khác biệt giữa Mỹ và phần còn lại của thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
G20 tìm biện pháp giúp WTO đáp ứng thách thức hiện tại
14:08' - 15/09/2018
Các nước thành viên G20 cũng thừa nhận sự cần thiết phải thảo luận về phát triển thương mại quốc tế và cách thức để cải thiện WTO trước những thách thức hiện tại và tương lai.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02' - 24/04/2024
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đẩy nhanh tốc độ xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc
09:07' - 24/04/2024
Theo cnbc.com, Mỹ đã khởi công xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc mới nối Nam California và Las Vegas.
-
Kinh tế Thế giới
Hoạt động kinh doanh của Mỹ giảm tốc trước thềm cuộc họp của Fed
07:55' - 24/04/2024
S&P Global cho biết chỉ số PMI tổng hợp theo dõi các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ của Mỹ, đã giảm xuống mức 50,9 trong tháng 4/2024, từ mức 52,1 của tháng Ba.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh thu du lịch toàn cầu năm 2024 dự báo đạt gần 6.000 tỷ USD
07:38' - 24/04/2024
Doanh thu du lịch toàn cầu được dự báo sẽ đạt 5.800 tỷ USD trong năm 2024, đánh dấu mức tăng 139,6% so với thời kỳ trước đại dịch vào năm 2019.
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế châu Á "thấm đòn" của thiên tai
05:39' - 24/04/2024
Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) ngày 23/4 công bố báo cáo cho hay châu Á là "khu vực chịu nhiều thiên tai nhất thế giới" trong năm 2023.
-
Kinh tế Thế giới
Xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng mạnh và tác động
19:16' - 23/04/2024
Làn sóng xuất khẩu thép lớn nhất của Trung Quốc đang gia tăng kể từ khi xảy ra tình trạng dư thừa toàn cầu vào giữa những năm 2010. Điều này đang gây ra căng thẳng thương mại trên toàn thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi cộng đồng y tế cải cách
08:45' - 23/04/2024
Ủy ban đặc biệt về cải cách y tế của Hàn Quốc sẽ tiến hành trao đổi với các bên liên quan về các giải pháp cải cách nhằm đổi mới hệ thống y tế, phương hướng định kỳ xem xét cung cầu nhân lực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Ngành thép Trung Quốc đứng trước nhiều mối lo lớn
07:00' - 23/04/2024
Do giá thép trong nước thấp, những nhà sản xuất và các công ty kinh doanh thép Trung Quốc đang trên đà đạt hoặc vượt qua mức xuất khẩu của năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan đặt mục tiêu tăng tỷ trọng điện tái tạo
12:03' - 22/04/2024
Thái Lan đang hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ sản xuất điện tái tạo lên cao hơn mục tiêu 50% được đề ra trong Kế hoạch phát triển điện lực (PDP).