Gia tăng chi phí điều trị nội trú: Thông tư 15 chưa giải quyết căn cơ

Tại nhiều cơ sở khám chữa bệnh, chi phí tiền giường chiếm đến 40-50% tổng chi phí điều trị. Ảnh minh họa: TTXVN

Ngày 30/5/2018, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 15/2018/TT-BYT thay thế Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC của liên Bộ Y tế - Tài chính quy định giá dịch vụ thống nhất giữa các bệnh viện cùng hạng trên toàn quốc.

Theo Thông tư này, điều chỉnh giảm 70 dịch vụ kỹ thuật, trong đó 6 loại giá khám bệnh (của 5 hạng bệnh viện và trạm y tế xã) được điều chỉnh giảm trung bình 17% so với mức giá có bao gồm chi phí tiền lương tại Thông tư 37.

Cùng với đó, điều chỉnh 42 loại giá ngày giường bệnh, trong đó 7 loại tăng (cao nhất 19,5%; thấp nhất 2,8%, chủ yếu là giường hồi sức tích cực và giường hồi sức cấp cứu); 2 loại giường giữ nguyên mức giá; 33 loại giường giảm giá (cao nhất là 13% và thấp nhất là 0,6%).

Giá ngày giường bệnh nội khoa và ngoại khoa đều giảm so với trước. Tại bệnh viện hạng 1, giá giường bệnh sẽ giảm từ 632.200 đồng xuống còn 615.600 đồng/ngày. Giá ngày giường hồi sức cấp cứu, chống độc tại bệnh viện hạng 4 cũng giảm từ 226.000 xuống 221.200 đồng…

40 loại giá dịch vụ kỹ thuật được điều chỉnh, chủ yếu là các dịch vụ chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm, X-quang, MRI, CT scanner, PET-CT; nội soi tai mũi họng, y học cổ truyền, phục hồi chức năng, trong đó, 9 dịch vụ kỹ thuật bổ sung mới (khi sử dụng các dịch vụ này, người bệnh sẽ được bảo hiểm y tế thanh toán); 2 dịch vụ tăng giá, 29 dịch vụ điều chỉnh giảm trung bình là 25%.

Đáng chú ý, một số dịch vụ kỹ thuật như phẫu thuật cắt amidan bằng dao điện giảm từ 3,6 triệu xuống còn 2 triệu đồng, phẫu thuật tạo thông động tĩnh mạch AVF giảm từ 7,2 triệu xuống còn 3,6 triệu đồng…

Tuy nhiên, theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Thông tư 15 vẫn còn nhiều bất cập. Định mức kinh tế kỹ thuật chưa được khảo sát đầy đủ tại các cơ sở khám chữa bệnh; không dựa trên quy trình chuyên môn kỹ thuật.

Nhiều giá dịch vụ y tế được xây dựng cao, không phù hợp với khả năng cung cấp dịch vụ y tế của hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh đã dẫn đến tình trạng tại nhiều bệnh viện, chi phí vật tư y tế kết cấu trong giá dịch vụ y tế lớn hơn nhiều lần so với thực tế sử dụng (găng tay, kim châm cứu, parafil, xà phòng rửa tay, dung dịch sát khuẩn...).

Đơn giá các vật tư có trong định mức kinh tế kỹ thuật lấy giá khảo sát từ các bệnh viện tuyến Trung ương hoặc của 2-5 cơ sở khám chữa bệnh nhưng có giá chênh lệch lớn hoặc không có nguồn tham khảo... để tính giá trung bình, làm căn cứ xây dựng giá ngày giường trong toàn quốc.

Thông tư 15 quy định “định mức kinh tế kỹ thuật là cơ sở để xây dựng giá dịch vụ khám chữa bệnh, không sử dụng làm căn cứ để thanh toán đối với từng dịch vụ khám chữa bệnh cụ thể”.

Nhận định của cơ quan Bảo hiểm xã hội cho thấy, quy định này là không phù hợp vì giá dịch vụ được xác định trên cơ sở định mức.

Nếu thực hiện định mức không đúng, không đảm bảo, mức giá dịch vụ thanh toán sẽ không đúng theo quy định, không đảm bảo nguyên tắc tài chính trong thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế do nếu không sử dụng mà thực hiện thanh toán thì đó là thanh toán khống; không gắn được trách nhiệm chuyên môn của các cơ sở khám chữa bệnh; không đảm bảo công bằng và chưa tạo động lực thúc đẩy các cơ sở khám chữa bệnh nâng cao chất lượng phục vụ người bệnh.

Thời gian qua, tình trạng kê thêm giường bệnh nội trú diễn ra tại hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh, nhiều cơ sở y tế không đảm bảo được các điều kiện về cơ sở vật chất, nhân lực y tế, vẫn kê thêm quá nhiều giường bệnh để tăng cường đưa bệnh nhân vào điều trị nội trú, không đảm bảo chất lượng điều trị người bệnh.

Việc này đã làm gia tăng nhanh chi phí giường bệnh. Con số thống kê cho thấy năm 2017 chi phí cho giường bệnh lên đến gần 18 nghìn tỷ đồng.

Tại nhiều cơ sở khám chữa bệnh, chi phí tiền giường chiếm đến 40-50% tổng chi phí điều trị.

Sự mất cân đối trong thanh toán chi phí ngày giường đã ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh; đồng thời đã xảy ra tình trạng lạm dụng quỹ bảo hiểm y tế thông qua việc kê thêm nhiều giường bệnh để đưa nhiều bệnh nhân vào điều trị nội trú khi chưa cần thiết.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng, để khắc phục tình trạng này cần phải xác định mức giá theo định mức nhân lực thực tế.

Song, Thông tư 15 vẫn đưa ra một phương thức tính toán không phù hợp, đó là căn cứ theo giường điều trị thực kê của cơ sở năm 2015, mỗi năm cho phép tăng hợp lý là 10%.

Trường hợp nếu vượt quá 30% số giường bệnh thực kê (sau khi tăng 10% hằng năm) mới tính là vượt định mức và tỷ lệ thanh toán chỉ giảm từ 3-5% so với mức giá quy định.

Quy định này đã không giải quyết căn cơ được tình trạng gia tăng chi phí điều trị nội trú bất hợp lý do không có các ràng buộc về nhân lực, chất lượng giường bệnh và tỷ lệ giảm giá khi vượt định mức giường bệnh không lớn./.