Doanh nghiệp nhà nước tiếp cận công nghệ 4.0
Toàn cảnh hội thảo "Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp nhà nước trong công nghiệp 4.0: thực trạng và kiến nghị chính sách". Ảnh: Thúy Hiền/BNEWS/TTXVN
Sáng 5/11, tại Hà Nội, trong khuôn khổ chương trình Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Aus4Reform), Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức hội thảo: "Mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp nhà nước trong công nghiệp 4.0: Thực trạng và kiến nghị chính sách", nhằm tập trung đánh giá toàn diện về vai trò, sứ mệnh và chuẩn bị của doanh nghiệp nhà nước trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đề xuất mục tiêu và định hướng giải pháp cho giai đoạn tới.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Viện trưởng CIEM Phan Đức Hiếu cho biết, qua kết quả khảo sát, phỏng vấn, đánh giá, CIEM mong muốn nhận được ý kiến đóng góp của các chuyên gia về cách tiếp cận, phản ánh vấn đề đã đúng và đầy đủ chính xác các vấn đề đang diễn ra hay chưa? Do vậy, cần có sự trao đổi và bình luận theo nhiều góc độ, tiếp cận khác nhau.
Ông Trịnh Đức Chiều, Phó Trưởng Ban Nghiên cứu cải cách và phát triển doanh nghiệp (CIEM) cho biết, báo cáo đã đưa ra những mô hình của các nước đang ứng dụng và triển khai theo 2 cách tiếp cận về đổi mới sáng tạo: Đổi mới sáng tạo do nhà nước dẫn dắt và đổi mới sáng tạo theo mô hình hệ sinh thái. Bên cạnh đó, là cách đặt vấn đề cách tiếp cận công nghệ 4.0 cho doanh nghiệp nhà nước Việt Nam.
Bởi, quá trình đổi mới sáng tạo là một quá trình thử thách đúng - sai, các doanh nghiệp chủ động và dám chấp nhận rủi ro. Vì vậy, cũng đặt ra nhiều vấn đề cho doanh nghiệp nhà nước, như doanh nghiệp nhà nước có chấp nhận cuộc chơi, chấp nhận rủi ro, thua lỗ? Năng lực đổi mới, sáng tạo của doanh nghiệp nhà nước Việt Nam? Có cơ chế đầu tư, chính sách thúc đẩy đổi mới, sáng tạo?
Theo ông Chiều, trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4 sẽ mở ra nhiều cơ hội đối với doanh nghiệp nhà nước như tăng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước: năng suất, cải thiện quản trị. Các ngành doanh nghiệp nhà nước đang hoạt động, hưởng lợi lớn nhờ công nghệ; Tập đoàn, Tổng công ty quy mô lớn có lợi thế dẫn dắt thị trường; cải thiện quản lý của chủ sở hữu và thúc đẩy hợp tác với doanh nghiệp khác.
Tuy nhiên, đi cùng với cơ hội thì vẫn còn nhiều thách thức như: hiện, doanh nghiệp nhà nước Việt Nam có năng lực công nghệ, kỹ thuật cao hơn mức trung bình nhưng thấp hơn so với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp lớn trên thế giới. Quản trị tại doanh nghiệp nhà nước Việt Nam chưa hiện đại, thiếu lao động trình độ cao, phù hợp với công nghệ mới. Đặc biệt, là thách thức trong chuyển đổi đa phần là doanh nghiệp nhà nước dưa vào khai thác tài nguyên thiên nhiên, vị trí độc quyền.
Về thực trạng chính sách đối với doanh nghiệp nhà nước trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đại diện CIEM cho rằng, Chính phủ Việt Nam ban hành nhiều chính sách thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ giai đoạn 2011-2019. Theo đó, thứ hạng đổi mới sáng tạo được cải thiện nhưng thể chế chưa theo kịp. Xếp hạng chất lượng thể chế hỗ trợ đổi mới sáng tạo còn thấp, chậm thay đổi, thậm chí thụt lùi. Lý giải nguyên nhân này, Báo cáo của CIEM cho rằng, vốn đầu tư thực sự dành cho nghiên cứu và phát triển không tăng nhiều và ở mức thấp ( 0,3-0,4% GDP), các mục tiêu đổi mới sáng tạo thiên về số lượng hơn là chất lượng.
Theo ông Phan Đức Hiếu, ngoài những thuận lợi về chính sách đối với doanh nghiệp nhà nước trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4 thì vẫn còn nhiều bất cấp cập chính sách; trong đó, thiếu văn bản pháp lý, chính sách, chiến lược khoa học công nghệ đặt ra mục tiêu cụ thể, định lượng cho doanh nghiệp nhà nước.
“Ràng buộc cứng duy nhất đối với doanh nghiệp nhà nước là lập quỹ phát triển khoa học và công nghệ bằng việc trích 3 - 10% của thu nhập tính thuế. Trong khi đó, doanh nghiệp nhà nước chưa thực sự được coi là một đối tượng quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chính sách chung về khoa học và công nghệ, đối tượng của doanh nghiệp nhà nước”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Ngoài ra, hiện chưa có quy định, chính sách ràng buộc, hợp tác, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nước – doanh nghiệp nhỏ và vừa để phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Thiếu cơ chế tài chính phù hợp để thực hiện đầu tư, phát triển; thiếu các giải pháp cụ thể để tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước theo hướng thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ.
Theo khảo sát, đánh giá của báo cáo, đa số doanh nghiệp mới bắt đầu quá trình số hoá nhưng quan tâm và kỳ vọng cao về triển vọng 5 năm tới; trong đó, Viettel tuyên bố theo đuổi mục tiêu kiến tạo xã hội số. Cam kết với Chính phủ trở thành đơn vị tiên phong trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Viettel sẽ dành 1.000 tỷ đồng cho quỹ đầu tư mạo hiểm để hợp tác với các công ty công nghệ, chung tay cùng Chính phủ kiến tạo xã hội số.
Cùng với đó, EVN cũng đang phấn đấu trở thành doanh nghiệp số trên nền tảng ứng dụng các công nghệ số, công nghệ thông tin và công nghệ của cách mạng công nghiệp lần thứ 4, trở thành tập đoàn hàng đầu khu vực.
Tuy nhiên, CIEM cũng đã chỉ ra 6 thách thức trong quá trình số hoá: đó là sự hạn chế khả năng số hoá, cá nhân hoá các sản phẩm dịch vụ; chưa có cách tiếp cận hệ thống để biến dữ liệu thành giá trị; thiếu khả năng đặt giá linh hoạt theo khách hàng; thiếu trầm trọng các tài năng về IT, nguồn lực để thúc đẩy công nghiệp 4.0 hạn chế; thiếu hợp tác với bên ngoài.
Góp ý cho báo cáo, TS. Trần Toàn Thắng, Trưởng Ban Kinh tế thế giới, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế - xã hội quốc gia đã chỉ ra điểm hạn chế của nghiên cứu như đặc thù doanh nghiệp nhà nước liên quan quản trị bên trong, quyết định khả năng tương lai ứng dụng đến đâu chưa được chỉ rõ.
Ông Lê Hải Đăng, Trưởng ban Chiến lược phát triển Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho hay, đến nay các mảng ứng dụng công nghệ 4.0 phân bổ tất cả các mảng hoạt động, ví dụ như blockchain trong thu tiền, trí tuệ nhân tạo trong tính toán tổn thất…
“Từ nhu cầu nội tại, nên EVN đã có những nghiên cứu trước đó để đáp ứng nhu cầu thực tế. Trong quá trình thực hiện, điều quan trọng nhất là cần có cơ chế thu hút người giỏi trong IT, nếu cơ chế tiền lương không thu hút được thì sẽ dẫn tới tình trạng chảy máu chất xám, bên ngoài có đãi ngộ hơn thì doanh nghiệp nhà nước khó đưa ra những cái đủ hấp dẫn tài chính cho người tài”, ông Lê Hải Đăng cho biết.
Do vậy, CIEM khuyến nghị 6 giải pháp chính để doanh nghiệp nhà nước phát triển công nghệ 4.0. Cụ thể, cần định vị rõ ràng vai trò, mục tiêu của doanh nghiệp nhà nước trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4; tái cơ cấu, cổ phần hóa mạnh mẽ doanh nghiệp nhà nước cả những ngành, lĩnh vực ưu tiên trong công nghệ; hiện đại hoá, số hoá quản trị, giám sát của chủ sở hữu nhà nước; hỗ trợ doanh nghiệp nhà nước cải thiện khả năng vận hành số hoá; tiếp tục cải cách môi trường kinh doanh, thúc đẩy cạnh tranh và các giải pháp bổ trợ khác./.
Tin liên quan
-
Doanh nghiệp
Ứng dụng cách mạng công nghiệp 4.0 trong phát triển du lịch
07:06' - 28/10/2019
Những thành tựu về công nghệ của cuộc Cách mạng công nghệ 4.0 giúp ngành du lịch tạo ra nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, kích thích tăng trưởng và phát triển du lịch bền vững.
-
Ý kiến và Bình luận
Ngày Doanh nhân Việt Nam: Chuyển mình với làn sóng công nghiệp 4.0
08:34' - 13/10/2019
Nhân dịp 15 năm Ngày Doanh nhân Việt Nam, nhóm phóng viên BNEWS/TTXVN đã gặp gỡ các doanh nhân trẻ và ghi nhận ý kiến về những suy nghĩ, băn khoăn trước thời cơ mới từ cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam có cơ hội bứt phá trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
13:00' - 03/10/2019
Nếu có chính sách phù hợp thì Việt Nam sẽ tận dụng được cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 để vượt lên thành nước phát triển.
-
Kinh tế Việt Nam
Doanh nghiệp ứng xử thế nào với cách mạng công nghiệp 4.0?
12:56' - 26/06/2019
Việc chưa bắt nhịp với xu thế mới của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang là những thách thức cho phát triển của doanh nghiệp Việt Nam.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam và Bulgaria hợp tác phát triển kinh tế, thương mại và đầu tư
07:58'
Theo phóng viên TTXVN tại Đông Âu, Đại sứ quán Việt Nam tại Bulgaria ngày 3/7 đã phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Bulgaria (BCCI) tổ chức Diễn đàn hợp tác kinh tế Việt Nam - Bulgaria.
-
Kinh tế Việt Nam
Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030
07:58'
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký chứng thực Nghị quyết số 216/2025/QH15 về việc kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.
-
Kinh tế Việt Nam
Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam
22:51' - 03/07/2025
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký ban hành Nghị quyết số 222/2025/QH15 về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng năm 2025
20:09' - 03/07/2025
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng năm 2025.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tục hành chính được vận hành thông suốt
19:35' - 03/07/2025
Về cơ bản các thủ tục hành chính phục vụ người dân và doanh nghiệp đã được ban hành sớm, quy định rõ, cụ thể và được vận hành ngay, cơ bản thông suốt khi chính quyền đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng: Thực hiện 3 tăng tốc để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên
19:18' - 03/07/2025
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cấp, ngành, địa phương thực hiện 3 tăng tốc để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên.
-
Kinh tế Việt Nam
Sẽ bổ sung quy định về livestream trong Dự án Luật Thương mại điện tử
19:10' - 03/07/2025
Bộ Công Thương đang đề xuất xây dựng Dự án Luật Thương mại điện tử và dự kiến trình Quốc hội tháng 10 năm 2025.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng nêu thời hạn với “3 nhiệm vụ lớn”
18:39' - 03/07/2025
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có chỉ đạo cụ thể về tiến độ đối với các công tác: xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước; các công trình, dự án quan trọng quốc gia...
-
Kinh tế Việt Nam
Thành lập Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Tây Ninh
18:38' - 03/07/2025
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 1475/QĐ-TTg ngày 3/7/2025 thành lập Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Tây Ninh.