Tỉnh Thừa Thiên - Huế vừa đầu tư hơn 2 tỷ đồng để quy hoạch tổng thể diện tích 53,9 ha nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích kiến trúc nghệ thuật làng cổ Phước Tích (tại thôn Phước Phú, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền) gắn với phát triển du lịch bền vững và tạo sự kết nối, phát triển không gian kinh tế - văn hóa và xã hội trên địa bàn. Đây cũng là điểm đến hết sức hấp dẫn đối với khách du lịch trong và ngoài nước trong các dịp Festival Huế với tour du lịch "Hương xưa làng cổ".
Theo đó, quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị di tích kiến trúc nghệ thuật làng cổ Phước Tích bao gồm việc thực hiện khoanh vùng, xác định các đặc trưng và các di tích cần bảo vệ, bảo tồn nguyên trạng hoặc bảo tồn một phần theo các yêu cầu khác nhau; định hướng tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan cho các không gian bảo tồn di tích và phát triển mới (khu vực công cộng, khu vực điểm dân cư nông thôn, khu vực hạ tầng kỹ thuật); phát triển du lịch dịch vụ gắn vợi lợi ích cộng đồng dân cư địa phương...
Trước đó, tỉnh Thừa Thiên - Huế đã hoàn thành trùng tu, bảo tồn và đưa vào khai thác, sử dụng 5 ngôi nhà rường tại làng cổ Phước Tích (xã Phong Hòa, huyện Phong Điền), với tổng giá trị đầu tư hơn 3,6 tỷ đồng từ nguồn kinh phí của Đề án "Chính sách hỗ trợ, bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng" trong năm 2018. Đó là các ngôi nhà của các ông, bà: Hồ Thanh Yên, Trương Thị Thú, Lê Ngọc Thị Thí, Lê Trọng Đào và Lê Trọng Kiểm.
Các hạng mục tu bổ, phục hồi tại 5 nhà rường này gồm: Phục hồi tường bao xây bằng gạch đặc; gia công phục hồi cột gỗ, kèo, trến, xuyên xà, đòn tay, rui, lách, ván mái, diềm; phục hồi hệ thống cửa đi, cửa sổ bị hư hỏng; tu bổ phục hồi hoa văn các kết cấu gỗ như kèo, đòn tay; lợp lại mái nhà bằng ngói liệt; lát mới gạch nền, lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng; phục hồi màu sắc cho công trình; xử lý chống mối, mọt cho toàn bộ cấu kiện gỗ…
Ông Đoàn Quyết Thắng, Phó Giám đốc Ban quản lý làng cổ Phước Tích cho biết: "Sau khi các nhà rường cổ được bàn giao và đưa vào sử dụng, Ban quản lý làng cổ Phước Tích sẽ phối hợp với chủ các nhà rường xây dựng kế hoạch đón tiếp, cải tạo không gian nhà rường, vệ sinh môi trường đề đón tiếp du khách đến trải nghiệm và thưởng lãm tại Làng cổ Phước Tích, đồng thời phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng và homestay".
Hiện làng cổ Phước Tích đã triển khai 9 loại dịch vụ gồm: Tham quan nhà vườn, homestay, trải nghiệm, làm bánh, làm gốm, đạp xe, đi thuyền trên sông Ô Lâu, thả đèn hoa đăng và tham quan du lịch. Đáng chú ý, làng Phước Tích hiện có 7 nhà vườn tham gia dịch vụ nhà vườn cổ, trong đó có 4 nhà tham gia dịch vụ homestay với khoảng 40 chỗ ở.
Trong năm 2017, làng cổ đã đón gần 2.700 khách du lịch đến tham quan, góp phần tăng thu nhập cho bà con nơi đây. Từ nay đến năm 2020, tỉnh Thừa Thiên - Huế tiếp tục phấn đấu hoàn thành bảo tồn, trùng tu 25 ngôi nhà rường ở làng cổ Phước Tích phục vụ cho phát triển du lịch, nhất là loại hình dịch vụ homestay.
Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng chừng 45 km, làng cổ Phước Tích được thành lập vào năm 1470. Với lịch sử hơn 500 năm, đến nay, ngôi làng vẫn còn lưu giữ nhiều giá trị di sản vật thể vô giá như quần thể di tích kiến trúc dân gian độc đáo gồm 27 ngôi nhà rường cổ và 10 nhà thờ họ, phái cổ được chạm khắc những họa tiết, hoa văn tinh xảo. Hàng chục các đình, chùa, miếu... mang đậm nét tín ngưỡng của người dân xứ Huế cũng như miền Trung.
Trải qua biến cố thời gian, các nhà rường đã xuống cấp trầm trọng, tỷ lệ xuống cấp bình quân đến 35%. Hệ thống mái kèo, đòn tay, rui và vách tường của nhiều ngôi nhà bị đổ nát, gây khó khăn cho người dân ở đây, nhất là về mùa mưa bão. Cùng với bảo tồn, tu bổ nhà rường cổ, làng Phước tích đang thực hiện trùng tu, phục dựng nguyên trạng miếu Thế Lại Thượng, đình Quy Lai và các hạng mục khác thuộc làng cổ Phước Tích.
Làng cổ Phước Tích là ngôi làng cổ thứ hai (sau làng cổ Đường Lâm - Hà Nội) đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích cấp quốc gia vào năm 2009.../.