Nhiều giải pháp phát triển thị trường trái phiếu năm 2018

Năm 2018, Kho bạc Nhà nước sẽ phát hành đa dạng các loại kỳ hạn trái phiếu từ dưới 5 năm đến 30 năm, với mục tiêu huy động vốn là 27.597 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, 34.100 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ bảo lãnh, 5.000 tỷ đồng trái phiếu chính quyền địa phương và 50.000 - 65.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp.
Dự kiến khối lượng trái phiếu Chính phủ đấu thầu qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đạt khoảng 200.000 tỷ đồng; trong đó kỳ hạn dưới 5 năm khoảng 10% tổng khối lượng đấu thầu; kỳ hạn 5 năm khoảng 15%; kỳ hạn 7 năm khoảng 18%; kỳ hạn 10 năm khoảng 19%; kỳ hạn 15 năm khoảng 16%; kỳ hạn 20 năm khoảng 10%; kỳ hạn 30 năm khoảng 13%.
Với chức năng tổ chức, vận hành thị trường, HNX đặt ra các chương trình hành động hướng đến mục tiêu tiếp tục phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Đối với đấu thầu, HNX sẽ tiếp tục thực hiện huy động vốn cho các tổ chức phát hành an toàn, hiệu quả.
Trên thị trường thứ cấp, HNX sẽ thực hiện triển khai Thông tư 10/2014/TT-BTC với việc đưa vào vận hành bộ sản phẩm Repos (mua bán lại) mới bao gồm các sản phẩm Vay trái phiếu Chính phủ (Stock borrowing and lending – SBL), Vay trái phiếu Chính phủ để bán và Bán/Mua lại (Sell-buyback – SBB).
Đối với việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, HNX sẽ tổ chức thực hiện theo tiến độ phê duyệt của Bộ Tài chính. Theo đó, HNX sẽ triển khai xây dựng Cổng thông tin về thị trường trái phiếu doanh nghiệp và nghiên cứu xây dựng hệ thống và hạ tầng công nghệ thông tin, hệ thống quy định pháp lý và Quy chế nội bộ của Sở để triển khai thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ tập trung xây dựng và trình Chính phủ ban hành 4 Nghị định để phát triển thị trường trái phiếu và các thông tư hướng dẫn nghị định về các mảng nghiệp vụ phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch công cụ nợ của Chính phủ; cấp và quản lý bảo lãnh Chính phủ; quản lý nợ chính quyền địa phương; phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
Theo Vụ Tài chính các ngân hàng và Tổ chức tài chính (Bộ Tài chính), về các giải pháp điều hành thị trường năm 2018, cần tăng cường việc phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; tiếp tục phát hành trái phiếu Chính phủ kỳ hạn dài 20 và 30 năm, trái phiếu long-short coupon (trái phiếu có kỳ hạn trả lãi đầu tiên ngắn hoặc dài hơn kỳ hạn chuẩn). Bên cạnh đó, lãi suất cần được điều hành theo nguyên tắc thị trường, phù hợp với diễn biến của thị trường trái phiếu và thị trường tiền tệ.
Có thể thấy rằng, Chính phủ đã thể hiện quyết tâm phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ thông qua việc ban hành Quyết định số 1191/QĐ-TTg ngày 14/8/2017 phê duyệt Lộ trình phát triển thị trường trái phiếu giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến năm 2030 đã bao gồm hệ thống các giải pháp đồng bộ để phát triển thị trường trái phiếu từ khung khổ pháp lý, thị trường sơ cấp, thị trường thứ cấp, cơ sở nhà đầu tư và các giải pháp khác để làm cơ sở phát triển thị trường.
Bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và Tổ chức tài chính, Bộ Tài chính cho biết, về các điểm mới của lộ trình này bắt đầu từ mục tiêu đặt ra. Theo đó, mục tiêu là gắn việc phát triển thị trường trái phiếu trong việc phát triển đồng bộ các thị trường khác, các cấu phần của thị trường khác trong thị trường tài chính bao gồm thị trường tiền tệ, tài chính, tín dụng, ngân hàng.
Đối với các vấn đề về giải pháp, lộ trình chi tiết vào những nội dung như phát triển các nhà tạo lập thị trường, phát triển hệ thống các nhà đầu tư, vấn đề tái cơ cấu lại các định chế trung gian, vấn đề phát triển thị trường cơ sở, công nghệ thông tin. Một phần khá quan trọng trong lộ trình này là hợp tác quốc tế để Việt Nam có thể hội nhập được với khu vực và thế giới trong việc phát triển thị trường trái phiếu.
Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) Đỗ Ngọc Quỳnh cho rằng, Lộ trình đã nêu bật được những giải pháp tổng thể, đồng bộ, đa dạng nhưng rất cụ thể và cần thiết để giải quyết được các vấn đề tồn tại chính hiện nay của thị trường trái phiếu Việt Nam như: khung pháp lý-cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, sản phẩm chưa đa dạng, nền tảng nhà đầu tư mỏng,…
“Vấn đề quan trọng nhất còn lại bây giờ chỉ là cần một sự đoàn kết, chủ động, trách nhiệm và quyết liệt trong phối hợp giữa các cơ quan quản lý, chủ yếu là Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước và sự tham gia tích cực của các thành viên thị trường để thực hiện những mục tiêu, giải pháp đã đề ra theo đúng lộ trình”, ông Quỳnh nói.
Cũng theo ông Quỳnh, để thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững, lành mạnh thì Chính phủ Việt Nam với vai trò là người đi vay từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước cần tiếp tục kiên định, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình tái cấu trúc nền kinh tế nói chung và hoạt động đầu tư công nói riêng để tạo lập sự ổn định của kinh tế vĩ mô, nâng cao chất lượng tăng trưởng, cải thiện hiệu quả sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ. Qua đó nâng cao hình ảnh, uy tín, tín nhiệm của Chính phủ Việt Nam trong quốc gia cũng như trên trường quốc tế.
Theo các chuyên gia, năm 2018 tiếp tục được kỳ vọng là một năm phát triển mạnh của thị trường trái phiếu Việt Nam trên cơ sở môi trường vĩ mô ổn định và kỳ vọng về khả năng kết hợp hiệu quả, linh hoạt và nhịp nhàng hơn trong điều hành chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ.
Chính sách tiền tệ cũng đang được Ngân hàng Nhà nước điều hành linh hoạt. Vấn đề lạm phát, tỷ giá được kiểm soát trong mục tiêu đề ra. Hệ thống ngân hàng tiếp tục được tái cấu trúc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động theo chuẩn Basel. Nhờ đó, niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước ngày càng được củng cố, tiếp tục thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường trái phiếu Chính phủ.
Nhiều sản phẩm mới liên quan đến trái phiếu Chính phủ dự kiến được triển khai chính thức trong năm 2018 như: vay để bán, bán kết hợp mua lại và hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ…
Các sản phẩm này giúp giới đầu tư có thể triển khai nhiều chiến lược kinh doanh đa dạng hơn, cũng như sử dụng để phòng vệ rủi ro cho danh mục trái phiếu của mình.
Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) Đỗ Ngọc Quỳnh, năm 2018 thị trường cũng sẽ đón nhận sự thay đổi lớn khi Bảo hiểm Xã hội Việt Nam chính thức tham gia đấu thầu cạnh tranh trên thị trường sơ cấp và mua bán trên thị trường thứ cấp. Đây là nhà đầu tư nắm giữ lượng trái phiếu Chính phủ lớn nhất với quy mô danh mục ước tính lên đến trên 400 nghìn tỷ đồng.
Ông Quỳnh cho rằng, nếu kết hợp hài hòa các điều kiện nêu trên sẽ giúp cho thị trường trái phiếu Chính phủ nói riêng và thị trường trái phiếu Việt Nam nói chung tiếp tục phát triển mạnh cả về chiều rộng và chiều sâu trong giai đoạn tới.
Diễn biến trên thị trường cho thấy, bước sang năm 2018, trái phiếu Chính phủ khá "đắt hàng" với khối lượng đặt thầu cao và lãi suất giảm trên thị trường sơ cấp.
Theo đó, tháng 1/2018, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội đã tổ chức 12 phiên đấu thầu, huy động được tổng cộng 19.365 tỷ đồng trái phiếu, tăng 63,3% so với tháng 12/2017.
Tất cả trái phiếu trúng thầu trong tháng 1/2018 đều do Kho bạc Nhà nước phát hành với tỷ lệ giá trị trúng thầu so với giá trị gọi thầu đạt 97,3%. Đáng chú ý là khối lượng đặt thầu của tháng 1 rất cao, gấp 4,2 lần khối lượng gọi thầu.
So với cuối năm 2017, lãi suất trúng thầu của trái phiếu Kho bạc Nhà nước giảm trên tất cả các kỳ hạn, theo đó kỳ hạn 5 năm giảm 0,22%/năm, 10 năm giảm 0,27%/năm, 20 năm giảm 0,82%/năm, 30 năm giảm 0,70%/năm.
Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam Đỗ Ngọc Quỳnh, việc lãi suất trái phiếu Chính phủ giảm, trong khi kỳ hạn phát hành trái phiếu Chính phủ bình quân tăng mạnh đi cùng với thanh khoản gia tăng là những minh chứng thực tế nhất về việc niềm tin của nhà đầu tư đối với Chính phủ và triển vọng kinh tế đất nước đã được cải thiện mạnh mẽ./.