Doanh nghiệp bị kiện 1,5 tỷ USD vì dùng sách lậu để huấn luyện AI

Biểu tượng của công ty khởi nghiệp Anthropic. Ảnh: Reuters

Luật sư Justin Nelson, đại diện cho nguyên đơn, nhấn mạnh: “Đây là khoản dàn xếp kỷ lục, vượt xa mọi vụ kiện bản quyền từng được biết đến trước đây. Đây cũng là vụ việc đầu tiên thuộc loại này trong kỷ nguyên AI”.

Vụ kiện được khởi xướng bởi các tác giả Andrea Bartz, Charles Graeber và Kirk Wallace Johnson, những người cáo buộc Anthropic đã sao chép trái phép tác phẩm của họ để huấn luyện Claude – chatbot AI cạnh tranh trực tiếp với ChatGPT.

Tháng Sáu vừa qua, thẩm phán William Alsup đã đưa ra phán quyết rằng việc Anthropic huấn luyện Claude bằng sách, dù mua hợp pháp hay tải lậu, đều có tính “chuyển đổi” đủ để được coi là “sử dụng hợp lý” theo luật. Tuy nhiên, ông cũng bác bỏ yêu cầu miễn trừ toàn diện, cho rằng hành vi tải xuống hàng triệu cuốn sách lậu để xây dựng “thư viện kỹ thuật số vĩnh viễn” không nằm trong phạm vi bảo vệ của luật.

Cũng trong tuần này, Anthropic – công ty có trụ sở tại San Francisco – thông báo đã huy động được 13 tỷ USD trong vòng gọi vốn, nâng định giá công ty lên 183 tỷ USD. Doanh nghiệp này đang cạnh tranh với Google, OpenAI, Meta và Microsoft trong cuộc đua AI có thể hút hàng trăm tỷ USD đầu tư trong những năm tới.

Theo hồ sơ pháp lý, vụ dàn xếp trên bao gồm khoảng 500.000 cuốn sách, tương đương trung bình 3.000 USD mỗi tác phẩm – gấp 4 lần mức bồi thường tối thiểu theo luật bản quyền Mỹ. Anthropic sẽ phải tiêu hủy toàn bộ file lậu và các bản sao, song vẫn được giữ lại những tác phẩm đã mua và quét hợp pháp. 

Thỏa thuận vẫn cần được tòa phê duyệt trong bối cảnh các công ty AI ngày càng chịu sức ép pháp lý liên quan đến cách họ thu thập dữ liệu huấn luyện. Hồi tháng 6/2025, một thẩm phán Mỹ đã xử Meta thắng kiện trước các tác giả kiện công ty này dùng tác phẩm của họ để huấn luyện Llama AI, khi cho rằng hành vi này “chuyển đổi” đủ mức để được coi là hợp pháp.

Cùng ngày 5/9, Apple trở thành mục tiêu của một vụ kiện khác, do hai tác giả Mỹ khởi xướng, cáo buộc hãng đã dùng sách lậu để huấn luyện các mô hình AI tích hợp trong sản phẩm.

Theo đơn kiện, bộ công cụ “Apple Intelligence” của hãng đã được đào tạo dựa trên một thư viện dữ liệu khổng lồ, trong đó có các tác phẩm có bản quyền bị sao chép mà không có sự đồng ý, ghi nhận hay bồi thường cho tác giả. Apple bị cáo buộc đã “quét” dữ liệu từ các “thư viện ngầm” chứa sách lậu.