Chợ Rồng giữa thời đại số

Giữa nhịp sống hiện đại đang cuốn con người vào quỹ đạo nhanh – tiện – gọn, chợ Rồng vẫn tồn tại như một khoảng lặng giữa lòng thành Nam. Từng là đầu mối buôn bán sầm uất bậc nhất vùng đồng bằng sông Hồng, khu chợ trăm năm tuổi nay mang trong mình cả hơi thở của quá khứ và nỗi trăn trở của hiện tại. Khi người tiêu dùng đổi thói quen, còn tiểu thương vẫn giữ nếp cũ, chợ Rồng trở thành minh chứng sống động cho cuộc chuyển mình đầy chênh vênh của những giá trị truyền thống trong thời đại mới.

Hơn một thế kỷ trôi qua, chợ Rồng (phường Nam Định, tỉnh Ninh Bình) vẫn là cái tên gắn liền với ký ức của người dân thành Nam – nơi từng được mệnh danh là “đầu mối sầm uất bậc nhất vùng đồng bằng sông Hồng”. Từ những năm đầu thế kỷ XX, hàng hóa từ Thái Bình, Ninh Bình, Hà Nam... đều đổ về đây, tạo nên một không khí buôn bán tấp nập hiếm nơi nào có được.

Thế nhưng, thời gian như dòng nước trôi, mang theo cả nhịp sôi động năm nào. Những đoàn xe hàng nối đuôi ra vào giờ chỉ còn trong ký ức. Không còn tiếng rao, tiếng mặc cả vang khắp lối đi, không khí chợ nay lặng lẽ hơn, như chính nhịp sống đang chậm lại giữa thời đại số.

Ở cổng chợ, cô Phương – chủ quầy đồ chơi kể lại với ánh mắt vừa tiếc nuối, vừa bất lực: “Ngày xưa bán được 2–3 triệu một ngày, giờ chỉ vài trăm nghìn. Người ta chuyển qua mua trên TikTok, Shopee hết rồi.” Câu chuyện của cô không chỉ là nỗi lo riêng lẻ, mà là tiếng nói chung của hàng trăm tiểu thương chợ Rồng, những người đang chật vật giữ nhịp giữa hai thời.

Từ cô Phương đến bà Huệ, bà Thoa những người đã dành cả đời cho sạp hàng ai cũng thừa nhận sự thay đổi chóng mặt của thị trường. “Giờ khách toàn đi lấy hàng ở Ninh Hiệp, Hà Nội, không qua chợ nữa,” bà Huệ chia sẻ. Họ hiểu rằng, nếu không thay đổi, sẽ khó trụ lại, nhưng thay đổi thế nào – với một chiếc điện thoại thông minh còn lạ lẫm – lại là bài toán không dễ lời giải.

Không chỉ tiểu thương, ngay cả bác Nam người trông xe hơn chục năm tại chợ – cũng cảm nhận rõ sự vắng lặng. “Ngày trước xe đỗ kín sân, giờ chỉ còn lác đác. Khách giảm một nửa, nhiều sạp đóng cửa,” bác kể. Sự im ắng ấy như lan ra từng góc chợ, từng tấm bạt, từng quầy hàng những dấu vết lặng lẽ của một thời nhộn nhịp đang dần lùi xa.

Dẫu vậy, trong bức tranh có phần trầm ấy, vẫn còn những gam màu sáng. Cô Hoa khách hàng quen thuộc của chợ – vẫn chọn mua ở đây vì “hàng thật, người thật”, vì cái cảm giác được nhìn tận tay, nói chuyện trực tiếp, và gửi gắm niềm tin. Chính “niềm tin” ấy là sợi dây mong manh nhưng bền bỉ, giữ chợ Rồng chưa bị cuốn trôi hoàn toàn trong cơn sóng thương mại điện tử.

Khi doanh thu giảm, nhiều tiểu thương bắt đầu thử thay đổi. Những buổi chợ vắng, họ tập chụp ảnh sản phẩm, đăng bài lên mạng xã hội, mở gian hàng nhỏ trên Shopee, Zalo, Facebook… Dù còn vụng về, những bước chập chững ấy lại chính là dấu hiệu cho thấy chợ Rồng vẫn còn “sức sống”.

“Biết là khó, nhưng không thay đổi thì chỉ có đóng cửa,” cô Phương nói, tay vẫn mân mê chiếc điện thoại cũ. Giữa không gian chợ yên ả, hình ảnh những tiểu thương già tập livestream, học cách nhận đơn hàng, như một biểu tượng nhỏ bé nhưng cảm động về khát vọng thích nghi.

Chợ Rồng hôm nay không còn ồn ào như xưa, nhưng trong những gian hàng vẫn sáng đèn mỗi sớm, ta thấy thấp thoáng ý chí không chịu tắt của những người buôn truyền thống. Họ có thể chậm hơn nhịp thời đại, song chưa từng dừng bước. Chuyển đổi số với họ không chỉ là học cách bán hàng online, mà còn là học cách tồn tại trong một thế giới mới nơi niềm tin, ký ức và công nghệ phải tìm cách song hành.

Có lẽ, trong cuộc chạy đua với thương mại điện tử, chợ Rồng sẽ không còn là trung tâm mua bán sầm uất, nhưng biết đâu, nó vẫn có thể trở thành “chợ ký ức” nơi gìn giữ nét văn hóa giao thương của một thời và là điểm chạm ấm áp giữa con người với con người, trong một xã hội ngày càng số hóa.