Đồng bằng sông Cửu Long: "Lo" khi lũ không về
Thông thường cứ đến rằm tháng bảy âm lịch, các tỉnh đầu nguồn sông Cửu Long lại bắt đầu mùa lũ. Theo đó, hàng triệu nông dân lúc nông nhàn đã biến thành ngư dân đánh bắt thủy sản trong mùa lũ.
Từ đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu thuộc các huyện giáp biên giới của các tỉnh Đồng Tháp, An Giang, Long An người dân ngày đêm mong đón lũ về.
Gia đình nào khá giả thì chuẩn bị các ngư cụ, thuyền bè, đấu thầu nơi đặt miệng đáy để khai thác cá linh – một loại cá đặc sản chỉ có ở vùng lũ, mùa lũ. Những hộ nông dân không có đất chuyên đi làm thuê thì xem mùa lũ như vụ làm ăn chính trong năm.
Lũ về làm cho vùng Đồng Tháp Mười và tứ giác Long Xuyên được bồi đắp phù sa, làm vệ sinh ruộng đồng, diệt trừ sâu rầy, chuột bọ, làm đất đai màu mỡ, mùa màng bội thu...và, đồng bằng sông Cửu Long trở thành vựa lúa, trái cây, thủy sản lớn nhất cả nước.
Lũ đã là một qui luật của thiên nhiên đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long.Lũ không chỉ là nhân tố tạo thành vùng đồng bằng trù phú này mà còn hình thành nên một phong tục, một cách ứng xử với thiên nhiên và một cuộc mưu sinh đặc trưng mà chỉ có ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Đó cũng là nét văn hóa đặc biệt giữa đời sống thường nhật của người dân vùng lũ, không chỉ là thích nghi, tồn tại và mưu sinh mà còn làm nên các tiềm năng lớn về sinh thái, du lịch và đặc biệt là nguồn nước ngọt vô cùng to lớn.
Năm 2016 đã gần qua thượng tuần tháng 8 âm lịch mà lũ vẫn chưa về với vùng đất đầu nguồn. Người dân có lý do để lo lắng sẽ không có lũ như năm 2015.Hậu quả của mùa lũ hụt năm ngoái không chỉ thất thu nguồn lợi thủy sản, thu nhập của nông dân, đặc biệt là nông dân nghèo bị giảm sút, sản lượng lúa, cây ăn trái bị ảnh hưởng mà nghiêm trọng hơn là làm cho tình trạng xâm mặn diễn ra sớm và vào sâu nội địa trong mùa khô vừa qua.
Tất nhiên, việc mặn xâm nhập gần cả tram cây số tại các tỉnh ven biển như Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau còn do biến đổi khí hậu hay là hiện tượng Elnino; là do việc khai thác cát không có qui hoạch, nhưng mất mùa lũ vẫn là nguyên nhân chính làm hạn mặn trở thành thiên tai.
Liên tục qua các năm lũ về thấp và 2 năm nay là mất mùa lũ còn có một nguyên nhân nữa là các nước ở thượng nguồn sông Mekong xây dựng nhiều đập thủy điện.
Hệ lụy của các đập thủy điện đối với vùng hạ du đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước đánh giá là đã tác động sâu sắc đối với kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường; ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đối với đời sống người dân vùng hạ du; đặc biệt là vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Như vậy có thể thấy rằng, nếu không có lũ hay lũ về ít do tác động của biến đổi khí hậu hay hiện tượng thời tiết bất thường thì khi hiện tượng bất thường qua đi lũ sẽ trở lại bình thường.
Nhưng lũ không còn do các đập thủy điện thì sẽ là một sự bất thường kéo dài mà dân cư vùng hạ du phải thích nghi.
Nói cách khác là vùng hạ du nói chung và đồng bằng sông Cửu Long sẽ không còn mùa lũ – nước nổi mênh mông tạo nên sự nên thơ, trù phú như bao đời nay.
Điểu đó đặt ra việc thay đổi lối sống, canh tác, cơ cấu cây trồng, mùa vụ, việc làm và thu nhập với hàng triệu nông dân vùng đồng bằng sông Cửu Long để thích nghi với tình hình không còn lũ.
Đồng thời đặt ra yêu cầu giữ nước ngọt trong mùa mưa cho vùng đồng bằng sông Cửu Long; đặc biệt là vùng ven biển để phòng chống hạn và xâm nhập mặn vào mùa khô.
Đây là việc liên quan đến một sự chuyển đổi chiến lược về phát triển kinh tế xã hội của cả vùng đồng bằng sông Cửu Long mà trước hết là Đồng Tháp Mười và tứ giác Long Xuyên, vốn là vùng lũ trước đây. Vì vậy cần phải có qui hoạch phát triển phù hợp với điều kiện không còn lũ trên phạm vi toàn vùng.Đó là một nhiệm vụ cấp bách mang tính chiến lược nhằm đối phó hiệu quả với tình hình không còn mùa lũ – nước nổi ở đồng bằng sông Cửu Long, cũng như tác động của biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày một gay gắt.
Trong phạm vi cụ thể, mỗi người dân cần chủ động chuyển đổi từ “sống chung với lũ” sang một cách thích ứng mới là mưu sinh trên vùng không còn lũ hoặc lũ về ít, thất thường.
Đó sẽ là một cuộc hoạch định chiến lược phát triển mới với nhiều khó khăn, phức tạp nhưng nhất định phải tiến hành với thế chủ động của chính quyền và người dân./.
Tin liên quan
-
Kinh tế tổng hợp
Kinh nghiệm chống chịu với biến đổi khí hậu ở đô thị vùng Đồng bằng sông Cửu Long
20:43' - 30/08/2016
Việt Nam là một trong 5 nước sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, trong khi Đồng bằng sông Cửu Long sẽ là một trong 3 vùng có khả năng bị ngập lụt nặng nề nhất trên thế giới.
-
Kinh tế Việt Nam
Rừng tràm nước phèn Hậu Giang: Khu du lịch sinh thái lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long
09:33' - 28/08/2016
Một rừng tràm lung bầu nước phèn tại Hậu Giang đang dần trở thành khu du lịch sinh thái lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long với diện tích 150 ha.
-
Kinh tế Việt Nam
Một góc nhìn khác về nước cho đồng bằng sông Cửu Long
07:42' - 19/05/2016
Đồng bằng sông Cửu Long là một trong 3 khu vực đồng bằng trên thế giới chịu tác động nghiêm trọng bởi biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng: Chính quyền địa phương 2 cấp phải vận hành thông suốt và đồng bộ
14:22'
Thủ tướng yêu cầu chính quyền địa phương 2 cấp phải vận khẩn trương, hiệu quả, với phương châm “làm việc nào dứt việc đấy, làm việc nào ra việc đấy; tạo sự thông suốt, chuyên nghiệp và đồng bộ”.
-
Kinh tế Việt Nam
Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 - vòng đối thoại địa phương
14:11'
Sáng 13/7, tại Lạng Sơn, Trung ương Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam chủ trì tổ chức Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 - vòng đối thoại địa phương, Cụm miền núi Đông Bắc Bộ.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng làm việc với lãnh đạo các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố ĐBSCL
10:45'
Sáng 13/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị tại Cần Thơ, bàn về chính quyền địa phương 2 cấp, tiến độ dự án giao thông trọng điểm và Đề án phát triển 1 triệu ha lúa tại ĐBSCL.
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Nội tăng tốc kích cầu du lịch: Mùa vàng bứt phá
09:27'
Trong nửa đầu năm 2025, Hà Nội đã đón khoảng 15,56 triệu lượt khách du lịch, tăng 11,8% so với cùng kỳ năm trước.
-
Kinh tế Việt Nam
10 sự kiện kinh tế Việt Nam nổi bật tuần qua
09:08'
Trong tuần qua, kinh tế Việt Nam có các thông tin nổi bật như xe máy xăng sẽ không được chạy trong Vành đai 1 từ 1/7/2026, chỉ số VN30 lập đỉnh lịch sử, Vietnam Airlines đón hành khách thứ 350 triệu.
-
Kinh tế Việt Nam
Ùn tắc giao thông kéo dài, BOT cầu Rạch Miễu liên tục xả trạm
19:34' - 12/07/2025
Chiều 12/7, Trạm thu phí BOT cầu Rạch Miễu đã tiến hành xả trạm nhiều lần để giảm ùn tắc kéo dài theo yêu cầu của Cảnh sát giao thông.
-
Kinh tế Việt Nam
Giải ngân vốn đầu tư công chuyển biến rõ rệt nhờ loạt giải pháp quyết liệt
16:10' - 12/07/2025
Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công đã có chuyển biến rõ rệt nhờ hàng loạt giải pháp tháo gỡ khó khăn và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ.
-
Kinh tế Việt Nam
Hải Phòng giữ vững vai trò đầu tàu phát triển phía Bắc
15:42' - 12/07/2025
Ngày 12/7, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng triệu tập tổ chức Hội nghị Thành ủy lần 2 cho ý kiến nhiều nội dung quan trọng.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ trưởng Bộ Xây dựng đôn tốc tiến độ dự án Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh
13:53' - 12/07/2025
Ngày 12/7, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trực tiếp khảo sát, kiểm tra công trình đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh.