Có nên xây dựng trường chuyên thành trung tâm đào tạo tinh hoa cho xã hội?

Tiết thể dục tại Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn, Điện Biên. Ảnh: Xuân Tư-TTXVN

Ngày 23/12, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ - Trưởng Tiểu ban Giáo dục Phổ thông đã chủ trì phiên họp “Phát triển hệ thống trường chuyên: Vai trò, sứ mạng, mục tiêu giáo dục và giải pháp chính sách”.
Phiên họp do Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nguồn nhân lực tổ chức trực tiếp và trực tuyến với sự tham dự của các chuyên gia, các nhà khoa học của Tiểu ban Giáo dục phổ thông, các Sở Giáo dục và Đào tạo, trường Trung học Phổ thông chuyên trên cả nước.
Phiên họp nhằm ghi nhận các ý kiến, những sáng tạo trong việc triển khai mô hình trường Trung học Phổ thông chuyên ở Việt Nam; những khó khăn, bất cập trong việc triển khai mô hình này trong đề án mới giai đoạn 2022 – 2032.
Ý kiến của các chuyên gia đều khẳng định vai trò quan trọng của hệ thống trường Trung học Phổ thông chuyên trong những năm qua, thể hiện qua kết quả các kỳ thi học sinh giỏi trong nước và quốc tế, đảm bảo được chất lượng giáo dục cao khi có sự đầu tư nguồn lực.  
Theo một số chuyên gia của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam..., trong giai đoạn tới, nên có hệ thống kết nối giữa trường Trung học Phổ thông chuyên và các trường đại học để tận dụng cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên ở các trường đại học, góp phần truyền cảm hứng học tập, sáng tạo cho học sinh.

Trường chuyên cần có vai trò dẫn dắt các trường phổ thông bằng chương trình chất lượng cao; gắn với doanh nghiệp, với xã hội để tăng cường hiệu quả giáo dục – đào tạo. Mục tiêu và mô hình trường chuyên cần phải hướng đến không phải là nơi đào tạo “gà nòi” mà là trung tâm đào tạo tinh hoa cho xã hội.
Ông Bạch Đăng Khoa – Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Giang chia sẻ: Kết quả thi học sinh giỏi quốc gia của Trường Trung học Phổ thông Chuyên Bắc Giang luôn ổn định và xếp trong nhóm 15 trường Trung học Phổ thông chuyên toàn quốc.

Tỷ lệ học sinh đạt giải ngày càng tăng và chất lượng giải trong 10 năm qua ngày càng được khẳng định. Học sinh trường chuyên đã được học tập theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực.
Bà Nguyễn Thúy Hà, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đồng Tháp cho biết, sau 10 năm thực hiện Đề án, Đồng Tháp có 2 trường Trung học Phổ thông chuyên.

Từ đó đến nay, hệ thống trường Trung học Phổ thông chuyên đã phát triển vượt bậc với 60 lớp học/2000 học sinh; giáo viên đạt chuẩn đào tạo, một số giáo viên được đào tạo tại nước ngoài.

Trường có cơ sở vật chất đảm bảo chất lượng đào tạo, tỷ lệ học sinh giỏi tăng lên theo từng năm học, đặc biệt năm 2018 đã có học sinh đoạt Huy chương Vàng quốc tế tại Rumania.

Tuy nhiên, so với các trường trên cả nước, chất lượng học sinh giỏi quốc gia, quốc tế của Đồng Tháp chưa ổn định, chưa có giải pháp lâu dài, cơ sở vật chất còn thiếu thốn; giáo viên, học sinh còn khó khăn trong tiếp cận nguồn tài liệu học tập.
Phát biểu kết luận phiên họp, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ cho biết: Trong những năm qua, các địa phương đã quan tâm tới các trường Trung học Phổ thông chuyên để chất lượng giáo viên, năng lực chuẩn đào tạo, chuẩn nghề nghiệp được tăng lên theo hướng chuẩn quốc gia.

Quản trị trường học hiệu quả, xây dựng môi trường làm việc sáng tạo, để giáo viên, học sinh phát huy năng lực học tập, làm việc. Chương trình học tập được xây dựng đảm bảo kiến thức nền Trung học Phổ thông chất lượng cao, có chương trình chuyên sâu, phát triển năng khiếu cho học sinh.
Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ ghi nhận ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia giàu kinh nghiệm đã đóng góp cho việc xây dựng, định hướng phát triển trường chuyên trong giai đoạn mới.

Thứ trưởng cho rằng, cần có nghiên cứu đánh giá tác động cũng như vai trò, đóng góp của hệ thống trường chuyên đối với sự phát triển của giáo dục trong những năm qua.

Từ đó, xây dựng quy chế trường chuyên cần có sự điều chỉnh mô hình phù hợp hơn, phát huy mục tiêu đào tạo nhân tài cho địa phương. Sứ mệnh của trường chuyên vẫn là bồi dưỡng học sinh giỏi, chất lượng cao, lan tỏa kinh nghiệm dạy giỏi và chia sẻ nguồn lực của các trường chuyên./.