Cường quốc châu Á muốn đi đầu trong cuộc đua sản xuất robot hình người

Hồi tháng Một, hơn một chục robot hình người đã xuất hiện trên sân khấu lớn nhất Trung Quốc, tung khăn đỏ và nhảy múa theo nhạc dân gian trong chương trình Gala Tết Nguyên đán. Màn trình diễn ấn tượng này, được hơn một tỷ người theo dõi, là minh chứng rõ ràng cho sự phát triển vượt bậc của robot hình người Trung Quốc.

Dù số lượng robot hình người được sản xuất hàng loạt vẫn còn ít, cuộc cạnh tranh với hãng Tesla của tỷ phú Elon Musk - một trong những doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh vực robot - đang nóng lên. Viễn cảnh một tương lai như trong phim "I, Robot", nơi robot làm việc nhà và chăm sóc con người, đang thu hút sự đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn ở cả Mỹ và Trung Quốc.

Microsoft, Nvidia và nhà sáng lập Amazon, Jeff Bezos, đã đầu tư vào công ty Figure AI của Mỹ. Trong khi đó, Meta cũng có kế hoạch đầu tư lớn vào robot hình người.

Ông Musk dự đoán rằng dự án robot Optimus của Tesla có thể tạo ra hơn doanh thu hơn 10.000 tỷ USD. Theo Giáo sư Xi Ning, chuyên gia về robot và tự động hóa tại Đại học Hong Kong, dù còn mất từ 5 đến 10 năm để robot hình người tác động đáng kể đến xã hội, chúng có tiềm năng trở thành sản phẩm công nghệ tiêu dùng phổ biến như ô tô hay điện thoại di động,

Ngân hàng Goldman Sachs năm ngoái dự báo thị trường robot hình người toàn cầu sẽ đạt giá trị 38 tỷ USD vào năm 2035. Trong 5 năm tới, 250.000 robot hình người chủ yếu phục vụ công nghiệp sẽ được xuất xưởng, trong khi khoảng một triệu robot sẽ được bán mỗi năm trong vòng một thập kỷ.

Trung Quốc, với tham vọng tái lập thành công như trong ngành xe điện, muốn đi đầu trong cuộc đua này. Chính phủ Trung Quốc đang tận dụng đà phát triển gần đây trong lĩnh vực AI, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ siết chặt các hạn chế công nghệ.

Dù vào cuộc muộn hơn so với Tesla, Boston Dynamics và Figure AI của Mỹ, các chuyên gia nhận định rằng doanh nghiệp Trung Quốc đang rút ngắn khoảng cách nhờ tối ưu chuỗi cung ứng và giảm chi phí sản xuất.

Theo Liên đoàn Robot Quốc tế (IFR), Trung Quốc đã dẫn đầu về số lượng robot công nghiệp, triển khai nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào kể từ năm 2021. So với robot hình người, robot công nghiệp sử dụng công nghệ kém phức tạp hơn và thường thực hiện các tác vụ đơn giản trong sản xuất hoặc vận chuyển.

Tesla là một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực robot hình người khi ông Musk công bố dự án vào năm 2021 và giới thiệu nguyên mẫu Optimus một năm sau đó. Kể từ đó, Trung Quốc đã công khai hỗ trợ ngành công nghiệp robot với các khoản tài trợ và chính sách khuyến khích.

Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đã xác định robot hình người là "mặt trận công nghệ mới", đặt mục tiêu sản xuất hàng loạt vào năm 2025 và xây dựng chuỗi cung ứng vững chắc cho các linh kiện cốt lõi.

Theo thống kê của CNN, nhiều chính quyền địa phương, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến, đã công bố các quỹ đầu tư cho ngành robot với tổng giá trị ít nhất 73 tỷ NDT (10 tỷ USD).

Dù Trung Quốc chiếm 56% chuỗi cung ứng robot hình người, theo Morgan Stanley, nước này vẫn phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài trong các lĩnh vực quan trọng như chip xử lý, cảm biến chính xác cao và hệ điều hành robot.

Chip AI đóng vai trò trung tâm trong hoạt động của robot, giúp chúng suy nghĩ, cảm nhận và di chuyển. Nhiều nhà phát triển robot vẫn sử dụng chip của Nvidia. Tuy nhiên, Mỹ đã tăng cường hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến và buộc Trung Quốc phải đẩy mạnh tự chủ chuỗi cung ứng bán dẫn.

Để thu hẹp khoảng cách, nhiều nhà cung ứng Trung Quốc đang gửi mẫu linh kiện cho Tesla thử nghiệm. Theo chuyên gia P.K. Tseng, của TrendForce, các nhà sản xuất này sau đó sẽ cải tiến sản phẩm dựa trên phản hồi từ Tesla và cung cấp phiên bản nâng cấp cho các công ty nội địa, giúp toàn ngành robot hình người của Trung Quốc phát triển.

Dù còn khoảng cách công nghệ, Trung Quốc đang trở thành nhân tố gây xáo trộn về giá cả trong ngành công nghiệp mới này.

Engine AI, công ty có trụ sở tại Thâm Quyến, đã ra mắt mẫu PM01 vào cuối năm ngoái với giá chỉ 88.000 NDT (12.175 USD). Trong khi đó, Unitree bán mẫu G1 - có thể thực hiện cú đá xoay người - với giá 99.000 NDT (13.697 USD).

Tại một sự kiện năm ngoái, ông Musk ước tính giá bán Optimus của Tesla vào khoảng 20.000 - 30.000 USD. Việc giảm giá robot hình người sẽ là bước quan trọng để phổ biến rộng rãi công nghệ này.

Bên cạnh các startup, những hãng xe điện lớn như BYD và XPeng cũng đang tham gia cuộc đua. Các chuyên gia nhận định rằng kinh nghiệm cạnh tranh khốc liệt trên thị trường xe điện đã giúp họ có lợi thế trong sản xuất hàng loạt robot với chi phí thấp hơn.