Lịch sử và những con số ấn tượng về các giải Nobel
Vào tháng 10 hàng năm, Hội đồng Giám khảo giải Nobel công bố các giải thưởng Nobel dành cho những cá nhân hoặc tổ chức có đóng góp nổi bật trong các lĩnh vực: Y học, Vật lý, Hóa học, Văn học, Kinh tế và Hòa bình.
Sau 115 năm lịch sử kể từ lần trao giải đầu tiên năm 1901, đến nay đã có 870 cá nhân và 26 tổ chức vinh dự được nhận giải thưởng danh giá này. Giải Nobel đã trở thành tấm gương phản chiếu lịch sử tiến bộ cũng như những thành tựu vĩ đại của nhân loại trong các lĩnh vực quan trọng nhất.
Lịch sử giải Nobel
Giải thưởng Nobel, hay giải Nobel, là một giải thưởng quốc tế được công bố hàng năm kể từ năm 1901 để vinh danh những cá nhân đạt thành tựu trong các lĩnh vực: Vật lý, Hoá học, Y học, Văn học và Hoà bình; riêng giải Nobel Hoà bình có thể được trao cho cá nhân hay một tổ chức.
Đến năm 1968, Ngân hàng Thụy Điển đưa thêm vào hệ thống giải một giải thưởng về lĩnh vực Kinh tế để tưởng nhớ nhà khoa học Alfred Nobel (1833-1896), người đã sáng lập ra giải Nobel.
Giải Nobel về các lĩnh vực thường được công bố vào tháng 10 hàng năm và được trao (bao gồm tiền thưởng với mỗi giải trị giá 1,1 triệu USD, một huy chương vàng chạm hình Alfred Nobel và một giấy chứng nhận) vào ngày 10-12 hàng năm (đúng vào dịp kỷ niệm ngày mất của Alfred Nobel).
Một giải Nobel được trao cho tối đa 3 người. Nếu một giải thưởng bị từ chối hoặc không được chấp nhận, số tiền thưởng sẽ được trả vào quỹ.
Giải Nobel được thừa nhận rộng rãi như là giải thưởng danh giá nhất một người có thể nhận được trong lĩnh vực được trao. Lễ trao giải Nobel Y học, Vật lý, Hóa học, Văn học, Kinh tế được tiến hành tại Stockholm, Thụy Điển và lễ trao giải Nobel Hòa bình diễn ra tại Oslo, Na Uy.
Quy chế giải Nobel
Theo quy định của Ủy ban Nobel, những thông tin liên quan đến quá trình xét tặng giải Nobel được giữ kín trong vòng 50 năm. Nhiệm kỳ của giám khảo là 4 năm.
- Giải Nobel Vật lý, Hóa học, Văn học và Kinh tế: Do Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển quyết định.
- Giải Nobel Y học: Do Ủy ban Nobel của Viện Carolin (được thành lập năm 1810) quyết định.
- Giải Nobel Hòa bình: Do Ủy ban Nobel thuộc Quốc hội Na Uy quyết định.
Vào tháng 9 của năm, trước khi trao giải, Ủy ban Nobel bí mật gửi mẫu đề cử cho 3.000 chuyên gia là những người từng được nhận giải Nobel, thành viên của đơn vị trao thưởng, các chuyên gia trong lĩnh vực Vật lý, Hóa học, Sinh học hoặc Y học, các giáo sư đầu ngành của nhiều trường đại học và các viện nghiên cứu nổi tiếng trên thế giới.
Tháng 2 của năm trao giải là thời hạn cuối cùng nộp hồ sơ. Ủy ban Nobel sẽ sàng lọc và lựa ra các ứng cử viên. Sau đó, hội đồng chọn ra khoảng từ 250-350 người lọt vào vòng tiếp.
Từ tháng 3 đến tháng 5, các chuyên gia đánh giá công trình của các ứng cử viên, sau đó Ủy ban Nobel tiến cử người đạt giải để Viện Hàn lâm chọn trên đa số phiếu bầu.
Tháng 6 đến tháng 8, Ủy ban Nobel tập hợp các báo cáo có kèm theo danh sách tiến cử gửi cho Viện Hàn lâm. Bản báo cáo này được các thành viên hội đồng cùng ký tên.
Vào đầu tháng 10, Viện Hàn lâm chọn ra người đoạt giải dựa trên đa số phiếu bầu. Đây là lựa chọn cuối cùng hầu như không có sự thay đổi nào khác, sau đó chính thức công bố tên người đoạt giải. Việc bỏ phiếu để chọn ra người đoạt giải Nobel được giữ bí mật đến giờ chót.
Hàng năm, trước ngày 15-11, Ban tổ chức sẽ phải công bố danh sách những người được nhận phần thưởng cao quý này.
Những con số ấn tượng về các giải Nobel
- Kể từ năm 1901 khi giải Nobel đầu tiên được trao, đến nay đã có 820 nam giới và 50 phụ nữ được vinh danh.
- Độ tuổi trung bình của những người đoạt giải Nobel trên tấc cả các lĩnh vực là 59 tuổi.
- Người giành giải Nobel cao tuổi nhất là nhà khoa học Mỹ gốc Nga Leonid Hurwicz. Ông được trao giải Nobel Kinh tế vào tháng 10-2007, khi đã 90 tuổi. Chưa đầy một năm sau niềm vinh dự lớn lao ấy, ông qua đời vào tháng 6-2008.
- Năm 2007, nữ tác giả người Anh Doris Lessing trở thành người phụ nữ lớn tuổi nhất giành giải Nobel Văn học, khi đã 87 tuổi.
- Người trẻ nhất vinh dự nhận giải Nobel là Malala Yousafzai, một thiếu niên 17 tuổi mang quốc tịch Pakistan, giành giải Nobel Hòa bình vào năm 2014.
- Nhà khoa học Marie Curie là người phụ nữ duy nhất được trao 2 giải Nobel, đó là Giải Nobel Vật lý năm 1903 và giải Nobel Hóa học năm 1911.
- Có sáu cặp cha và con trai, một cặp cha và con gái cùng một cặp mẹ và con gái cùng đoạt giải thưởng Nobel danh giá này. Bên cạnh đó có 5 cặp vợ chồng cùng đoạt giải Nobel.
Danh hiệu “Gia đình Nobel” giành giải Nobel Hóa học thuộc về nhà Curie gồm: vợ chồng Pierre-Marie Curie và con gái Irène Joliot Curie cùng con rể của họ là Frédéric Joliot.
- Giải Nobel Hòa bình năm 2014 có con số kỷ lục 278 đề cử./.
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Stockholm- Thung lũng Silicon của Châu Âu
10:21' - 11/05/2016
Từ 10 năm trở lại đây, Thụy Điển ghi dấu ấn với sự ra đời của rất nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo, công nghệ thông tin, tài chính, ngân hàng và bảo hiểm.
-
Kinh tế & Xã hội
Bán đấu giá bản thảo "Bác sĩ Zhivago"
12:31' - 12/04/2016
Các bản viết tay của tiểu thuyết gia người Nga Boris Pasternak đã được bán với giá 77.500 USD trong một phiên đấu giá được nhà thầu Bonhams tổ chức vào ngày 11/4 tại thành phố New York của Mỹ.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế & Xã hội
Xuất nhập khẩu thuận lợi qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị
09:58'
Thời điểm cuối tháng 4/2024, lưu lượng phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu tại khu vực cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, tỉnh Lạng Sơn tăng mạnh.
-
Kinh tế & Xã hội
Đem hương vị nem Việt đến với bạn bè quốc tế ở châu Phi
09:54'
Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi đã quảng bá hai món ăn nổi tiếng và quen thuộc của Việt Nam là nem rán và nem cuốn.
-
Kinh tế & Xã hội
Chính thức thông xe cầu Trần Hoàng Na qua sông Cần Thơ
09:53'
Sáng 26/4, thành phố Cần Thơ đã tổ chức lễ thông xe và chính thức đưa vào hoạt động cầu Trần Hoàng Na bắc qua sông Cần Thơ, nối liền quận Ninh Kiều và quận Cái Răng tại trung tâm thành phố Cần Thơ.
-
Kinh tế & Xã hội
Cháy tàu chở hàng tại eo biển Dardanelles
08:11'
Ngày 25/4, một tàu chở hàng khô đã bốc cháy ở eo biển Dardanelles thuộc tỉnh Canakkale, miền Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ.
-
Kinh tế & Xã hội
Trung Quốc phóng tàu vũ trụ Thần Châu-18 lên Trạm vũ trụ Thiên Cung
22:01' - 25/04/2024
Ngày 25/4, Trung Quốc đã phóng tàu vũ trụ Thần Châu-18 đưa 3 nhà du hành lên Trạm vũ trụ Thiên Cung đang hoạt động trên quỹ đạo Trái Đất với sứ mệnh 6 tháng.
-
Kinh tế & Xã hội
Giải Bình Phước Marathon - Trường Tươi Group dự kiến thu hút hơn 10.000 vận động viên
21:37' - 25/04/2024
Giải Bình Phước Marathon - Trường Tươi Group lần thứ II với thông điệp “Bước chạy của những chiến binh xanh”, dự kiến sẽ thu hút hơn 10.000 vận động viên trong nước và quốc tế tham dự.
-
Kinh tế & Xã hội
Vụ lật sà lan trên biển Lý Sơn: Xác định danh tính 4 nạn nhân tử vong
20:11' - 25/04/2024
Chiều 25/4, bốn thi thể trong vụ chìm tàu kéo LA-06695 và lật sà lan LA-06883 sáng 24/4 trên vùng biển cách đảo Lý Sơn khoảng 3 hải lý đã được tàu SAR 412 đưa vào cảng Dung Quất.
-
Kinh tế & Xã hội
Cháy khách sạn ở Ấn Độ, nhiều người thương vong
20:03' - 25/04/2024
Cảnh sát Ấn Độ cho biết ít nhất 6 người đã thiệt mạng và 18 người bị thương trong vụ hỏa hoạn xảy ra tại một khách sạn ở miền Đông Ấn Độ ngày 25/4.
-
Kinh tế & Xã hội
XSMT 26/4. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay ngày 26/4/2024. XSMT thứ Sáu ngày 26/4
19:30' - 25/04/2024
Bnews. XSMT 26/4. Kết quả xổ số hôm nay ngày 26/4. XSMT thứ Sáu. Trực tiếp KQXSMT ngày 26/4. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 26/4/2024.