Để điểm nóng Cồn Xanh “mãi xanh”

Tại khu vực Cồn Xanh (huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định), một số hộ dân đã hết hạn thuê đất nhưng vẫn chưa chịu bàn giao mặt bằng cho chính quyền và đã có nhiều đơn thư, kiến nghị, tập trung đông người tại tỉnh, Trung ương khiếu kiện để đòi hỏi mức kinh phí hỗ trợ quá cao, bất hợp lý. Song với sự vào cuộc tích cực của chính quyền các cấp, ngành, đến nay các hộ dân ở đây đã đồng thuận bàn giao mặt bằng cho địa phương.

Từ đòi hỏi vô lý đến sai phạm của chính quyền cơ sở

Khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định là khu vực bãi bồi ven biển do Nhà nước quản lý (gọi là đất công) có tổng diện tích 738 ha, thuộc địa bàn tạm giao quản lý hành chính của các xã Nam Điền, Nghĩa Hải, Nghĩa Thành, Nghĩa Lâm; được quy hoạch là đất đô thị, công nghiệp và dịch vụ theo Quyết định số 1060/QĐ-UBND, ngày 6/5/2020 của UBND tỉnh Nam Định phê duyệt quy hoạch chung xây dựng khu chức năng phía Nam đô thị Rạng Đông đến năm 2040 và Quyết định số 1729/QĐ-TTg, ngày 29/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Nam Định thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Năm 2021, Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện đã đề xuất đầu tư 3 dự án tại khu vực này với tổng diện tích 425,7 ha, tổng mức đầu tư 98.900 tỷ đồng.

Căn cứ đề xuất của nhà đầu tư, UBND tỉnh Nam Định, các sở, ngành có liên quan, huyện Nghĩa Hưng đã xem xét, đánh giá, xác định đây là các dự án có quy mô đầu tư lớn, sử dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường; có tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Khi các dự án được triển khai và đi vào hoạt động sẽ góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động của tỉnh; tăng thu ngân sách nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân trên địa bàn.

Trên cơ sở các báo cáo, tờ trình của Ban cán sự Đảng UBND tỉnh, Thường trực Tỉnh uỷ, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nam Định đã thống nhất cao đồng ý chủ trương đầu tư 3 dự án của Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Thiện tại tỉnh.

Căn cứ Luật Đầu tư, Luật Đất đai và quy định của pháp luật khác có liên quan, UBND tỉnh Nam Định đã ban hành các quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư với 3 dự án: Nhà máy Thép Xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định, Nhà máy Thép Xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng, Nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông đúc sẵn Xuân Thiện Nam Định tại khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng.

Thực hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh, huyện Nghĩa Hưng đã tập trung giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án tại khu vực Cồn Xanh. Đa số các hộ dân nuôi trồng thuỷ sản tại khu vực Cồn Xanh đã đồng thuận về chủ trương triển khai các dự án của tỉnh. Tuy nhiên, tiến độ thu hồi đất chậm, do một số hộ dân mặc dù đã hết hạn thuê đất nhưng vẫn không bàn giao mặt bằng cho chính quyền; cùng với có nhiều đơn thư, kiến nghị, tập trung đông người tại tỉnh, Trung ương khiếu kiện và đòi hỏi mức kinh phí hỗ trợ quá cao, bất hợp lý.

Theo kết luận Thanh tra số 33/KL-T.Tr ngày 16/11/2023 của Thanh tra tỉnh Nam Định về thanh tra việc chấp hành trong quản lý, sử dụng đất đai tại khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng từ năm 2011 đến nay nêu rõ, việc tổ chức cho thuê đất; quản lý đất đai của UBND các xã và các tổ chức đối với các hộ gia đình thuê đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính có một số hành vi vi phạm pháp luật trong việc cho thuê đất nuôi trồng thuỷ sản, quản lý việc sử dụng đất của các đối tượng thuê đất, quản lý tài chính – ngân sách có dấu hiệu tội phạm.

Cụ thể, tại thời điểm thanh tra, ở khu vực Cồn Xanh, các hộ thuê đất đã hết thời hạn hợp đồng thuê đất nhưng không thực hiện việc thanh lý hợp đồng và giao lại đất. UBND các xã đã đơn phương thanh lý chấm dứt hợp đồng.

Việc các hộ gia đình, cá nhân thuê đất tại khu trong Cồn Xanh khi hết thời hạn thuê đất không được UBND huyện Nghĩa Hưng gia hạn thuê đất nhưng không thực hiện thanh lý hợp đồng và giao lại đất là trái quy định tại Khoản 7 điều 170 Luật Đất đai năm 2013.

Đến nay UBND huyện Nghĩa Hưng chưa thực hiện thủ tục thu hồi đất đối với những hộ gia đình, cá nhân thuê đất đã hết thời hạn thuê đất nhưng không thanh lý hợp đồng, không trả lại đất và những hộ gia đình, cá nhân nhận quyền thuê đất trái pháp luật được UBND các xã cho thuê đất không đúng thẩm quyền theo quy định tại Điểm d, khoản 1 Điều 65 Luật Đất đai 2013; Điểm đ và Điểm đ Khoản 1 Điều 65 Nghị định 43/NĐ-CP của Chính phủ; Điểm c, Điểm d Khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai 2013 và Điều 66, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai.

Đồng hành cùng nhân dân và xử lý nghiêm sai phạm

Nhằm thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy mạnh thu hồi đất phục vụ các dự án phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực Cồn Xanh, các cấp, ngành từ tỉnh đến cơ sở của Nam Định đã tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để giải phóng mặt bằng triển khai các dự án.

Theo đó, các quy trình, thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng được tiến hành bài bản, thận trọng theo đúng quy định của Đảng và pháp luật Nhà nước. Việc tuyên truyền, vận động, thuyết phục người dân nuôi trồng thủy sản đã hết hạn hợp đồng thuê đất được triển khai bài bản, huy động nhiều lực lượng tham gia. Việc đối thoại, tiếp công dân, giải đáp thắc mắc, kiến nghị của công dân được thực hiện chủ động, kịp thời, đúng thẩm quyền; công tác phối hợp nắm tình hình và bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn được triển khai chặt chẽ, không để bị động, bất ngờ.

Trên cơ sở kiến nghị của các hộ dân, từ tháng 6/2023 đến nay, tỉnh Nam Định đã tổ chức 11 hội nghị nghe báo cáo, đánh giá tình hình và cho ý kiến về thu hồi đất thực hiện các dự án. HĐND tỉnh Nam Định đã chỉ đạo thành lập Đoàn giám sát, tiến hành giám sát quy trình thủ tục, hồ sơ pháp lý và việc thực hiện các dự án. UBND tỉnh Nam Định thành lập Tổ công tác tiến hành rà soát toàn bộ hồ sơ triển khai thực hiện các dự án; tổ chức 6 lần đối thoại trực tiếp với các hộ dân nuôi trồng thủy sản tại khu vực Cồn Xanh.

Đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành có liên quan phối hợp với nhà đầu tư tập trung hỗ trợ, giúp đỡ, hướng dẫn huyện Nghĩa Hưng giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải phóng mặt bằng; rà soát các quy định của pháp luật để có phương án hỗ trợ an sinh xã hội, chuyển đổi nghề nghiệp, việc làm… cho người dân bị ảnh hưởng bởi dự án, giải quyết các đơn thư kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của người dân theo quy định của pháp luật.

Đặc biệt, các cơ quan chức năng tỉnh Nam Định đã tiến hành điều tra và khởi tố, bắt tạm giam 8 bị can là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các xã Nghĩa Hải, Nghĩa Thành, huyện Nghĩa Hưng về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”; khởi tố vụ án hình sự để điều tra về tội: "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” xảy ra trên không gian mạng liên quan đến khu vực Cồn Xanh huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. Hiện các cơ quan chức năng tỉnh Nam Định đang tiếp tục điều tra, làm rõ và mở rộng vụ án để sớm đưa vụ án ra xét xử nghiêm theo quy định của pháp luật.

Trước những biện pháp đấu tranh quyết liệt đối với những sai phạm của cán bộ, chính quyền địa phương và nhất là sự lắng nghe để giải quyết thấu tình, hợp lý của cán bộ các cấp, ngành từ tỉnh đến cơ sở và sự vào cuộc tuyên truyền bài bản của các cấp, ngành, hiện các hộ dân tại khu vực Cồn Xanh đã tự nguyện tháo dỡ chòi, lán, thu hoạch cây trồng vật nuôi bàn giao mặt bằng cho chính quyền địa phương quản lý.

Để các hộ dân tại khu vực Cồn Xanh, huyện Nghĩa Hưng nói riêng và nhân dân trên địa bàn tỉnh Nam Định nói chung đồng thuận với chủ trương phát triển kinh tế của tỉnh, rất cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị với việc không bao che, dung túng, xử lý nghiêm những sai phạm và đặc biệt là lắng nghe những kiến nghị chính đáng của người dân để giải quyết đến khi thấu tình đạt lý đúng như lời.

Như Chủ tịch tịch UBND tỉnh Nam Định Phạm Đình Nghị đã phát biểu trong một cuộc đối thoại với người dân ở Cồn Xanh, đối với các nội dung kiến nghị của người dân, lãnh đạo tỉnh và các sở, ngành cùng chính quyền địa phương sẽ thống nhất phương án giải quyết với phương châm đảm bảo hài hoà lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp, chính quyền và đảm bảo thực hiện đầy đủ, không bỏ sót chế độ chính sách, quy định pháp luật.

Đặc biệt, lãnh đạo tỉnh và các cấp, ngành cùng chính quyền địa phương sẵn sàng tiếp tục đối thoại nếu người dân có nguyện vọng nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân cũng như những đóng góp của người dân để chung tay xây dựng kinh tế của tỉnh nhà ngày càng phát triển.