Thử thách kinh tế đối với Venezuela sau cuộc bầu cử (Phần 1)

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro. Ảnh: AFP/TTXVN

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro vừa giành được thắng lợi quan trọng trong cuộc bầu cử gây nhiều tranh cãi ngày 20/5 và sẽ tiếp tục nắm quyền cho tới năm 2025. 
Mặc dù ông Maduro chưa thông báo cụ thể chương trình hành động của chính phủ trong thời gian tới, song câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu ông có đủ khả năng để thay đổi hướng đi của nền kinh tế đang chìm trong khủng hoảng chính trị và lạm phát phi mã lên tới mức 2500% mỗi năm hay không?
Ông Nicolas Maduro đã đắc cử nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai sau cuộc bầu cử tại Venezuela khi nền kinh tế Mỹ Latinh đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng kinh tế lịch sử được đánh dấu bằng lạm phát phi mã, nạn đói và tội phạm hoành hành, hệ thống y tế xuống cấp trầm trọng và người dân hoảng loạn tìm cách di cư.
Tối 20/5, giới chức phụ trách hoạt động bầu cử tuyên bố Maduro là người giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu mà các nhà chỉ trích cho là đã bị bóp méo trầm trọng để thiên vị cho nhà lãnh đạo phe cánh tả này. 
Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu tại thủ đô Caracas và nhiều nơi trên cả nước cực kỳ thấp. Hơn 50% số cử tri đủ tư cách đã tẩy chay hòm phiếu, một phần là do lời kêu gọi của các nhà lãnh đạo phe đối lập và một phần là do sự rã đám của những người từng ủng hộ chính phủ suốt nhiều năm.
Theo kết quả kiểm phiếu tại 92% điểm bầu cử, ông Maduro đã giành được 5,8 triệu phiếu, tương đương 68% tổng số phiếu. Đối thủ chính của ông, Henri Falcón - cựu thống đốc từng có mối liên hệ thân thiết với cố lãnh đạo Hugo Chavez - giành được 1,8 triệu phiếu. 
Ứng cử viên về thứ ba, Javier Bertucci, một chính trị gia trẻ thuộc phái Phúc âm, giành được chưa đầy 1 triệu phiếu. Như vậy, nhiệm kỳ hiện tại của ông Maduro sẽ kết thúc vào cuối năm nay và nhiệm kỳ mới dài 6 năm sẽ bắt đầu ngay sau đó.
Tuy nhiên, dù đã giành chiến thắng song bản thân ông Maduro nói riêng hay đất nước Venezuela khó có thể thở phào. Mỹ - vốn chỉ trích cuộc bầu cử là thiếu công bằng và phi dân chủ từ trước khi diễn ra – đe dọa sẽ áp đặt các đòn trừng phạt nghiêm khắc hơn. 
Hiện Tổng thống Maduro đã bị cấm thực hiện các giao dịch tài chính quốc tế trong khi ngành công nghiệp dầu mỏ do nhà nước quản lý - vốn là nguồn thu ngoại tệ chính của quốc gia này, đang “rơi tự do” với sản lượng tụt dốc nghiêm trọng.
Mỹ cùng nhiều quốc gia khu vực tuyên bố không thừa nhận kết quả của cuộc bầu cử còn Colombia và Brazil là hai quốc gia đã phải đón nhận làn sóng người Venezuela tị nạn khổng lồ. Chiến thắng của ông Maduro chắc chắn sẽ lại càng khiến phe đối lập hứng chịu nhiều chỉ trích và mâu thuẫn hơn nữa. 
Venezuela, quốc gia được cho là có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới, đang trải qua một trong những cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong lịch sử tại phía Tây Bán cầu. 
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính tỷ lệ lạm phát tại Venezuela có thể lên tới 13.000%, mức cao nhất trên thế giới. Với giá cả hàng hóa leo thang trong khi nhu yếu phẩm cực kỳ thiếu thốn, nhiều người Venezuela đang ở trong tình trạng thiếu suy dinh dưỡng nghiêm trọng. 
Tổng thống Maduro cho rằng những vấn đề mà đất nước đang gánh chịu, điều mà ông gọi là cuộc chiến kinh tế nhằm vào Venezuela, là do Mỹ tiến hành. 
Tuy nhiên, theo các nhà kinh tế, chính sự quản lý yếu kém của chính quyền, tình trạng tham nhũng và các chính sách sai lầm như siết chặt trao đổi ngoại hối, định giá tiền tệ quá cao và áp giá hàng hóa, mới là những nguyên nhân chính dẫn đến hoàn cảnh tồi tệ như hiện nay.
Chính quyền xử lý cuộc khủng hoảng bằng cách cung cấp các hộp thức ăn cho người dân, gồm sữa bột và mỳ sợi, song hầu hết người dân đều nói rằng các hộp này không được cấp phát thường xuyên và không đủ đáp ứng nhu cầu của một hộ gia đình. 
Các hộp thức ăn này đã được sử dụng như “cây gậy và củ cà rốt” trong chiến dịch tranh cử, và nhiều cử tri lo ngại rằng họ có thể bị cắt nguồn cung này nếu không ủng hộ chính quyền.
Tại nhiều điểm bỏ phiếu trong ngày 20/5, các cử tri bỏ phiếu và sau đó tới một địa điểm có tên Red Spot (Điểm Đỏ - màu đại diện cho Đảng Xã hội cầm quyền) được dựng lên ở gần đó. Tại Red Spot, các cử tri trình thẻ nhận diện đặc biệt để nhận hộp thức ăn và các dịch vụ khác, đồng thời cung cấp tên cho các nhân viên ghi vào danh sách bỏ phiếu. 
Các nhân viên tại Red Spot cho biết họ không hề gây áp lực hoặc kêu gọi người dân bỏ phiếu ủng hộ ông Maduro để đổi lấy nguồn cung thực phẩm trong tương lai. Trong khi đó, ứng cử viên Falcon chỉ trích chính quyền vi phạm luật tranh cử bằng việc dựng lên các điểm cấp phát thực phẩm này.