Công nghiệp 4.0: Những tác động đến vấn đề di cư
Theo bài viết của nhóm chuyên gia đăng trên trang mạng Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), các quốc gia trên toàn thế giới đang ghi nhận sự chuyển đổi mạnh mẽ để bắt kịp với Cách mạng công nghiệp 4.0 hay còn gọi là cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Trong khi đó, với ước tính trung bình cứ mỗi 3 giây lại có 1 người rời bỏ nhà cửa, quê hương đi tìm cuộc sống mới ở các địa phương khác trong nước hoặc ra nước ngoài, năm 2016 ghi nhận mức cao lịch sử về số người di cư trên phạm vi toàn cầu.
Do đó, khi xem xét xu hướng di dân hiện tại, không thể bỏ qua những tác động của Công nghiệp 4.0 đối với chính sách của các quốc gia trong việc giải quyết vấn đề di cư một cách an toàn và hiệu quả.
Bài toán khó về làn sóng di cư
Cho đến nay, thế giới đã trải qua ba cuộc cách mạng công nghiệp. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất với động cơ thủy lực và hơi nước. Cuộc cách mạng lần thứ hai là động cơ điện và dây chuyền sản xuất hàng loạt.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba là kỷ nguyên máy tính và tự động hóa. Cách mạng công nghiệp đang khởi phát lần này là sự kết hợp giữa hệ thống siêu kết nối vật lý và kỹ thuật số với tâm điểm là Internet kết nối vạn vật, trí tuệ nhân tạo, công nghệ robot…
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra tại thời điểm làn sóng di dân trên toàn cầu gia tăng mà trong nhiều trường hợp, người di cư phải đối mặt với rất nhiều rủi ro và điều kiện hiểm nghèo.
Năm 2016 ghi nhận 250 triệu người di cư quốc tế, trong đó chỉ có 21 triệu người đủ điều kiện xét quy chế tị nạn theo Công ước về tị nạn của Liên hợp quốc. Tại các quốc gia, tỷ lệ người dân rời bỏ nông thôn để tìm việc làm và sinh sống ở thành thị cũng tăng lên, với ước tính tỷ lệ đô thị hoá trên thế giới sẽ đạt 66% vào năm 2050.
Cách mạng công nghiệp 4.0 góp phần mở ra những cơ hội kinh doanh và việc làm cho người nhập cư, đặc biệt là nếu họ được đào tạo đúng cách, ví dụ như trong lĩnh vực kỹ thuật robot và ứng dụng công nghệ đổi mới.
Các chuyên gia nghiên cứu xã hội học cho rằng do đối mặt với tình trạng già hóa dân số, châu Âu cần người nhập cư để đáp ứng nhu cầu phát triển của các nền kinh tế thành viên. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tác động tích cực từ dòng người tị nạn chỉ diễn ra nếu họ hòa nhập nhanh với xã hội nước bản địa.
Trước các gánh nặng mang tính xã hội và kinh tế mà một quốc gia hay khu vực phải đối mặt, người nhập cư gặp nhiều khó khăn khi hòa nhập vào thị trường việc làm mà đa số vấp phải những thách thức nghiêm trọng liên quan đến học vấn và sự thích ứng trong công việc.
Bên cạnh đó, cũng như các cuộc cách mạng công nghiệp khác, lỗ hổng về trình độ cũng như nguy cơ tụt hậu là những rủi ro lớn của lao động trong giai đoạn chuyển tiếp, bởi Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ triệt tiêu lao động giản đơn và đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao.
Những người di cư không những phải đối diện với nguy cơ trên, mà họ còn là mục tiêu của những cáo buộc cho rằng việc họ chấp nhận làm những công việc “kém hấp dẫn” mà người bản địa thường từ chối, đã làm hạ thấp tiêu chuẩn của thị trường lao động.
Vai trò của Cách mạng công nghiệp 4.0
Trong khi người di cư và người tị nạn sử dụng ứng dụng hệ thống định vị toàn cầu GPS hay các trang mạng xã hội để theo dõi và quyết định hướng đi của họ, các tổ chức quốc tế và tổ chức phi chính phủ (NGO) đang tăng cường sử dụng công nghệ máy bay không người lái (UAV) trong các hoạt động cứu trợ nhân đạo.
Trên thực tế, việc sử dụng UAV ngày càng được công nhận là một công cụ thiết yếu cho hoạt động nhân đạo vì thiết bị này đặc biệt hữu ích cho việc lập bản đồ, giao hàng đến các địa điểm xa xôi, đánh giá và giám sát thiệt hại.
Các chính phủ cũng đã nhận thức được lợi ích trong việc sử dụng UAV để quản lý di cư. Bắt đầu từ năm 2005, Cơ quan Hải quan và bảo vệ biên giới Mỹ bắt đầu sử dụng UAV trong nước nhằm theo dõi người di cư qua biên giới của nước này.
Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã đầu tư vào một đội máy bay không người lái có trang bị video, cảm biến hồng ngoại và công nghệ phát hiện hoá chất để cung cấp dữ liệu thời gian thực tế về dòng người di cư.
Tại khu vực Địa Trung Hải, các chính phủ châu Âu và NGO sử dụng để hỗ trợ các sứ mệnh cứu hộ người di cư. Tiềm năng của việc phát triển và sử dụng các máy bay không người lái trong lĩnh vực này là đầy hứa hẹn, tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên nhiều ý kiến trái chiều liên quan đến vấn đề cân bằng lợi ích an ninh quốc gia và quyền tự do cá nhân.
Bên cạnh đó, trí tuệ nhân tạo cùng các thuật toán thống kê và phân tích dữ liệu khổng lồ sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách tìm ra bức tranh tổng quan của làn sóng di cư.
Việc thu thập và xử lý dữ liệu “chất lượng cao” liên quan đến dân số, xã hội, kinh tế, v.v có thể làm sáng tỏ phương thức dự đoán xu hướng di dân trong tương lai, khai thác nguồn nhân lực hiệu quả và phân tích các dòng kiều hối.
Công nghệ trí tuệ nhân tạo cho phép các chuyên gia so sánh và phân tích có hệ thống những mô hình di cư lịch sử và hiện tại, tìm hiểu về các nguyên nhân dẫn tới hiện tượng di cư.
Trong trường hợp xảy ra một cuộc khủng hoảng chính trị, kinh tế hay xã hội, những kết quả phân tích sẽ giúp các chính phủ hay lãnh đạo doanh nghiệp có biện pháp phù hợp để có thể điều chỉnh xu hướng di cư hay có sự chuẩn bị chiến lược hội nhập người nhập cư có hiệu quả.
Cuối cùng, những bản đồ phân tích dự báo trên có thể cung cấp thông tin hữu ích về thị trường lao động, nhu cầu nhân lực, yêu cầu về kỹ năng, cơ hội việc làm v.v… để người di cư có định hình chi tiết hơn về nơi mà họ muốn đến, cũng như trau dồi trình độ để hội nhập tốt hơn, xây dựng cuộc sống mới và đóng góp tích cực cho nước sở tại.
Tin liên quan
-
Kinh tế tổng hợp
Giải pháp nào để ngành nông nghiệp tiếp cận cách mạng công nghiệp lần thứ tư?
09:57' - 10/08/2017
Ngành nông nghiệp xác định công nghệ là lĩnh vực cần ưu tiên phát triển trong trung hạn và dài hạn để đón đầu các xu hướng công nghệ mới trên thế giới.
-
Doanh nghiệp
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tác động đến mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội
10:03' - 06/08/2017
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (công nghiệp 4.0) đang trong giai đoạn khởi phát và sẽ tác động đến mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội, đồng thời thay đổi hoàn toàn hệ thống sản xuất và quản trị hiện nay.
-
Doanh nghiệp
Làm gì để “đi tắt đón đầu” trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư?
09:41' - 06/08/2017
Nhân cơ hội công nghiệp 4.0, Việt Nam có thể thay đổi mô thức quản lý, mô thức phát triển nền kinh tế. Nếu sự thay đổi này đi đúng hướng thì Việt Nam có thể có cơ hội bứt phá được.
-
Kinh tế Thế giới
"Nước chảy chỗ trũng" trong thời đại Công nghiệp 4.0?
05:30' - 06/08/2017
Chủ tịch của UBS Axel Weber nhận định bất bình đẳng gia tăng không chỉ giữa những quốc gia đã, đang phát triển và mới nổi mà còn ở bên trong xã hội, tác động đến các tầng lớp giàu nghèo.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Nhập khẩu hàng hóa theo container đường biển từ Trung Quốc vào Mỹ vẫn giảm
20:38'
Hoạt động nhập khẩu hàng hóa vận chuyển trong các container từ Trung Quốc vào Mỹ trong tháng 6/2025 đã giảm 28,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Ủy ban Năng suất Australia hối thúc chính phủ dỡ bỏ thêm rào cản thuế quan
17:21'
Ủy ban Năng suất liên bang Australia mới đây kêu gọi chính phủ nước này dỡ bỏ thêm một số hàng rào thuế quan còn lại đối với hàng hóa nhập khẩu.
-
Kinh tế Thế giới
Thuế quan của Mỹ: Nhật Bản và Hàn Quốc đẩy mạnh đàm phán
10:43'
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba ngày 8/7 cho biết nước này sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc đàm phán với Mỹ nhằm tìm kiếm một thỏa thuận thương mại song phương.
-
Kinh tế Thế giới
Eurogroup thống nhất ưu tiên củng cố tài khóa và thúc đẩy vai trò quốc tế của đồng euro
09:21'
Ngày 7/7, tại Brussels (Bỉ), nhóm các Bộ trưởng Tài chính khu vực đồng euro (Eurogroup) đã tổ chức cuộc họp định kỳ nhằm trao đổi và thống nhất quan điểm về các vấn đề trọng tâm của khu vực.
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị Thượng đỉnh BRICS 2025 khép lại với nhiều đồng thuận
09:01'
Ngày 7/7, Hội nghị Thượng đỉnh BRICS năm 2025 tại thành phố Rio de Janeiro của Brazil đã bế mạc sau 2 ngày họp với nhiều đồng thuận.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ Donald Trump nêu điều kiện có thể gia hạn thuế tiếp sau ngày 1/8
08:01'
Ngày 7/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định ngày 1/8 là mốc thời hạn mới cho việc áp thuế đối ứng với các đối tác thương mại của Mỹ nhưng có thể sẽ được tiếp tục gia hạn.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Trump công bố mức thuế quan mới đối với 14 quốc gia kể từ 1/8
06:55'
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 7/7 tuyên bố ít nhất 14 quốc gia sẽ phải đối mặt với các mức thuế quan cao đối với hàng nhập khẩu vào nền kinh tế lớn nhất thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Donald Trump: Mỹ sẽ áp thuế quan 25% đối với Nhật Bản, Hàn Quốc từ ngày 1/8
23:59' - 07/07/2025
Hàng hóa của Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ chịu mức thuế quan 25% của Mỹ kể từ ngày 1/8/2025.
-
Kinh tế Thế giới
Thuế quan của Mỹ: EU và Mỹ tăng cường trao đổi cấp cao trước hạn chót
21:24' - 07/07/2025
Theo các nguồn thạo tin, nếu không có đột phá, mức thuế quan mà Mỹ áp đối với hàng hóa EU có thể tăng đáng kể, thậm chí lên tới 50% đối với một số mặt hàng.