Tập đoàn Hòa Phát quản trị tốt dòng tiền, chờ cơ hội đầu tư

Giới phân tích cho rằng, giá thép có thể hồi phục trong nửa cuối năm 2023, giúp cải thiện mức biên lợi nhuận của các nhà sản xuất thép; trong đó có Hòa Phát.

Năm dồn dập khó khăn

Thực tế, năm 2022 là một năm dồn dập khó khăn với ngành thép; trong đó quý III ngấm chịu hệ quả của các tác động tiêu cực từ thị trường vào kết quả sản xuất kinh doanh trong kỳ.

Thép là ngành công nghiệp nền tảng và có độ phụ thuộc cao vào tình trạng của nền kinh tế. Sau một năm đặc biệt thuận lợi cho sản xuất và kinh doanh thép 2021, năm 2022 trải qua những biến động vĩ mô trên toàn cầu như chiến tranh, suy thoái kinh tế sau COVID-19 và lạm phát, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực có dư âm dài hạn và đồng thời dồn dập.

Than và quặng là hai nguyên liệu quan trọng nhất để sản xuất thép bằng công nghệ lò cao mà Hòa Phát đang sử dụng.

Trong khi quặng sắt đã giảm từ cuối năm 2021 và duy trì ở mức dễ chịu thì giá than đã trải qua nhiều biến động mạnh trong 9 tháng năm 2022. Xung đột Ukraine và Nga, một trong những nhà cung cấp than lớn trên thế giới đã dấy lên lo ngại thái quá về thiếu hụt nguồn cung dẫn đến cú sốc về giá than lên cả phần còn lại thị trường.

Bên cạnh đó, các lệnh trừng phạt đã làm đứt gãy dòng chảy cung ứng cũ và việc thiếu chu trình vận tải cho các cung đường mới làm tăng chi phí vận chuyển khiến giá nguyên liệu nhập khẩu càng cao hơn. Giá than đã tăng gấp ba mức bình thường trong hai lần đạt đỉnh vào tháng 3/2022 và tháng 5/2022 và chỉ được triệt tiêu một phần từ giá quặng giảm.

Mặc dù hiện tại giá than đã hạ nhiệt, nhưng với vòng quay hàng tồn kho thông thường khoảng 3 tháng, giá thành sản xuất thép quý III/2022 phần lớn vẫn được cấu thành bởi lượng than nhập mua với giá cao nhất trong quý II/2022. Đây là nguyên nhân chính khiến cho giá vốn hàng bán của Hòa Phát trong quý này tăng mạnh 6.290 tỷ đồng, tương đương 23% so với quý III/2021.

Cùng với đó, lạm phát và suy thoái kinh tế làm yếu đi cầu thép thế giới. Cầu và giá thép nội địa cũng không nằm ngoài ảnh hưởng này. Thị trường bất động sản trong nước trầm lắng do tín dụng của ngành này bị siết chặt cũng góp phần khiến tiêu thụ thép Việt Nam giảm mạnh.

Giá bán thép xây dựng đã trải qua 19 nhịp điều chỉnh giảm kể từ tháng 5/2022. Giá bán bình quân quý này của thép xây dựng giảm 3%, của HRC giảm 26% và các sản phẩm từ HRC như ống thép, tôn giảm lần lượt 17% và 20% so với cùng kỳ năm trước.

Sản lượng tiêu thụ của Hòa Phát tăng nhưng chưa bù đắp kịp mức ảnh hưởng theo chiều ngược lại của giá bán dẫn đến doanh thu giảm. Như vậy, bên cạnh áp lực về chi phí nguyên vật liệu, giá vốn hàng bán của Hòa Phát đồng thời phải chịu thêm gánh nặng từ khoản dự phòng hàng tồn kho, góp phần làm mỏng thêm biên lợi nhuận quý III/2022

Tập đoàn này cũng cho biết, chính sách tiền tệ thắt chặt để kiềm chế lạm phát làm lãi suất tăng mạnh, tỷ giá USD leo dốc làm tăng chi phí tài chính.

Giá đồng USD đã đạt mức cao kỷ lục trong vòng 20 năm trở lại đây. Với nguyên liệu than và quặng sắt chủ yếu đến từ nguồn nhập khẩu và một phần dư nợ vay bằng USD, Hòa Phát tiếp tục ghi nhận trong quý này tổng lỗ chênh lệch tỷ giá thuần đã thực hiện và lỗ chênh lệch tỷ giá thuần từ việc đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ là 1.013 tỷ đồng

Theo Báo cáo kết quả kinh doanh quý III/2022, doanh thu hợp nhất Hòa Phát đạt 34.441 tỷ đồng, giảm 4.478 tỷ đồng, tương ứng giảm 12% so với quý III/2021 là 38.918 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế hợp nhất là âm 1.786 tỷ đồng, giảm 12.137 tỷ đồng tương ứng giảm 117% so với cùng kỳ năm trước (10.350 tỷ đồng). Trong đó, doanh thu của sản xuất và kinh doanh thép - ngành chủ chốt của Tập đoàn là 32.554 tỷ đồng, đóng góp 95% vào doanh thu hợp nhất, 5% còn lại đến từ nông nghiệp và bất động sản.

Tập trung quản trị chi phí

Trong điều kiện thị trường khó khăn và nhiều yếu tố khó đoán định, Hòa Phát tập trung giữ tiêu thụ và tăng cường thắt chặt quản trị chi phí.

Trong điều kiện thị trường khó khăn, Tập đoàn tập trung quản trị chặt chẽ hàng tồn kho để giảm bớt gánh nặng cho nhu cầu vốn lưu động và nợ vay ngắn hạn bằng cách kết hợp giữa việc nỗ lực tiêu thụ hàng để giảm lượng tồn thành phẩm, đồng thời rút ngắn thời gian tồn và giảm tỷ trọng tồn nguyên vật liệu.

Đặc biệt khi nguyên liệu đang trên đà giảm giá, chiến lược đẩy tốc độ vòng quay giúp tập đoàn nhanh chóng đưa giá mua nguyên vật liệu rẻ hơn vào giá vốn của thành phẩm mới.

Mức tồn kho đã giảm mạnh, từ hơn 58.317 tỷ đồng cuối quý II/2022 xuống còn 44.779 tỷ đồng vào cuối quý III/2022, trong đó thành phẩm, hàng hóa và sản phẩm dở dang giảm 1.030 tỷ đồng, nguyên vật liệu giảm 12.224 tỷ đồng.

Độ dài của chu kỳ vòng quay hàng tồn kho đã được rút ngắn đáng kể từ 172 ngày xuống còn 126 ngày; trong đó, vòng quay nguyên vật liệu giảm từ 102 ngày xuống còn mức ngắn nhất 62 ngày, tỷ trọng nguyên vật liệu giảm xuống mức thấp nhất 49% so với các quý trước.

Đây là những nỗ lực rất lớn của Ban điều hành Tập đoàn trong việc tính toán sát sao để vừa tối ưu chi phí sử dụng vốn lưu động, vừa đảm bảo an toàn cho sản xuất liên tục.

Đối với xuất khẩu, khi cầu tại Mỹ, châu Âu và Trung Quốc đang yếu, Hòa Phát tập trung khai thác các thị trường khác ít bị ảnh hưởng hơn bởi lạm phát và suy thoái kinh tế như khu vực Đông Nam Á và một số nước khác ở châu Á.

Doanh nghiệp cũng điều chỉnh dư nợ vay và cân đối tỷ trọng vay bằng ngoại tệ. Theo ban lãnh đạo doanh tập đoàn, việc Chính phủ Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước kiên định với mục tiêu kiềm chế lạm phát dù phải hy sinh những chỉ tiêu tăng trưởng. Vì vậy thị trường tín dụng sẽ được điều hành theo hướng tiếp tục nâng lãi suất cơ bản, giảm áp lực tỷ giá.

Với tình hình hiện tại, chi phí tài chính của hầu hết các doanh nghiệp nói chung đã, đang và sẽ tiếp tục chịu áp lực rất lớn trong thời gian tới.

Hòa Phát cũng là doanh nghiệp giữ tiền mặt lớn, đạt gần 40 nghìn tỷ đồng thời điểm cuối quý III (30/9/2022). Thực tế, doanh nghiệp đã có sự chuẩn bị và quản trị tốt dòng tiền để vừa duy trì sản xuất kinh doanh, vừa thực hiện các dự án lớn, đặc biệt là dự án Khu liên hợp Gang thép Hòa Phát Dung Quất 2.

Tổng tiền mặt, tiền gửi dưới 3 tháng, tiền gửi từ 3 - 12 tháng và tiền gửi trên 12 tháng đạt tới 39.442 tại ngày 30/9/2022. Hòa Phát đã quản trị tiền tốt hơn khi tăng tỷ trọng tiền gửi từ 3 - 12 tháng lên rất mạnh so với đầu năm. Cụ thể là chiếm 68,5% các khoản tiền và tương đương tiền. Tại ngày 1/1/2022 lượng tiền này có 18.236 tỷ đồng và đến 30/9/2022 thì con số này tăng lên 27.030 tỷ đồng, tăng 8.794 tỷ đồng.

Hòa Phát cũng luôn theo dõi sát sao biến động thị trường và linh hoạt cân đối giữa lợi thế cạnh tranh về giá vay của dòng vốn ngoại so với đồng nội tệ và rủi ro tỷ giá để điều chỉnh tỷ trọng dư nợ vay ngoại tệ ở mức giúp tập đoàn tối ưu chi phí tài chính.

Nhận định về triển vọng ngành thép, các chuyên gia từ Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (VCBS) kỳ vọng, giá thép có thể hồi phục tốt hơn trong năm 2023, động lực chủ yếu đến từ nhu cầu của thị trường Trung Quốc khi kỳ vọng các chính sách kích thích lại thị trường bất động sản bắt đầu có hiệu quả; trong đó Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc có dự định đưa ra gói hỗ trợ cho vay 200 tỷ Nhân dân tệ lãi suất thấp giúp tái cơ cấu các dự án bất động sản.

Cùng đó, Trung Quốc dỡ bỏ phong tỏa giúp nhu cầu tiêu thụ sắt thép ổn định trở lại và đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt chi cho xây dựng cơ sở hạ tầng để thúc đẩy nền kinh tế.

Agriseco (Công ty cổ phần Chứng khoán Agribank) cho rằng, tình trạng thiếu hụt năng lượng có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn tại châu Âu khiến một số ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng phải cắt giảm sản lượng, bao gồm sản xuất thép. Điều này có thể tạo ra những cơ hội cải thiện hoạt động kinh doanh cho các doanh nghiệp xuất khẩu thép vào thị trường châu Âu./.