Đề xuất giải pháp giúp nâng cao hiệu lực phòng vệ thương mại

Sáng 2/6, tại Hà Nội, Cục Quản lý Cạnh tranh (Bộ Công Thương) phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức “Hội nghị Tổng kết thực thi pháp luật phòng vệ thương mại và đề xuất giải pháp” nhằm mang lại cách nhìn đa chiều về công tác thực thi pháp luật để từ đó xác định những bất cập và đưa ra giải pháp hoàn thiện, hiệu quả khi ứng dụng vào thực tiễn.

Ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng, Cục Quản lý Cạnh tranh cho biết, pháp luật về phòng vệ thương mại của Việt Nam đã có những bước phát triển nhất định nhằm tái thiết lập lại trật tự trong cạnh tranh giữa hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa nội địa.

Cùng với đó, trong hoàn cảnh hàng rào phi thuế quan đang được các quốc gia dựng lên để bảo vệ cho quyền lợi của mình và nền sản xuất trong nước. Trong các hàng rào phi thuế quan thì ba công cụ phòng vệ thương mại là chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ lại đang được áp dụng phổ biến.

Chính vì thế, doanh nghiệp trong nước cần lưu ý để tận dụng tối đa và sử dụng linh hoạt ba công cụ này.

"Tuy nhiên, dù đã có đầy đủ chủ trương cũng như hành lang pháp lý nhưng đến tận năm 2009 lần đầu tiên Việt Nam mới khởi xướng vụ việc tự vệ toàn cầu đối với mặt hàng kính nổi trong xây dựng theo đề nghị của đại diện các nhà sản xuất kính nổi trong nước.

Tại kết luận cuối cùng thì ngành sản xuất hàng hóa tương tự trong nước không phải chịu thiệt hại nghiêm trọng do việc nhập khẩu ồ ạt của hàng hóa nhập khẩu bị điều tra gây ra. Vì thế, vụ việc được chấm dứt mà không có bất kỳ một biện pháp tự vệ nào được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu" - ông Nam khẳng định.

Toàn cảnh Hội nghị Tổng kết thực thi phòng vệ thương mại. Ảnh:Uyên Hương/BNEWS/TTXVN

Thừa nhận những hạn chế trong công tác phòng vệ thương mại tại Việt Nam, bà Phạm Châu Giang, Trưởng phòng Điều tra-Cục Quản lý Cạnh tranh cho biết, trong quá trình mở cửa thị trường theo cam kết hội nhập, các nước có xu hướng gia tăng điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (bao gồm chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ) đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.

Dù phải liên tục chống đỡ các vụ phòng vệ thương mại, doanh nghiệp Việt Nam vẫn rất bị động trong tự vệ và sử dụng rào cản phòng vệ thương mại tại sân nhà.

Có thể nói, công cụ phòng vệ thương mại được coi như van an toàn cuối cùng trong xu hướng hội nhập quốc tế ngày càng sâu và rộng hiện nay. Các biện pháp về thuế quan, hành chính hay hàng rào kỹ thuật, vệ sinh dịch tế… đến nay đều chưa hẳn phù hợp với Việt Nam vì vẫn còn rất nhiều khó khăn.

Cùng với đó, các biện pháp phòng vệ thương mại dù có những biện pháp và khó khăn nhất định nhưng đây vẫn là những công cụ dễ sử dụng hơn cả so với các công cụ khác mà cam kết WTO cho phép.

Chính vì vậy, các công cụ phòng vệ thương mại trong tương lai gần trở lại đây sẽ là công cụ rất hữu hiệu để bảo vệ các doanh nghiệp trong nước.

Để nâng cao hiệu lực biện pháp phòng vệ thương mại, ông Phạm Tất Thắng, nghiên cứu viên cao cấp Bộ Công Thương cho rằng, Việt Nam cần phải chuẩn bị sẵn sàng về mặt pháp lý và nguồn lực cần thiết để ứng phó kịp thời khi cần phải áp dụng 3 biện pháp phòng vệ thương mại mà các quốc gia đang áp dụng phổ biến.

Cùng với đó, việc tính toán biên độ bán phá giá, cơ quan điều tra cũng phải xác định mức độ thiệt hại của các ngành sản xuất theo tiêu chí cụ thể.

Cũng theo ông Phạm Tất Thắng, trên thị trường xuất hiện ngày càng nhiều các hành vi gian lận đưa hàng hóa của thương hiệu Việt Nam đã thành danh ra gia công ở nước ngoài và phù phép thành hàng Việt Nam.

Vì vậy, rất cần phải chú ý đến hiện tượng này để ngăn chặn các biện pháp phòng vệ thương mại. Đặc biệt, với tiến trình hội nhập, các văn bản pháp luật trong phòng vệ thương mại rất cần được đối chiếu rà soát sao cho phù hợp với các quy định của luật đầu tư sửa đổi, luật doanh nghiệp sửa đổi, luật thuế xuất nhập khẩu, luật hải quan…

Đó là một trong những yêu cầu rất quan trọng trong xây dựng nghị định về phòng vệ thương mại Việt Nam./.