Công nghiệp chế tạo vẫn "chập chững" bước đầu

08:07' - 03/12/2015
BNEWS Ngành cơ khí – chế tạo Việt Nam mới chỉ dừng ở mức làm gia công, chưa đủ khả năng tự chế tạo một số sản phẩm có sức cạnh tranh quốc tế, mang lại giá trị cao dù đã có hơn 15 năm phát triển.

Cùng với quá trình hội nhập kinh tế khu vực và thế giới, làn sóng đầu tư ồ ạt chảy vào Việt Nam của nhiều tập đoàn, doanh nghiệp cơ khí lớn đã tạo ra các thách thức đồng thời cũng là cơ hội để doanh nghiệp và ngành cơ khí Việt Nam vươn lên.

Sau 15 năm xây dựng, ngành cơ khí chế tạo Việt Nam vẫn chưa phát triển xứng với tiềm năng. Ảnh: TTXVN

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng, so với các nước trong khối ASEAN, Việt Nam đang có nhiều lợi thế lớn để phát triển ngành cơ khí chế tạo, hướng tới trở thành một trung tâm chế tạo mới như sở hữu nguồn nguyên nhiên liệu dồi dào; nhiều dự án thép đã và đang được triển khai đầu tư như luyện thép Fomusa 7,5 triệu tấn/năm, thép Nghi Sơn 7 triệu tấn/năm...

Hơn thế nữa, so với các nước ASEAN, Việt Nam có vị trí địa lý thuận lợi, an ninh chính trị ổn định và tỷ trọng xuất khẩu hàng công nghiệp trong cơ cấu xuất khẩu tương đối lớn.

Đánh giá về những cơ hội của Việt Nam, ông Atsusuke Kawada, Trưởng đại diện văn phòng Tổ chức Xúc tiến Mậu dịch Nhật Bản (Jetro) tại Hà Nội cho rằng, Việt Nam đang có ưu thế  để phát triển ngành cơ khí, chế tạo và xuất khẩu nhiều sản phẩm hơn.

Với việc gia nhập Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định đối tác thương mại Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) Việt Nam sẽ có lợi thế khi các nước đối thủ cạnh tranh trực tiếp không gia nhập như Thái Lan, Indonesia, Philippines… Điều này sẽ khiến Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn với tư cách là điểm đến đầu tư , trở thành cửa ngõ để các sản phẩm vào thị trường liên khu vực xung quanh.

Việc tham gia hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới sẽ mang lại cơ hội cho công nghiệp hỗ trợ Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ảnh: TTXVN

Theo Jetro, hơn 66% doanh nghiệp Nhật Bản đang muốn đầu tư vào Việt Nam và có kế hoạch mở rộng kinh doanh. Jetro đã liên tục cử các đoàn khảo sát đầu tư sang Việt Nam.

“Chúng tôi cũng đang nỗ lực thực hiện dự án lựa chọn hơn 1.600 doanh nghiệp vừa và nhỏ Nhật Bản để hỗ trợ trong hoạt động xúc tiến đầu tư vào các nước đang phát triển; trong đó có Việt Nam. Số lượng các dự án được kỳ vọng sẽ không ngừng gia tăng trong thời gian tới, không chỉ trong ngành sản xuất mà cả ngành phi sản xuất”. -  ông Atsusuke Kawada cho biết.

Thực tế, trong nhiều năm qua, các công ty đa quốc gia đã bắt đầu xu thế đầu tư, chuyển cơ sở sản xuất của mình từ Trung Quốc, Thái Lan… sang Việt Nam. Đơn cử như Công ty điện tử Samsung với 5,7 tỷ USD vốn đầu tư, hãng điện tử LG Electronics với hơn 1,5 tỷ USD, Foxconn, Canon, Microsoft cũng tiến hành kế hoạch đầu tư tại Việt Nam với hàng tỷ USD…

Việt Nam cần tận dụng tốt hơn nữa những lợi thế của mình để nâng tầm chất lượng ngành công nghiệp phụ trợ. Ảnh: TTXVN

Tuy nhiên, theo GS.TS Võ Thanh Thu, lợi thế và cơ hội là có, song điểm quan trọng là Việt Nam sẽ tận dụng lợi thế đó như thế nào để phát triển ngành cơ khí, ngành công nghiệp chế tạo.

Bởi lẽ, về cơ bản, Việt Nam vẫn chưa có được chính sách đột phá, mang tính cách mạng để phát triển ngành cơ khí – chế tạo. Trình độ và năng suất lao động còn thấp; tỷ lệ nội địa hóa vẫn chỉ ở mức hơn 30%, thấp hơn các nước trong khu vực như Trung Quốc 64%, Thái Lan 53%, Malaysia 42%...

Thứ trưởng Cao Quốc Hưng thừa nhận, ngành công nghiệp cơ khí, chế tạo Việt Nam còn nhiều hạn chế như chất lượng nhân công kỹ thuật và năng suất lao động trong nước chưa cao, nguồn nhân lực dồi dào song thiếu hụt thợ có tay nghề.

Theo số liệu báo cáo của Tổ chức phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), năm 2014, bình quân giá trị gia tăng hàng công nghiệp/người của Việt Nam là 245 USD, trong khi mức bình quân của 10 nước ASEAN là 1.958 USD và bình quân 6 nước ASEAN là 2.708 USD.

Như vậy, trong khu vực ASEAN, chúng ta chỉ đạt được 13% trung bình của các nước ASEAN và hơn 9% so với các nước ASEAN6.

Ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam cần lựa chọn một số ít sản phẩm cơ khí tập trung đầu tư phát triển, tránh tình trạng dàn trải. Ảnh: TTXVN

Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, ông Đào Phan Long kiến nghị, Nhà nước cần có một hệ thống chính sách đồng bộ và quy hoạch cụ thể về phát triển cơ khí. Thu hút đầu tư một cách có lựa chọn, hướng tới các tập đoàn sản xuất có trình độ cao và kiên quyết từ chối các dự án đầu tư có công nghệ thấp, giá trị gia tăng thấp, nguy cơ cao về ô nhiễm môi trường.

Ngoài ra, Nhà nước chỉ cần lựa chọn một số ít sản phẩm để cơ khí Việt Nam tập trung đầu tư phát triển. Chính sách đưa ra phải gắn với nhu cầu của thị trường quốc tế và phù hợp với thế mạnh cơ khí của các doanh nghiệp Việt Nam như ngành đóng tàu, kết cấu thép… nhằm bố trí đủ các nguồn lực hỗ trợ cho nhóm các sản phẩm này và khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư.

Với mục tiêu ngành cơ khí luyện kim đến 2020 đáp ứng 45-50% nhu cầu thị trường trong nước và năm 2030 đáp ứng đến 60%, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng chỉ ra rằng, Việt Nam cần tập trung vào các sản phẩm chủ lực như: máy động lực, cơ khí phục vụ nông, lâm ngư nghiệp và công nghiệp chế biến, cơ khí đóng tàu, thiết bị điện – điện tử và cơ khí ô tô.

Đồng thời, tận dụng lợi thế so sánh so với các nước ASEAN để ưu tiên các tập đoàn đa quốc gia đầu tư vào các dự án trong lĩnh vực cơ khí chế tạo có quy mô lớn vào Việt Nam theo các ngành nghề đã định hướng./.

Đức Dũng/BNEWS - TTXVN

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục