Quan hệ Australia - Ấn Độ sẽ là sự hội tụ chiến lược? (Phần 1)

06:30' - 29/12/2018
BNEWS Trang mạng của Trường nghiên cứu quốc tế RSIS mới đây đăng bài bình luận về mối quan hệ Australia - Ấn Độ của giáo sư Ian Hall, chuyên gia về quan hệ quốc tế của Đại học Griffith (Australia).
Tổng thống Ấn Độ Ram Nath Kovind phát biểu tại phiên họp sáng 20/11/2018 của Kỳ họp thứ sáu, Quốc hội khóa XIV. Ảnh: Trọng Đức – TTXVN. Ảnh: Trọng Đức – TTXVN

Chuyến thăm lần đầu tiên của Tổng thống Ấn Độ Shri Ram Nath Kovind tới Australia trong 3 ngày (21-23/11/2018) là một tín hiệu cho thấy mối quan hệ giữa hai nước cuối cùng cũng có những tiến triển. 

20 năm trước, mối quan hệ giữa Australia và Ấn Độ gặp nhiều sóng gió, nhất là sau việc Ấn Độ tiến hành thử hạt nhân vào năm 1998. Khi đó, Australia với cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân đã phản ứng mạnh mẽ bằng cách đình chỉ tất cả các chuyến thăm chính thức tới Ấn Độ, đồng thời trục xuất tùy viên quân sự Ấn Độ tại Australia về nước.

Tác động của sự kiện 11/9 tại Mỹ

New Delhi về phần mình không mấy quan tâm tới phản ứng của Canbera. Các quan chức và học giả Ấn Độ cho rằng Australia thiếu hiểu biết về tình hình chiến lược của đất nước, đạo đức giả và hưởng lợi từ sự răn đe hạt nhân dưới sự bảo trợ của Mỹ. 

Phải mất thời gian để hai bên hàn gắn quan hệ. Năm 2000, Thủ tướng Australia John Howard đã có chuyến thăm tới New Delhi nhưng phải đến giữa những năm 2000, động lực khôi phục quan hệ giữa hai nước mới thật sự bắt đầu. Chất xúc tác chính là cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu của Mỹ, trong đó Australia tham gia cùng các đồng minh tại Afghanistan và giúp làm ấm mối quan hệ giữa Mỹ và Ấn Độ.

Trong bầu không khí đó, năm 2003, AustraliaẤn Độ đã ký kết bản ghi nhớ về chống chủ nghĩa khủng bố và chia sẻ thông tin tình báo. Tiếp đến năm 2006, hai bên ký thỏa thuận về hợp tác quốc phòng.

Với việc mối quan hệ hai nước được cải thiện, chính phủ của Thủ tướng Howard thời điểm đó muốn dỡ bỏ lệnh cấm bán urani cho Ấn Độ. Quan hệ thương mại hai nước cũng bắt đầu khởi sắc. Và năm 2007, hai nước đã tham gia vào khái niệm Nhóm Bộ tứ (Quad) lần thứ nhất cùng với việc Australia mở rộng ảnh hưởng ngoại giao tại Ấn Độ.

An ninh trước tiên...

Tuy nhiên, tiến trình phát triển quan hệ giữa hai bên đã gặp phải lực cản lớn khi cuộc bầu cử tại Australia diễn ra và chiến thắng thuộc về Công đảng đối lập của Kevin Rudd. New Delhi lo sợ rằng một thủ tướng Australia có thể nói được tiếng Quan Thoại và tự nhận là một chuyên gia về Trung Quốc sẽ có mối quan hệ gần gũi hơn với Bắc Kinh. 

Khi Thủ tướng Rudd quyết định rút Australia khỏi Nhóm Bộ tứ và Ngoại trưởng Stephen Smith thông báo với người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì về quyết định này thì lo ngại của Ấn Độ là có cơ sở. Sau đó, Thủ tướng Kevin Rudd tiếp tục thực hiện lệnh cấm bán urani cho Ấn Độ. New Delhi phản ứng bằng cách tỏ ra thận trọng trong quan hệ với Canberra và từ chối lời mời của Australia tham gia tập trận hải quân Malabar cùng với Mỹ và Nhật Bản.

Trong khi chính phủ của Thủ tướng Rudd làm lung lay niềm tin của New Delhi vào Canberra thì sự quyết đoán của Trung Quốc trong và sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đã kéo hai nước lại gần nhau hơn. Năm 2009, Australia và Ấn Độ đã ra tuyên bố chung về hợp tác an ninh, nâng mối quan hệ song phương lên thành đối tác chiến lược. Hai năm sau đó, lệnh cấm bán urani chính thức được Thủ tướng Julia Gillard - người kế nhiệm của ông Rudd - dỡ bỏ.

Thời gian sau đó, quan hệ hai nước tiếp tục phát triển. Trong chuyến thăm Ấn Độ của Thủ tướng Tony Abbott tháng 9/2014, hai nước đã công bố thỏa thuận hạt nhân dân sự song phương. Tiếp đó, trong chuyến thăm lịch sử của thủ tướng Ấn Độ Narendi Modi tới Australia vào tháng 11/2014, chuyến thăm đầu tiên của một thủ tướng Ấn Độ sau hơn 1/4  thế kỷ, hai nước đã ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác an ninh. 

Các thỏa thuận đó hứa hẹn mang đến cho hai nước các cuộc đối thoại cấp cao thường xuyên, chuyển giao công nghệ quốc phòng và nhiều hợp tác hơn trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố, tội phạm buôn người, tìm kiếm cứu nạn, hỗ trợ nhân đạo và gìn giữ hòa bình./.

Vào giữa năm 2015, một cuộc đối thoại ba bên Australia - Ấn Độ - Nhật Bản đã được tổ chức và một phiên bản mới của Nhóm Bộ tứ xuất hiện vào năm 2017. 

Cùng năm đó, hai nước đã tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng song phương. Hai nước cũng gia tăng các cuộc tập trận, bắt đầu với cuộc tập trận trên biển AUSINDEX năm 2015 và năm 2018, Không quân Ấn Độ tham gia tập trận đa phương do Australia tổ chức. Hai nước sẽ còn tổ chức các cuộc tập trận quân sự song phương khác trong tương lai./.

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục