Tạo cơ sở pháp lý vững chắc trong công tác phòng, chống dịch COVID-19

Tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ nhất, chiều 24/7, các đại biểu Quốc hội làm việc tại hội trường nghe Bộ trưởng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021 Nguyễn Thanh Long, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình về việc đề xuất một số biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 đưa vào Nghị quyết kỳ họp của Quốc hội.

*Cần các biện pháp chưa có trong tiền lệ

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết dịch COVID-19 vẫn đang tiếp tục gia tăng. Trên thế giới, đến nay ghi nhận hơn 191 triệu ca mắc, trong đó hơn 4,1 triệu trường hợp tử vong do COVID-19. Biến thể Delta đang khiến số ca nhiễm mới hằng ngày trên thế giới tăng mạnh, đặc biệt là tại các quốc gia thuộc châu Á, châu Âu.

Tại Việt Nam, dịch COVID-19 đã lan ra 59/63 tỉnh, thành phố; cả nước ghi nhận 86.957 ca đến ngày 23/7/2021, trong đó có 2.145 ca nhập cảnh và 335 trường hợp tử vong.

Đợt dịch thứ tư đang gia tăng tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố phía Nam với quy mô lớn, mức độ lây lan nhanh, diễn biến rất phức tạp, khó lường, kéo dài, gây nhiều khó khăn cho công tác phòng, chống dịch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế-xã hội và đời sống nhân dân.

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp đã áp dụng linh hoạt các quy định pháp luật để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống dịch COVID-19. Tuy nhiên, thực tiễn đã phát sinh các tình huống khó khăn, vướng mắc, bất cập cần phải giải quyết vì dịch COVID-19 chưa có trong tiền lệ nên cũng cần các biện pháp chưa có trong tiền lệ.

Chính phủ trình Quốc hội xem xét đưa nội dung về phòng, chống dịch COVID -19 vào Nghị quyết kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa XV để có cơ sở pháp lý vững chắc trong công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Với yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch, Chính phủ kiến nghị Quốc hội đưa vào Nghị quyết kỳ họp một số nội dung.

Theo đó, kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ động, linh hoạt áp dụng các biện pháp đã thực hiện trong thời gian qua, các biện pháp quy định tại Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm cũng như một số văn bản liên quan; được áp dụng các biện pháp, ban hành các quy định cần thiết chưa được luật quy định để xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch COVID-19, trong đó có việc áp dụng cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách trong cấp phép, mua sắm, sản xuất thuốc, trang thiết bị y tế, hóa chất và đầu tư cơ sở vật chất.

Trường hợp cần thiết phải ban hành, áp dụng các quy định khác với quy định của luật hiện hành thì Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Chính phủ được sử dụng nghị quyết, chỉ thị, công điện và các hình thức văn bản khác thuộc thẩm quyền ban hành để quy định, áp dụng và triển khai các biện pháp phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Chính phủ được ưu tiên ngân sách, huy động mọi nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch COVID-19; quyết định chuyển nguồn kinh phí trong dự toán đã được duyệt cho phòng, chống dịch; thay đổi, điều chuyển nguồn kinh phí trong ngân sách nhưng chưa có trong dự toán cho công tác phòng, chống dịch; tạm ứng ngân sách trong trường hợp vượt dự toán đã phê duyệt; được mua sắm với số lượng cao hơn nhu cầu thực tế để dự phòng trường hợp dịch bệnh có diễn biến phức tạp, phát sinh; Trung ương hỗ trợ địa phương trong trường hợp cần thiết; đồng ý chuyển 1.237 tỷ đồng cho Bộ Y tế để phòng, chống dịch.

Công tác phòng, chống dịch phải đặt tính mạng, sức khỏe của người dân lên trên hết; bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo sức khoẻ và đời sống của người dân, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em, người già, người yếu thế khác và lực lượng tuyến đầu chống dịch; có biện pháp hỗ trợ cụ thể cho người dân, người lao động, doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19.

Chính phủ có trách nhiệm báo cáo Quốc hội việc triển khai và kết quả thực hiện các biện pháp thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Trường hợp có vấn đề phát sinh, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định trong thời gian Quốc hội chưa họp; khẩn trương rà soát các luật có liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19, trình Quốc hội.

* Quốc hội đồng hành cùng hệ thống chính trị trong phòng, chống dịch

Thẩm tra báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết Ủy ban Xã hội và các cơ quan tham gia thẩm tra tán thành với nội dung Tờ trình của Chính phủ.

Ủy ban Xã hội thấy rằng, hệ thống pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh hiện nay tương đối đầy đủ, tuy nhiên, một số luật và pháp lệnh do đã ban hành từ lâu nên một số quy định chưa theo kịp với yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là để đáp ứng yêu cầu về phòng, chống dịch COVID-19.

Trong bối cảnh cấp bách như hiện nay, tình hình dịch bệnh có thể kéo dài và khi chưa kịp thời sửa đổi các quy định pháp luật có liên quan thì việc Quốc hội xem xét thông qua nghị quyết có nội dung bày tỏ sự đồng hành của Quốc hội cùng cả hệ thống chính trị, Chính phủ trong công tác phòng, chống dịch COVID-19; đồng thời xem xét, quyết định một số giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống dịch COVID-19 có hiệu quả hơn, kể cả dự phòng các tình huống dịch bệnh có thể phát sinh phức tạp hơn trong thời gian tới là thực sự cần thiết.

Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, khó lường, việc đưa một số biện pháp để đáp ứng yêu cầu cấp bách về phòng, chống dịch COVID-19 vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ nhất là phù hợp và dự thảo này được đọc, biểu quyết thông qua tại Phiên bế mạc thể hiện sự chia sẻ kịp thời đối với nhân dân, cử tri cả nước, đồng thời chuyển tải thông điệp mạnh mẽ của Quốc hội về quyết tâm đoàn kết, chiến thắng đại dịch COVID-19 vì tính mạng, sức khỏe, sự an toàn của người dân là trên hết và trước hết.

Về việc được sử dụng chỉ thị, nghị quyết và các hình thức văn bản khác thuộc thẩm quyền ban hành để quy định, áp dụng và triển khai các biện pháp phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19, Ủy ban Xã hội thấy rằng, đây cũng là nghị quyết hóa thực tiễn đã triển khai trong thời gian vừa qua, điều này cũng là cần thiết để xử lý các vấn đề cấp bách mà không có điều kiện ban hành các văn bản quy phạm pháp luật khác thuộc thẩm quyền (nghị định, quyết định), nhằm ứng phó kịp thời, có hiệu quả với các diễn biến của tình hình dịch bệnh, chỉ nên thực hiện có thời hạn, có thể đến hết năm 2022 và chỉ phục vụ trực tiếp cho công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Bên cạnh đó, Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung đưa vào Nghị quyết nguyên tắc chính sách đối với các chính sách tài khóa, tiền tệ, an sinh xã hội, nhất là các chính sách hỗ trợ cho nông dân, người lao động khu vực phi chính thức, lao động trong các doanh nghiệp bị ngừng, nghỉ việc, mất việc làm, các nhóm doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, an ninh quốc gia.

Sau khi nghe các báo cáo trên, theo Chương trình Kỳ họp thứ nhất, các đại biểu Quốc hội họp tổ, thảo luận về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2020 và việc phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2019./.