Cụ thể, Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) vừa niêm yết lãi suất tiền gửi kỳ hạn 18 tháng là 7,6%/năm, 24 tháng là 7,8%/năm và 36 tháng lên tới 8%/năm.
Tương tự, áp dụng từ ngày 24/2, Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu (Eximbank) đẩy mạnh chương trình khuyến mãi dành riêng cho khách hàng gửi tiền VNĐ từ 36 tháng với lãi suất lên đến 8%/năm thay vì 7,6% trước đó.
Lãi suất huy động tăng chỉ là xu hướng tạm thời. Ảnh minh họa: TTXVN
Theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), nguyên nhân chính dẫn đến quyết định tăng mạnh lãi suất ở các kỳ hạn dài của một số ngân hàng là nhằm củng cố nguồn vốn trung dài hạn, nhất là trong bối cảnh sửa đổi Thông tư 36/2014/TT-NHNN dự kiến tỷ lệ vốn cho vay trung và dài hạn trên tổng vốn ngắn hạn giảm từ 60% về 40%.
BVSC khuyến cáo, cũng cần chờ xem việc tăng lãi suất này có diễn ra trên diện rộng, tạo thành cuộc đua giữa các ngân hàng hay không, nếu điều này không diễn ra, sẽ chưa phải quá lo ngại về việc lãi suất cho vay sẽ sớm tăng trở lại.
Tuy nhiên, BVSC cũng lưu ý, các mức lãi suất này chỉ áp dụng cho kỳ hạn dài và đối tượng là "khách VIP" với số tiền gửi rất lớn (hàng chục tỷ đồng trở lên), do vậy mức lãi suất này sẽ không ảnh hưởng đến đa số người gửi tiền hiện nay.
Còn Tiến sỹ Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính – Bộ Tài chính) nhận định, đây chỉ là xu hướng tạm thời, về lâu dài nhà điều hành vẫn phải duy trì lãi suất ổn định.
Tiến sỹ Nguyễn Đức Độ phân tích, ở thời điểm hiện tại, nền kinh tế chưa thể “vững” để “chịu đựng” được lãi suất cao. Chính vì thế, Ngân hàng Nhà nước sẽ phải tìm mọi cách để ổn định lãi suất.
Bên cạnh đó, với chính sách tỷ giá mới, tình trạng đô la hóa đang giảm, người dân có xu hướng chuyển từ ngoại tệ sang gửi tiết kiệm bằng tiền đồng. Do đó, sẽ làm tăng thanh khoản và lãi suất huy động sẽ ổn định.
Theo Ngân hàng Nhà nước, lãi suất cho vay hiện phổ biến ở mức khoảng 6-9%/năm đối với kỳ hạn ngắn; 9-11%/năm đối với trung, dài hạn; giảm khoảng 0,2-0,5%/năm so với đầu năm 2015; trong đó lãi suất cho vay trung dài hạn giảm 0,3- 0,5%/năm, bằng 50% mặt bằng cuối năm 2011 và thấp hơn giai đoạn 2005- 2006 là giai đoạn kinh tế tăng trưởng ổn định, qua đó tiếp tục hỗ trợ tích cực cho sản xuất kinh doanh.
Ông Bùi Quốc Dũng, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước) khẳng định, trong bối cảnh thị trường tài chính quốc tế có nhiều biến động theo hướng không thuận lợi, áp lực huy động vốn trái phiếu chính phủ tiếp tục tăng cao và nhu cầu tín dụng trung dài hạn gia tăng thì áp lực lên mặt bằng lãi suất là rất lớn.
Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ phân tích, với lạm phát được dự báo quanh mức 4-5% trong năm 2016 so với mức chỉ 0,6% của năm 2015, cho thấy kỳ vọng lạm phát năm nay cao hơn nhiều so với năm trước, qua đó gián tiếp tạo áp lực lên mặt bằng lãi suất huy động.
Cùng với đó, mục tiêu tăng trưởng trong năm nay là 6,7%, cao hơn mức tăng trưởng 6,68% của năm ngoái và cao hơn so với bình quân cả giai đoạn 2011 – 2015 (5,88%), phản ánh nhu cầu vốn tín dụng năm 2016 sẽ tiếp tục gia tăng.
Ngoài ra, việc lãi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm tăng mạnh từ mức 5,4%/năm lên gần 7%/năm trong năm 2015, cùng với đó, dự kiến nhu cầu huy động vốn từ trái phiếu Chính phủ trong năm 2016 còn cao hơn năm 2015 sẽ tạo áp lực rất lớn lên mặt bằng lãi suất trung và dài hạn.
Trong điều kiện thách thức như vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục kiên định điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, thực hiện linh hoạt việc bơm tiền ra/hút tiền về, thông qua nghiệp vụ thị trường mở và các công cụ khác để điều tiết thanh khoản hợp lý hỗ trợ các tổ chức tín dụng có điều kiện cung ứng vốn thông suốt cho nền kinh tế.
"Ngân hàng nhà nước cũng đồng thời điều hành lãi suất liên ngân hàng ở mức phù hợp với tương quan với lãi suất thị trường 1, đảm bảo thanh khoản cho toàn hệ thống, qua đó tạo điều kiện ổn định mặt bằng lãi suất huy động và cho vay của các tổ chức tín dụng nhưng vẫn kiểm soát được lạm phát và không gây áp lực lên tỷ giá”, ông Bùi Quốc Dũng khẳng định.
Bên cạnh đó, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cũng khẳng định, Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ tiếp tục có các giải pháp, công cụ điều hành mới, phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô và điều kiện của thị trường tiền tệ nhằm nâng cao khả năng điều tiết mặt bằng lãi suất thị trường phù hợp với mục tiêu chính sách tiền tệ.
Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp như vậy, việc thực hiện mục tiêu ổn định và phấn đấu giảm nhẹ mặt bằng lãi suất trung và dài hạn trong năm 2016 là khả thi.
Trước đó, hồi cuối tháng 1, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành văn bản số 297/NHNN-TTGSNH về việc chấn chỉnh việc thực hiện lãi suất huy động. Văn bản nhấn mạnh, các tổ chức tín dụng không áp dụng các biện pháp kỹ thuật để lách, vượt trần lãi suất huy động; nghiêm cấm cạnh tranh không lành mạnh trong huy động vốn.
Văn bản này cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng thực hiện các chương trình khuyến mại trong huy động vốn, cho vay đúng quy định của pháp luật và tiết giảm tối đa các chi phí quảng cáo, khuyến mại, chăm sóc khách hàng để đảm bảo kinh doanh hiệu quả./.