Doanh nghiệp phân bón và hóa chất trước cú hích kép

Giá dầu hạ nhiệt cùng chính sách thuế giá trị gia tăng mới có hiệu lực được kỳ vọng tạo cú hích kép, giúp doanh nghiệp vừa tiết giảm chi phí, vừa nâng cao sức cạnh tranh, đặc biệt ở nhóm sản phẩm urê và NPK.

Triển vọng sáng cho doanh nghiệp phân bón

Thống kê từ 26 doanh nghiệp phân bón - hóa chất niêm yết cho thấy, quý II/2025 đa phần duy trì nền tảng tăng trưởng tích cực. Có tới 18 đơn vị báo lãi tăng; trong đó, 3 doanh nghiệp chuyển lỗ thành lãi. Chỉ 6 doanh nghiệp ghi nhận lợi nhuận sụt giảm và 2 đơn vị thua lỗ.

Ở nhóm dẫn dắt, Công ty cổ phần Tập đoàn Hóa chất Đức Giang (mã chứng khoán: DGC) đạt doanh thu gần 2.900 tỷ đồng, tăng 16% so với cùng kỳ; lợi nhuận ròng giữ ổn định ở mức 854 tỷ đồng - cao trên mốc 800 tỷ trong hai quý liên tiếp. Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (mã chứng khoán: DCM) và Công ty cổ phần Phân bón và Hóa chất Dầu khí - Đạm Phú Mỹ (mã chứng khoán: DPM) cũng nổi bật với lợi nhuận ròng lần lượt 805 tỷ đồng (tăng 42%) và 608 tỷ đồng (tăng 23%), nhờ giá phân bón duy trì ở mức cao. Ngược lại, Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền (mã chứng khoán: BFC) kém tích cực hơn, lãi ròng nửa đầu năm giảm 10% còn 208 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) cũng có nhiều điểm sáng. Công ty cổ phần DAP – VINACHEM (mã chứng khoán: DDV) tăng trưởng mạnh nhờ sản lượng và giá bán DAP, lãi sau thuế 153 tỷ đồng, gấp 2,4 lần cùng kỳ. Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (mã chứng khoán: DHB) quay lại có lãi 42 tỷ đồng sau khoản lỗ 137 tỷ đồng cùng kỳ, nhờ sản xuất ổn định và đẩy mạnh xuất khẩu urê. Công ty cổ phần Hóa chất Việt Trì (mã chứng khoán: HVT) cũng tăng lãi 46%, lên 24 tỷ đồng nhờ giá bán sản phẩm chính cải thiện, trong khi chi phí nguyên liệu hạ nhiệt.

Dù vậy, quý II vẫn xuất hiện gam màu tối. Công ty cổ phần Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao (mã chứng khoán: LAS) chỉ lãi 51 tỷ đồng, giảm 24% do chi phí nguyên liệu tăng nhanh hơn giá bán. Công ty cổ phần Hóa chất Cơ bản miền Nam (mã chứng khoán: CSV) lãi 63 tỷ đồng, giảm 6% vì chi phí bán hàng và quản lý tăng. Đặc biệt, Công ty cổ phần Dịch vụ Nông nghiệp Bình Thuận (mã chứng khoán: ABS) lỗ 270 tỷ đồng do trích lập dự phòng, còn Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Quảng Bình (mã chứng khoán: QBS) tiếp tục âm 14 tỷ đồng dù đã thu hẹp lỗ so với cùng kỳ.

Nhìn chung, toàn cảnh quý II cho thấy ngành phân bón - hóa chất vẫn duy trì nền tảng ổn định, tạo cơ sở cho những kỳ vọng tăng trưởng mạnh mẽ hơn trong nửa cuối năm.

Triển vọng tích cực từ chính sách

Theo Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS), giá urê quý III/2025 có thể giảm nhẹ hoặc đi ngang theo xu hướng thế giới, khi Nga tăng hạn ngạch xuất khẩu và Trung Quốc cân nhắc nới lỏng xuất khẩu urê, phosphate. Tuy nhiên, nguồn cung châu Âu vẫn hạn chế, Mỹ siết chặt nhập khẩu Kali và DAP, trong khi Ấn Độ được dự báo tăng mua, tạo cơ hội cho hàng Việt Nam mở rộng thị phần xuất khẩu.

Trong nước, giá urê quý II tăng 16 -20% so với cùng kỳ, nhưng vẫn thấp hơn thế giới. Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 có hiệu lực từ tháng 7/2025 được kỳ vọng trở thành cú hích lớn cho ngành. Theo đó, phân bón được áp thuế suất 5%, giúp doanh nghiệp được khấu trừ thuế đầu vào, giảm chi phí sản xuất và hạ giá thành. Đây là yếu tố hỗ trợ kép: vừa nâng sức cạnh tranh với hàng nhập khẩu, vừa hỗ trợ nông dân nhờ giá bán giảm.

Bên cạnh đó, triển vọng từ thị trường xuất khẩu rất đáng chú ý. Công ty cổ phần Chứng khoán DNSE dự báo, nhu cầu phân bón toàn cầu năm 2025 đạt 205 triệu tấn, tăng 2% so với năm trước. Trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục hạn chế xuất khẩu, nguồn cung Trung Đông gián đoạn, Việt Nam được đánh giá có nhiều cơ hội tận dụng lợi thế.

Theo Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI), ngành phân bón Việt Nam sẽ hưởng lợi lớn trong nửa cuối năm 2025 từ hai yếu tố: giá dầu giảm và chính sách thuế giá trị gia tăng. Giá dầu Brent được dự báo giảm còn 65 USD/thùng, kéo giá FO về quanh 430 USD/tấn – yếu tố trực tiếp giúp Đạm Phú Mỹ (mã chứng khoán: DPM) và Đạm Cà Mau (mã chứng khoán: DCM) tiết kiệm đáng kể chi phí nguyên liệu. Về thuế giá trị gia tăng, SSI ước tính Đạm Phú Mỹ là doanh nghiệp hưởng lợi lớn nhất, tiết kiệm khoảng 500 tỷ đồng chi phí mỗi năm - tương đương 75% lợi nhuận trước thuế năm 2024. Đạm Cà Mau tiết kiệm khoảng 350 tỷ đồng (24% lợi nhuận) và Đức Giang khoảng 100 tỷ đồng (3%). Đây là con số đủ lớn để tạo sự khác biệt trong kết quả kinh doanh từ quý III trở đi.

Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) lại đưa ra góc nhìn thận trọng hơn. VCBS cho rằng giá urê thế giới có thể biến động khó lường nếu Trung Quốc đột ngột nới mạnh xuất khẩu, kéo mặt bằng giá giảm. Bên cạnh đó, cạnh tranh khu vực từ nguồn hàng giá rẻ của Nga và Trung Đông vẫn là rủi ro đối với doanh nghiệp Việt Nam, nhất là nhóm chưa đa dạng kênh tiêu thụ hoặc phụ thuộc quá lớn vào xuất khẩu.

Dù triển vọng tích cực, ngành phân bón - hóa chất vẫn đối mặt một số thách thức. Nhu cầu nội địa còn phụ thuộc mùa vụ, trong khi áp lực cạnh tranh từ hàng nhập khẩu giá rẻ trong khu vực có thể ảnh hưởng đến biên lợi nhuận. Tuy nhiên, với toàn cảnh quý II duy trì nền tảng ổn định và các yếu tố hỗ trợ kép từ chính sách thuế cùng giá dầu hạ nhiệt, ngành phân bón - hóa chất Việt Nam được kỳ vọng sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng mới./.

Văn Giáp