Thu hút đầu tư được nhiều địa phương xác định là nhiệm vụ trọng tâm.
Tuy nhiên, thu hút đầu tư lại đang chạy theo số lượng, nhất là khi việc cấp phép đã được phân cấp cho các địa phương.
Đây cũng là một trong nhưng nguyên nhân dẫn đến tình trạng “xí chỗ” để đó hoặc dự án "treo”.
Bên lề Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội Khóa XIV, phóng viên BNEWS đã ghi nhận ý kiến của các đại biểu xung quanh vấn đề này.
*Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội): Nếu làm cương quyết, dự án treo sẽ được giải quyết
Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội). Ảnh: Thành Trung/BNEWS/TTXVN
Hoạt động đầu tư trong 6 tháng đầu năm được đánh giá là có tốc độ giải ngân vốn đầu tư chậm, kể cả vốn ngân sách lẫn ODA.
Đó là một trong những lý do khiến tăng trưởng kinh tế chậm và Chính phủ cần suy nghĩ để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư.
Tuy nhiên, trong những năm qua, có hàng loạt dự án đầu tư bằng vốn ngân sách không hiệu quả.
Có thể, dự án đó hoàn thành rồi nhưng không mang lại hiệu quả phát triển kinh tế và đời sống xã hội thì bị coi như đầu tư chưa hiệu quả.
Hiện bối cảnh nợ công đang có nguy cơ vượt trần, việc chậm giải ngân vốn ngân sách có lẽ chưa chắc đã đáng lo ngại.
Vấn đề là trong thời gian tới, việc kiểm soát các dự án đầu tư, đặc biệt là dự án đầu tư của Chính phủ cần chặt chẽ hơn.
Bên cạnh việc thực hiện quy trình quản lý, đánh giá, còn phải đi kèm với việc quy định rõ trách nhiệm của người đề xuất dự án.
Chẳng hạn nếu người đề xuất dự án đó nhưng sau này dự án hoạt động không hiệu quả thì bản thân cá nhân người đề xuất cũng phải chịu trách nhiệm.
Việc phân cấp cấp phép dự án đầu tư cho địa phương cũng rất tốt vì khi được giao quyền tự chủ, họ sẽ tự biết lựa chọn cái gì cần thiết để đầu tư và đầu tư cái gì, như thế nào.
Nhưng mấu chốt chính là ở chỗ, cơ chế quản lý quá trình phân cấp đó không tốt.
Nếu như chúng ta sợ và không phân cấp cho địa phương, tất cả phải về Chính phủ và các Bộ, ngành.
Như vậy, sẽ càng xảy ra tình trạng đầu tư xa rời thực tế và khi quyết định đầu tư rồi thì không ai giám sát.
Nhiều địa phương đã thực hiện rất tốt việc thu hút đầu tư và phần lớn là thu hút từ nguồn vốn xã hội chứ không phải vốn ngân sách.
Các địa phương rất cần nguồn lực này và đã tạo điệu kiện thông thoáng để kêu gọi nhà đầu tư.
Tuy nhiên, có những nhà đầu tư có tiềm lực nhưng cũng có đơn vị đăng ký chỉ để nhận chỗ nên mới xảy ra tình trạng “dự án treo”.
Thu hút đầu tư là tốt nhưng để xảy ra dự án treo mới là vấn đề và khi xử lý đều có quy định. Sau cấp phép, nếu sau một năm vẫn án binh bất động thì phải xử lý ngay và nghiêm.
Khi bắt đầu đầu tư phải có vốn đăng ký và các thủ tục để ra được quyết định đầu tư.
Việc để xảy ra dự án treo là do xử lý không quyết liệt. Trước khi vào đầu tư, nhà đầu tư đã phải cân nhắc có thực hiện được không, nếu không sẽ chịu thiệt hại lớn cả về uy tín lẫn kinh tế khi phải bỏ vốn vào đó.
Để hạn chế tình trạng dự án treo, quy hoạch treo, cần phải thực thi những quy định pháp luật về kiểm soát tiến độ đầu tư, xử lý nghiêm các nhà đầu tư không tuân thủ tiến độ.
Nếu làm cương quyết thì vấn đề dự án treo sẽ được giải quyết.
* Đại biểu Y Khút Niê (Đoàn Đắc Lắk): Vẫn còn lợi ích nhóm trong thu hút đầu tư
Đại biểu Y Khút Niê (Đoàn Đắc Lắk). Ảnh: Thành Trung/BNEWS/TTXVN
Việc thu hút các dự án đầu tư về các địa phương rõ ràng là có hiệu quả.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn có một số tình trạng “lợi ích nhóm” cố bám theo việc đó để đạt mục đích của mình.
Để thực hiện một dự án đầu tư nào đó, phải có đầy đủ quy trình, báo cáo tác động môi trường, hiệu quả của dự án…
Nhưng, trong các báo cáo đó, cũng có những điều liên quan đến lợi ích nhóm, nên có tình trạng bất chấp về mặt bất lợi mà chỉ chăm chăm vào số lượng.
Trên thực tế, nhiều “dự án treo” là hệ quả của việc thu hút đầu tư theo kiểu dàn trải.
Riêng quy hoạch "treo" thì có nhiều nguyên nhân.
Thực chất, tôi cho rằng, nguyên nhân sâu xa của vấn đề chính là nguồn vốn để thực hiện dự án đó.
Mong muốn của người lãnh đạo địa phương đó là phát triển nhanh, phát triển sớm, ổn định cuộc sống của người dân địa phương nhưng, nguồn lực đầu tư có hạn.
Xuất phát từ suy nghĩ đó là rất tốt, nhưng khi có dự án rồi, quy hoạch rồi thì nguồn vốn thực hiện dự án đó lại gặp khó khăn.
Trong Luật Đầu tư quy định rõ, khi quyết định đầu tư vào một dự án nào đó, nếu trong một năm mà không triển khai thì sẽ bị thu hồi lại, bố trí cho dự án khác khả thi hơn.
Nhưng hiện nay, việc thực hiện Luật Đầu tư tại các địa phương không tốt khiến việc thu hồi các dự án "treo" không thực hiện được.
Có những đơn vị có những dự án đăng ký 5 – 10 năm nhưng không triển khai.
Việc không thu hồi các dự án "treo" này ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người dân và cả phát triển kinh tế - xã hội của địa phương…/.