Lý do nào khiến Hoàng Anh Gia Lai đối diện án hủy niêm yết?

HAG trồng chuối để nuôi lợn và xuất khẩu. Ảnh: hagl.com.vn

Thời gian gần đây, câu chuyện Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (mã chứng khoán: HAG) đối diện với án hủy niêm yết trên HOSE đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của giới đầu tư. Thực tế, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đã có thời hoàng kim và Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này, ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) từng là người giàu nhất thị trường chứng khoán Việt Nam. Vậy nguyên nhân nào khiến Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai từ một đơn vị lớn mạnh lại liên tiếp thua lỗ dẫn tới việc cổ phiếu đối diện án hủy niêm yết.

*Lối rẽ vào bóng tối

Thời kỳ hoàng kim của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai là năm 2010, khi lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ đạt kỷ lục 2.093 tỷ đồng. Theo báo cáo tài chính năm 2010, doanh nghiệp có khoản tiền mặt lên đến 3.588 tỷ đồng. Đây cũng là khoản tiền mặt lớn kỷ lục của doanh nghiệp.

Thành tích này có được là do sự bùng nổ của lĩnh vực bất động sản, với hàng loạt dự án lớn được xây dựng. Những dự án bất động sản nổi bật của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia giai đoạn 2006-2012 có thể kể đến như: Khu căn hộ cao cấp Lê Văn Lương, Khu căn hộ cao cấp Phú Hoàng Anh, Dự án tòa nhà Hoàng Anh Safomec, New SaiGon, Hoang Anh River View, Phú Hoàng Anh, Hoàng Anh Golden House, Dự án đất nền Minh Tuấn...

Thừa thắng xông lên, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đầu tư ra nhiều lĩnh vực như: thủy điện, khoáng sản và nông nghiệp; trong đó, đặc biệt tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp. Đây có lẽ là nguyên nhân gây ra những hậu quả xấu về kinh doanh sau này, thậm chí doanh nghiệp không gượng dậy nổi và Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đã phải bán đi nhiều công ty con để giảm bớt nợ nần.

Theo Công ty cổ phần Chứng khoán An Bình, ngành kinh doanh nông nghiệp luôn gắn với một hay nhiều rủi ro phi hệ thống như dich bệnh, thiên tai… ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai hiện nay, việc tập trung xuất khẩu vào thị trường này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ngoài ra, sự biến động của thị trường thế giới từng ngày từng giờ đều tác động đến giá cả các sản phẩm đầu ra nông nghiệp của doanh nghiệp này.

Công ty cổ phần Chứng khoán An Bình cho biết, theo báo cáo của Global Witness, tổ chức phi chính phủ chuyên theo dõi các hoạt động khai thác tài nguyên về những vấn để khai thác rừng để trồng cao su, gây ảnh hưởng lớn đến môi trường và đời sống của người dân tại Lào và Campuchia. Báo cáo này cũng gây sức ép về trách nhiệm đạo đức lên các cổ đông lớn nước ngoài của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai.

Trong Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai, Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này, ông Đoàn Nguyên Đức cho biết, năm 2008, công ty làm bất động sản số một. Tới năm 2012, công ty từ bỏ bất động sản sang làm nông nghiệp là một cái sai ở thời điểm đó. Bời vì, mảng nông nghiệp lỗ nhiều năm.

“Lúc đó, tôi chọn nông nghiệp là có lý do, giá cao su lúc đó cao. Nhưng giờ đã chọn rồi thì doanh nghiệp sẽ tập trung vào nông nghiệp. Tôi khẳng định là không làm bất động sản nữa và khó có khả năng cạnh tranh trong điều kiện hiện tại. Nếu có quỹ đất đẹp thì cũng chỉ liên kết công ty khác để làm”, ông Đức cho biết.

*Gánh nặng nợ nần và đối diện án hủy niêm yết

Theo báo cáo tài chính các năm của doanh nghiệp, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đã lỗ 4 năm liên tiếp từ năm 2017 đến 2020. Dù năm 2021, Hoàng Anh Gia Lai (HAG) đã có lãi 126,5 tỷ đồng, nhưng số lỗ lũy kế vẫn ở mức rất cao 4.432 tỷ đồng.

Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đã lỗ 4 năm liên tiếp từ năm 2017 đến 2020. Ảnh: Ảnh: hagl.com.vn

Tổng tài sản tính đến ngày 31/12/2021 đạt 18.173 tỷ đồng, giảm hơn một nửa so với cuối năm 2020. Trong khi đó, tỷ lệ vay nợ của doanh nghiệp ở mức cao.

Tại thời điểm 31/12/2021, doanh nghiệp có 6.450 tỷ đồng nợ ngắn hạn và 7.045 tỷ đồng nợ vay dài hạn; nợ phải trả/tổng tài sản là 74,24%. Việc tỷ lệ đòn bẩy cao trong nhiều năm doanh nghiệp chịu gánh nặng nợ lãi lớn.

Các khoản phải thu chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tài sản của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai và doanh nghiệp đang phải dự phòng nợ phải thu khó đòi lên tới gần 1.900 tỷ đồng.

Tại 31/12/2021, các khoản phải thu ngắn hạn của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đạt gần 5.111 tỷ đồng, các khoản phải thu dài hạn lên tới 4.118 tỷ đồng, gần gấp đôi so với cuối năm 2020.

Lượng tiền mặt chỉ chiếm 0,42% so với tổng tài sản. Cuối năm 2021, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai chỉ có 78 tỷ đồng tiền mặt.

Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai âm 5 năm liên tiếp, cộng với việc duy trì lượng tiền mặt thấp khiến doanh nghiệp gặp khó trong chi trả lãi vay.

Mới đây, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai cho biết sẽ bán thêm 25,4 triệu cổ phiếu HNG của Công ty cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (mã chứng khoán: HNG) để trả nợ vay, giảm tỷ lệ nắm giữ tại HNG xuống còn 9,4%. Giao dịch này nhằm trả nợ ngân hàng và dự kiến diễn ra từ ngày 15/2 – 16/3, theo phương thức bán thỏa thuận hợp khớp lệnh trực tiếp trên sàn.

Trước đó, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai cũng đăng ký bán 48,1 triệu cổ phiếu HNG. Giao dịch này cũng để phục vụ cho việc ngân hàng thu hồi nợ. Giao dịch được thực hiện thông qua phương thức bán thoả thuận và khớp lệnh trên sàn, từ ngày 17/01 - 15/02/2022.

Năm 2021, cụ thể là từ 12/1 đến 4/6/2021, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai cũng bán 240 triệu cổ phiếu HNG, mang về khoản lãi bất thường 240 tỷ đồng, giúp doanh nghiệp thoát lỗ trong nửa đầu năm.

Thực tế dù năm 2021, doanh nghiệp đã có lãi nhưng với việc lỗ liên tiếp 4 năm ltrước đó, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai vẫn đang phải đối diện với án hủy niêm yết trên HOSE.

Theo quy định tại khoản 1, Điều 120, Nghị định 155 về việc huỷ niêm yết bắt buộc, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai đã lỗ liên tiếp 3 năm và buộc phải giao dịch cổ phiếu trên UPCOM.

Để tránh khả năng cổ phiếu bị huỷ niêm yết bắt buộc do bị thua lỗ 3 năm liên tiếp, ngày 27/1/2022, Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai có văn bản gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam và Sở Giao dịch chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh liên quan đến việc điều chỉnh hồi tố báo cáo tài chính.

Theo đó, doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan nhà nước cho phép Công ty áp dụng điều kiện thử thách là nếu kết quả kinh doanh bán niên và cả năm 2022 không có lãi thì hãy xem xét hủy niêm yết. Dù vậy, tới nay vẫn chưa có thông tin chính thức từ cơ quan chức năng về trường hợp của doanh nghiệp này.

Trên thị trường chứng khoán, cuối phiên sáng 17/2, HAG có giá 11.000 đồng/cổ phiếu, giảm hơn 17% so với chốt phiên giao dịch ngày 31/12/2021./.