Bất cập tại trạm thu phí BOT trên Quốc lộ 1A

Thế nhưng, đến nay việc thu phí vẫn tiếp tục duy trì. Việc này gây bức xúc trong nhân dân và cử tri địa phương, cùng với việc nhiều phương tiện tìm cách né trạm, đi vào đường dân cư gần đó, gây hư hỏng hạ tầng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Xe “né” trạm gây bức xúc

Theo Công văn số 2376 ngày 2/7/2024 của Sở Giao thông vận tải tỉnh Quảng Nam (cũ), Dự án bổ sung đoạn Tứ Câu – Vĩnh Điện (từ Km 942 – Km 947, Quốc lộ 1) được Bộ Giao thông vận tải (trước hợp nhất phê duyệt bổ sung vào Dự án Nâng cấp mở rộng QL.1, đoạn Hòa Cầm – Hòa Phước (Km 933 – Km 942). Dự án có tổng mức đầu tư là gần 373 tỷ đồng; trong đó, vốn nhà nước chi trả 48,60% và vốn BOT 51,4%. Dự án này hoàn thành việc thu phí hoàn vốn từ 0h00 ngày 2/8/2020.

Trong đó, Công ty cổ phần Xây dựng Công trình 545 (Công ty 545) là chủ đầu tư thực hiện và khai thác Dự án thành phần 1: Mở rộng QL.1 đoạn Km 947 – Km 987, có trạm thu phí đặt tại Km943+750 để thu phí hoàn vốn cho Dự án. Tuy nhiên, theo Ủy ban nhân dân phường An Thắng, sau ngày 2/8/2020, việc Trạm BOT-545 vẫn được đặt tại vị trí trên thuộc dự án BOT đã hoàn thành quyết toán thu phí là không đảm bảo quy định, đồng nghĩa với việc thu phí đường bộ lần thứ 2 (từ ngày 2/8/2020 đến nay) đối với những xe lưu thông qua trạm nhưng không đi qua Dự án thành phần 1.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường An Thắng Huỳnh Đức Nghĩa cho rằng, Trạm BOT-545 được đặt nằm trên ranh giới hai phường Điện Bàn Bắc và An Thắng. Việc đặt Trạm BOT-545 dẫn tới tình trạng có rất nhiều xe ô tô, xe tải đi qua đoạn đường tránh trạm thu phí thuộc 2 khu dân cư trên địa bàn, nhất là khu đô thị số 2 Điện Thắng. Theo thiết kế thì đường đi của khu dân cư đảm bảo cho xe cộ lưu thông, nhưng với lượng xe lớn qua lại đã làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bà con hàng ngày. Gần khu dân cư này lại có Trường Tiểu học Lê Tự Nhất Thống, hàng ngày phụ huynh đưa đón con em bằng xe máy đều qua đường tránh Trạm BOT-545 của các xe ô tô dẫn đến việc ảnh hưởng đến an toàn giao thông cho học sinh.

Ông Nguyễn Văn Bích (Trưởng Khối phố Thanh Quýt 3, phường An Thắng, thành phố Đà Nẵng) cho biết, tình trạng xe né trạm thu phí diễn ra nhiều năm qua khiến đường xá hư hỏng, trong khi khối phố có trường học, học sinh thường ra về đông đúc gặp xe né trạm đi loạn trong khu dân cư nên đã nhiều lần xảy ra tai nạn giao thông gây bức xúc cho nhân dân. "Tình trạng này kéo dài quá lâu, tôi đã nhiều lần kiến nghị nhưng vẫn chưa giải quyết được", ông Bích chia sẻ.

Hài hòa lợi ích

Theo Công ty 545, việc bắt đầu thu phí tại Trạm BOT-545 bắt đầu từ năm 2016 và có nguồn thu tương đối ổn định. Song, từ năm 2018 trở về sau, nguồn thu phí thực tế qua trạm liên tục sụt giảm. Nguyên nhân là do đơn vị thực hiện miễn, giảm vé đối với phương tiện giao thông trên địa bàn lân cận; phương án tăng giá vé theo quy định chưa được cấp có thẩm quyền cho áp dụng đúng thời gian…

Ngoài ra, vấn đề gây sụt giảm nguồn thu nghiêm trọng được đơn vị đưa ra là do việc hình thành hạ tầng các khu dân cư mới, đường ngang dân sinh quanh khu vực Trạm BOT-545 tại phường An Thắng dẫn đến các phương tiện chạy vòng để tránh trạm. Tính đến cuối năm 2023, Công ty 545 ghi nhận khoản lỗ lũy kế lên đến 673 tỷ đồng.

Trước tình trạng này, Công ty 545 đã đề xuất cơ quan có thẩm quyền xem xét cho phép di dời Trạm BOT-545 đến vị trí khai thác thuận lợi hơn hoặc có phương án mua lại toàn bộ dự án BOT. Công ty 545 cũng đã có công văn đề nghị Bộ Xây dựng hỗ trợ đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xem xét không đưa khoản vay của Dự án BOT Quốc lộ 1A đoạn Km947 - Km987 vào nhóm nợ xấu do các yếu tố khách quan và thay đổi chính sách của Nhà nước.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường An Thắng Huỳnh Đức Nghĩa cho biết, địa phương đã định hướng khu vực quanh Trạm BOT-545 là vùng lõi để phát triển các khu đô thị mới. Do vậy, việc đặt trạm thu phí tại đây làm ảnh hưởng đến việc phát triển chung. Địa phương kiến nghị, cơ quan chức năng có thẩm quyền nghiên cứu, sớm phương án thay đổi vị trí đặt trạm thu phí để không ảnh hưởng đến đời sống của bà con nhân dân trên khu vực.

Trên cơ sở nguyên tắc “hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân”, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Nam (cũ) đã đề nghị, Nhà nước mua lại một phần dự án; hoàn trả chi phí bảo trì Quốc lộ 1, đoạn Km 933 - Km 947 từ ngày 2/8/2020 đến nay để hoạch toán vào khoản thu phí hoàn vốn cho dự án thành phần 1. Đồng thời, nghiên cứu đánh giá kỹ việc di dời trạm thu phí đến vị trí thuận lợi, phù hợp.

Trong bối cảnh sau hợp nhất, việc các cơ quan chức năng, nhà đầu tư và cộng đồng cùng chung tay phối hợp là yếu tố then chốt để xây dựng giải pháp phù hợp, mở rộng dư địa phát triển cho khu vực trung tâm Đà Nẵng theo hướng quy hoạch đồng bộ và bền vững.