Đổi mới tư duy phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Sáng 8/9, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức hội nghị trực tuyến Triển khai và quán triệt Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022 của BCH Trung ương Đảng (khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 28/01/2022 về phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, Nghị quyết số 19-NQ/TW đã đưa ra giải pháp trọng tâm đầu tiên là nâng cao vai trò, vị thế, năng lực làm chủ, cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn. Đây là điểm mới của nghị quyết, nhấn mạnh vai trò chủ thể của nông dân và là nhóm giải pháp quan trọng hàng đầu, có tính quyết định đến sự thành công trong thực hiện nghị quyết. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số, nghị quyết đề ra các yêu cầu cao hơn trong việc nâng cao trình độ, nhận thức và bảo đảm quyền làm chủ của nông dân.
“Trong chuỗi ngành hàng, khâu đầu tiên là giống, quy trình canh tác, thu hoạch, chế biến, phân phối tiêu dùng. Khâu đầu tiên đặt giống là người nông dân. Khi chuẩn được từ giống đến các khâu khác thì sản phẩm sẽ đạt chuẩn. Từng yếu tố trong chuỗi này phải có sự gắn kết, không để bị gãy và mỗi khâu sẽ tạo ra giá trị gia tăng, đó là tư duy kinh tế”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chỉ ra.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng cho rằng, chiến lược được quán triệt từ trên xuống, nhưng thực hiện lại là từ nông dân đi lên. Do đó, các đơn vị của Bộ và địa phương cần có sự đổi mới tư duy trong cách tiếp cận và có cách tiếp cận linh hoạt theo sự co giãn của thị trường.
Phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn hướng đến mục tiêu “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”, các đại biểu đã chia sẻ những kinh nghiệm, hướng đi cũng như những kiến nghị để chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Ông Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện khoa học nông nghiệp Việt Nam cho rằng cần cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng ứng dụng khoa học công nghệ.
Theo ông Nguyễn Hồng Sơn, nông nghiệp, nông dân và nông thôn có quan hệ hữu cơ với nhau. Phát triển nông nghiệp cũng chính là tạo điều kiện để phát triển nông dân và nông thôn và ngược lại. Trong nghị quyết và chiến lược đã chỉ rõ,  khoa học và công nghệ không chỉ có nhiệm vụ tạo ra sản phẩm giá trị cao, tạo đột phá mà còn có nhiệm vụ quan trọng hơn.
Đó là, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan và doanh nghiệp chuyển giao tiến bộ kỹ thuật công nghệ cũng như đào tạo nông dân theo chiều sâu hơn. Từ đó,  đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, qua đó gia tăng giá trị của sản phẩm tạo đột phá trong nông nghiệp.
Dựa trên thế mạnh và tiềm năng phát triển của địa phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn Đỗ Thị Minh Hoa cho biết, tỉnh xác định sẽ xây dựng hai ngành hàng chính để xây dựng trở thành ngành hàng quốc gia là lâm nghiệp và dược liệu.
Bởi, Bắc Kạn có diện tích đất lâm nghiệp chiếm hơn 85% diện tích toàn tỉnh, tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả nước là 73,4%. Tỉnh bước đầu thu hút được các doanh nghiệp vào phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ. Với ngành dược liệu, tỉnh đã hình thành với những sản phẩm bước đầu đánh giá quy mô chưa lớn nhưng đã có một số thương hiệu về vùng nguyên liệu và phẩm chế biến.

Theo bà Đỗ Thị Minh Hoa, hiện hiện rừng trồng tại tỉnh vẫn có chu kỳ khai thác ngắn, chưa mang lại hiệu quả cao. Để phát triển ngành lâm nghiệp bền vững, ngành cần có hướng đi cụ thể như trồng cây dưới tán rừng, kéo dài chu kỳ khai thác gỗ… để tỉnh triển khai.

Với diện tích rừng tự nhiên lớn và tỉnh chủ yếu giao cho cộng đồng, hộ gia đình quản lý, bảo vệ. Nhưng chính sách bảo vệ rừng hiện nay không cao thì việc tạo sinh kế cho người dân sống và bảo vệ được rừng cần có giải pháp.
“Nếu vấn đề này không được giải quyết sẽ là mẫu thuẫn giữa chủ trương, quy định với quản lý trên thực tế. Điều này tạo áp lực với người dân được giao quản lý, bảo vệ rừng nhưng chưa được đảm bảo được đời sống”, bà Hoa chỉ ra.
Bà Đỗ Thị Minh Hoa cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quan tâm các tỉnh phía Bắc; trong đó, có Bắc Kạn để có sự liên kết phát triển thành vùng dược liệu, phát triển thế mạnh về đất và lâm nghiệp.
Theo ông Cao Văn Cường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa, tổ chức triển khai là nội dung quan trọng để thực hiện được các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra trong nghị quyết và chiến lược. Thanh Hóa hiện đang tập trung thay đổi nhận thức tư duy sản xuất của nông dân.
Đồng thời, tăng cường liên kết hình thành các hợp tác xã, liên minh hợp tác xã với các doanh nghiệp để tạo ra vùng nguyên liệu giá trị cao, có thương hiệu để nâng giá trị của sản xuất nông nghiệp trên một đơn vị diện tích./.