Ảnh hưởng về kinh tế của dịch bệnh do virus Corona mới có thể tồi tệ hơn SARS (Phần 1)

Người dân đeo khẩu trang để phòng tránh lây nhiễm virus Corona tại nhà ga tàu hỏa ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong khi nếu người ta xem xét tình trạng nền kinh tế Trung Quốc ngày nay so với năm 2003, những mối liên hệ của dịch bệnh đối với khu vực và thế giới, cũng như tầm quan trọng về kinh tế của bản thân thành phố Vũ Hán, thì đây vẫn chỉ là những ngày ban đầu – chưa đến 1 tháng kể từ khi ca đầu tiên nhiễm virus loại này được báo cáo sau ngày đầu năm mới. Tuy nhiên, một kịch bản tồi tệ hơn SARS không thể bị loại trừ.

Trước hết, hãy xem xét bản chất của virus Corona. Trong khi người ta tin rằng loại virus này ít gây chết người hơn SARS, song về mặt tác động y tế, thì nó lại dễ lây lan hơn. Trong khi virus SARS không truyền nhiễm trong thời gian ủ bệnh, thì virus Corona bùng phát ở Vũ Hán có thể truyền nhiễm thậm chí từ người không có triệu chứng gì và có thể ủ bệnh tới hai tuần.

Tốc độ lây lan tăng theo hàm mũ. Ngày 3/1, Chính phủ Trung Quốc thông báo 44 ca nhiễm bệnh. Hai tuần sau, con số đã lên tới gần 200 trường hợp. Đến ngày 21/1, 444 ca mắc bệnh ở tỉnh Hồ Bắc mà Vũ Hán là thủ phủ. Ba ngày sau đó, con số đã tăng tới 830 người, trong đó có 26 người chết. Các nhà nghiên cứu độc lập tin rằng ngay cả những con số được công bố cũng có thể chưa chính xác do hàng nghìn người có triệu chứng mà chưa được chẩn đoán mắc bệnh.

Tính đến sáng 31/1, trên toàn thế giới đã có 9.805 ca nhiễm bệnh ở 22 quốc gia và vùng lãnh thổ và 214 người tử vong vì dịch bệnh này. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban bố tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu vì dịch bệnh từ rạng sáng 31/1 (theo giờ Hà Nội). 

Dịch SARS đã ảnh hưởng đến 8.000 người trên toàn thế giới và 774 người tử vong trong hơn 7 tháng.
Vũ Hán và một số thành phố khác của Trung Quốc bị phong tỏa với việc cấm người dân đi ra bên ngoài. Trên thực tế, hơn 50 triệu người đã bị cấm đi lại bởi sự cách ly kiểm dịch lớn nhất trong lịch sử. Nhưng khi Năm mới âm lịch đến gần, khoảng 5 triệu người dân Vũ Hán đã rời khỏi thành phố trước khi sự hạn chế được áp đặt. Không ai biết được có bao nhiêu người đã nhiễm bệnh và họ đi đến đâu.
Đòn giáng mạnh vào chi tiêu tiêu dùng

Ảnh hưởng kinh tế của nạn dịch này đã và đang được cảm nhận. Thứ nhất, với bản thân Trung Quốc, nơi thường chi tiêu mạnh trong dịp Năm Mới, mức chi tiêu tiêu dùng của người dân đã giảm mạnh khi hàng chục triệu người cố thủ trong nhà, tránh đi ra ngoài.

Theo nhiều báo cáo, các nhà hàng, trung tâm mua sắm, trung tâm vui chơi giải trí và các công viên chủ đề thông thường tấp nập nhộn nhịp thì giờ đây vắng ngắt – không chỉ ở Vũ Hán và những ở nơi khác của tỉnh Hồ Bắc, mà còn cả ở những thành phố khác của Trung Quốc. Vì vậy, chi tiêu tiêu dùng chịu tổn thất lớn của cuộc khủng hoảng này. Ảnh hưởng này cũng đã xảy ra trong nạn dịch SARS, nhưng lần này tác động kinh tế có khả năng lớn hơn.

Năm 2003, đóng góp của chi tiêu tiêu dùng vào tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc là khoảng 35%. Năm 2018, con số này tăng lên 76% khi Trung Quốc chuyển khỏi mô hình tăng trưởng do đầu tư dẫn dắt. Một số lĩnh vực khác sẽ bị tác động mạnh, bắt đầu với du lịch.

Du lịch bị ảnh hưởng

Du lịch đi ra nước ngoài từ Trung Quốc đã bắt đầu giảm. Các khách sạn, hãng hàng không, sòng bạc và các công ty lữ hành thông báo sự giảm mạnh trong kinh doanh. Những điểm đến bị tác động mạnh mẽ nhất của nạn dịch này là ở châu Á, đặc biệt là Hong Kong, Macau, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam, cũng như Singapore, vì người Trung Quốc Đại lục là nhóm khách du lịch lớn nhất.
Các lĩnh vực dịch vụ của các nền kinh tế này sẽ cảm nhận được tác động lớn hơn rất nhiều so với nạn dịch SARS, bởi khách du lịch từ Trung Quốc giảm mạnh; khách du lịch Trung Quốc Đại lục năm 2018 nhiều hơn 130 triệu người so với năm 2003.

Du lịch ở Trung Quốc (kể cả du khách nước ngoài đến Trung Quốc) cũng sẽ bị tác động. Tác động cũng sẽ lớn hơn so với dịch SARS bởi quy mô ngành du lịch của Trung Quốc ngày nay lớn hơn gấp đôi so với năm 2003, đóng góp khoảng 5% GDP. Số lượng khách du lịch hàng không đã tăng gần 10 lần và du lịch đường sắt tăng mạnh. Điều này cũng làm gia tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Tuy nhiên, một số sự suy giảm trong tiêu dùng của Trung Quốc sẽ chỉ mang tính tạm thời, như trong trường hợp SARS. Trong khi chi tiêu tiêu dùng liên quan đến Năm Mới sẽ tạm thời giảm sút, phần lớn các tiêu dùng khác – chẳng hạn cho hàng hóa dùng lâu dài và cho các kỳ nghỉ - sẽ vẫn được đảm bảo.