Chủ động giám sát từ xa, phòng dịch châu chấu sa mạc

Một bầy châu chấu tại khu vực làng Lerata ở Samburu, Kenya. Ảnh: AFP/TTXVN

Trước tình hình dịch châu chấu sa mạc đang bùng phát tại một số quốc gia Trung Đông, châu Phi, Nam Á, ngày 13/3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có báo cáo và đề xuất kế hoạch ứng phó gửi Thủ tướng Chính phủ.
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) dịch châu chấu sa mạc (Schitocera gregaria) bắt nguồn từ tháng 5 và tháng 6/2019 tại Yemen, Ả Rập Xê Út và phía Tây Nam Iran sau đó di cư. Dịch nhanh chóng bùng phát, lan rộng sang hầu hết các quốc gia châu Phi, phát triển nhanh bất thường tại một số quốc gia Trung Đông và các nước Nam Á đe dọa đến an ninh lương thực của nhiều quốc gia trực thuộc khu vực này.
Theo FAO, dịch châu chấu tại Đông Phi hiện ở tình trạng tồi tệ nhất trong 25 năm qua. Đàn châu chấu với số lượng ước tính hàng trăm triệu con di chuyển giữa các quốc gia Đông Phi với tốc độ lên đến 13 km/giờ, tàn phá cây trồng và các nguồn thực phẩm khác tại mỗi nơi chúng dừng chân cũng như đe dọa nghiêm trọng tới an ninh hàng không, nếu không được kiểm soát, nó có thể đe dọa an ninh lương thực cho khoảng 13 triệu người.
Cục Bảo vệ thực vật đã liên hệ với Trung tâm Chuyển giao công nghệ và Khuyến nông quốc gia Trung Quốc (NATESC) thuộc Bộ Nông nghiệp và Thương mại Trung Quốc (MARA) để tìm hiểu thông tin về tình hình phát sinh gây hại của loài châu chấu hiện nay tại Trung Quốc. Phòng Dự tính dự báo dịch hại quốc gia - NATESC cho biết, châu chấu sa mạc từ các quốc gia đang có dịch chưa xâm nhập vào Trung Quốc.
Theo nhận định của các chuyên gia dự tính, dự báo ở Trung Quốc, trong thời gian tới khả năng loài châu chấu sa mạc xâm nhập và gây hại nặng ở Trung Quốc, Việt Nam và các nước lân cận trong khu vực là rất thấp.
Bởi, hiện dịch châu chấu tại Ấn Độ, khu vực tiếp giáp với Trung Quốc đã được dập; nguy cơ đàn châu chấu di cư từ khu vực biên giới Pakistan - Ấn Độ tới Trung Quốc cũng thấp do gặp rào cản tự nhiên là dãy núi Hymalaya với độ cao và nhiệt độ không khí lạnh; hướng gió tại các khu vực có dịch trong tháng 1, 2 chủ yếu là gió Đông và Đông Bắc cũng không thuận lợi cho việc di cư của châu chấu vào các nước Đông Á và Đông Nam Á; loài này chủ yếu sinh sống tại các khu vực khô hạn ở châu Phi, Trung Đông và Tây Nam Á, chúng phát triển mạnh nhất khi nhiệt độ khoảng 40độ C và ẩm độ khoảng 60-70%.
Với điều kiện thời tiết khí hậu tại Trung Quốc và Việt Nam trong khoảng thời gian hiện nay không thuận lợi cho sự sinh tồn và phát triển của loài châu chấu sa mạc.
Mặc dù nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam là rất thấp, tuy nhiên trong trường hợp xấu nhất thì chúng có thể di cư vào Việt Nam vào khoảng tháng 6 do nền nhiệt độ cao và hướng gió phù hợp để chúng di cư (theo nhận định của FAO và Trung Quốc). Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật yêu cầu các Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật ở các tỉnh, thành phố khu vực phía Tây Bắc theo dõi sát về tình hình phát sinh gây hại, nhận diện đối với châu sa mạc và biện pháp phòng chống.
Để chủ động có phương án phòng chống không để bất ngờ trước tình hình dịch bệnh xảy ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất chủ động giám sát từ xa, cảnh báo sớm. Theo đó, theo dõi sát tình hình và các cảnh báo về hướng di chuyển và gây hại của châu chấu sa mạc của FAO; tăng cường hợp tác quốc tế với FAO và các quốc gia có chung đường biên giới để trao đổi thông tin, kinh nghiệm và phối hợp đối phó.

Bộ Quốc phòng xác định khả năng sử dụng rađa quân sự phát hiện, xác định hướng và đo kích thước đàn châu chấu khi chúng di chuyển và sử dụng dụng máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật trong trường hợp dịch trên diện rộng, Thủ tướng chỉ đạo chống dịch.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan, UBND các tỉnh/thành phố xây dựng kế hoạch và bố trí nguồn kinh phí trong nguồn kinh phí địa phương được cấp hàng năm cho phòng, chống dịch trong trường hợp khẩn cấp; tham khảo hướng dẫn của FAO và các quốc gia đã dập dịch.

Trên cơ sở Danh mục Thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng ở Việt Nam để chọn thuốc dập dịch châu chấu; xây dựng kế hoạch dự trữ quốc gia thuốc trừ châu chấu. Bộ cũng đề nghị Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng xây dựng phương án hỗ trợ, tạo điều kiện sử dụng máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật dập dịch trong trường hợp cần thiết; Bộ Tài chính cấp kinh phí kịp thời để dập dịch/.
>>> Đội quân 100.000 con vịt đón ‘bão’ châu chấu tại biên giới Trung Quốc