Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng: Hạn chế điều chỉnh hướng phóng tuyến chính và các tuyến nhánh

Liên quan tới công tác triển khai dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua địa bàn thành phố Hải Phòng, Bộ Xây dựng và UBND thành phố Hải Phòng đã thống nhất một số nội dung để hoàn thiện xây dựng báo cáo nghiên cứu khả thi; trong đó, hạn chế điều chỉnh hướng phóng tuyến chính và các tuyến nhánh.

Việc điều chỉnh nếu có chỉ xuất phát từ yêu cầu kỹ thuật về chuyên ngành đường sắt hoặc nghiên cứu thêm về quy hoạch, quy hoạch không gian và phân khu chức năng. Do, thành phố Hải Phòng đã thực hiện cơ bản các khâu giải phóng mặt bằng để xây dựng dự án đường sắt, bao gồm cả tuyến chính và các tuyến nhánh.

Về việc điều chỉnh chức năng, vị trí xây dựng ga cũng sẽ hạn chế mà tập trung nghiên cứu yếu tố tác động đến kiến trúc không gian, mức độ giải phóng mặt bằng. Đối với ga Nam Hải Phòng, giữ nguyên phương án cũ nằm ở phía nam đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng ga Đình Vũ trên cao để hạn chế chi phí xây dựng và chi phí vận hành.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy giao các cơ quan của Bộ Xây dựng tích cực phối hợp với các sở, ngành, địa phương của thành phố Hải Phòng triển khai các nội dung cần thiết, tìm ra phương án tối ưu nhất để Bộ Xây dựng báo cáo trình cấp thẩm quyền trong thời gian tới.

Đến nay, thành phố Hải Phòng đã hoàn thành công tác cắm mốc giới đối với tuyến chính, tuyến nhánh và nhà ga. Thành phố đang triển khai 14 khu tái định cư (11 khu phía Tây và 3 khu phía Đông). Sở Xây dựng đã phê duyệt 1 dự án ở phía Đông và phấn đấu hoàn thành thẩm định trong tháng 9/2025. Tại khu vực phía Tây Hải Phòng đã hoàn thành thẩm định 5 khu tái định cư, đủ điều kiện triển khai 1 khu.

Trước đó, liên quan tới công tác triển khai dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua địa bàn thành phố Hải Phòng, đơn vị tư vấn đã trình bày báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án; trong đó, có một số nội dung điều chỉnh so với báo cáo tiền khả thi trước đây, gồm: phương án đề xuất điều chỉnh hướng tuyến đường sắt tại các vị trí ga Nam Hải Phòng; ga Hải Dương Nam; tuyến nhánh Cảng Lạch Huyện và tuyến đoạn Hải Dương - Hải Phòng.

Theo đơn vị tư vấn, trong phương án tiền khả thi, ga Nam Hải Phòng được bố trí ở phía Nam đường cao tốc. Tuy nhiên, vị trí bộc lộ nhiều hạn chế khi ga nằm kẹp giữa đường cao tốc và bãi đỗ xe, gây bất tiện cho hành khách, giảm sức hút với hàng hóa. Quy mô đường đón tiễn và đường điều xe không đủ, không đáp ứng được nhu cầu tăng trưởng vận tải trong tương lai.

Theo phương án đề xuất của đơn vị tư vấn, ga Nam Hải Phòng bố trí 3 sân ga hành khách, 5 đường đón tiễn khách, 16 đường gửi, nhận hàng hóa và đường điều xe, chiều dài hữu hiệu 850m. Bố trí 3 đường hàng hóa, 1 đường dồn. Ngoài ra, bố trí 1 xưởng đầu máy và 1 xưởng bảo trì tổng hợp.

Phương án này nhằm tránh giao cắt gây nhiễu lộ trình vận tải hành khách và hàng hóa trong giai đoạn dài hạn, tuyến nhánh Nam Đồ Sơn giao khác mức với tuyến chính Hà Nội - Hải Phòng.

Đối với ga Hải Dương Nam, giai đoạn tiền khả thi bộc lộ một số bất cập: ga có đường chính áp sát ga, ga lại nằm ngay cạnh đường cao tốc. Bố trí bãi hàng của ga chưa hợp lý, không thể đáp ứng được nhu cầu chức năng.

Để khắc phục, đơn vị tư vấn đã kiến nghị, trước hết tiến hành tối ưu hóa phương án ga trong nghiên cứu tiền khả thi, đồng thời bổ sung nghiên cứu phương án dịch ga về phía tây trên cơ sở không thay đổi tuyến tiền khả thi, cũng như phương án chỉnh thẳng ga Hải Dương Nam.

Đơn vị tư vấn đề xuất phương án nắn thẳng tuyến tại ga Hải Dương Nam, đồng thời bố trí 6 đường đón tiễn, 1 đường dự phòng, chiều dài hữu hiệu 850m, bao gồm 1 ga cơ bản và 1 ga đảo. Bãi hàng có 2 đường hàng hóa và 1 đường dồn.

Theo nghiên cứu tiền khả thi của ga Nam Đình Vũ và tuyến nhánh Đình Vũ, tuyến nhánh đi sát khu hóa chất có nguy cơ cháy nổ, đồng thời bán kính đường cong tối thiểu tại vị trí vượt AH14 được thiết kế 250m, trong khi vận tốc thiết kế là 80km/h. Theo Quy phạm thiết kế đường sắt cấp III, IV, bán kính nhỏ nhất phải đạt 300m (tương ứng tốc độ giới hạn 40km/h). Việc áp dụng bán kính 250m không chỉ không đạt tiêu chuẩn, mà còn gây khó khăn cho công tác bảo trì, dẫn đến hiện tượng mài mòn, hư hỏng nhanh đường ray.

Do đó, kiến nghị điều chỉnh bán kính đường cong tại vị trí cầu vượt qua đường AH14 trong phương án tiền khả thi từ 250m lên 300m để đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và thuận lợi cho vận hành, bảo trì. Tuyến nhánh Đình Vũ tránh khu hóa chất, đi dọc theo đường phía tây Khu công nghiệp Đình Vũ, sau khi vượt AH14, rẽ về hướng tây bắc đến ga Nam Đình Vũ. Ga Nam Đình Vũ là ga trên cao. Chiều dài tuyến nhánh ngắn hơn phương án tiền khả thi 2,64km, tiết kiệm vốn đầu tư xây dựng.

Ngoài ra, đơn vị tư vấn cũng đề xuất, đoạn ga Hải Dương Nam - ga Nam Hải Phòng có chiều dài 47,5km, dự báo lưu lượng vận tải tăng lên đáng kể so với phương án tiền khả thi, nên phương án kiến nghị thiết kế thêm 1 ga tránh tàu để đáp ứng năng lực thông qua giữa hai ga; Ga Bình Giang cách ga Hải Dương Nam chưa đến 7km, căn cứ nguyên tắc tập trung hàng hóa, phương án kiến nghị điều chỉnh tính chất ga Bình Giang từ ga hàng hóa thành ga tránh tàu, tập trung việc xử lý hàng hóa tại ga Hải Dương Nam.

Theo Sở Xây dựng Hải Phòng, không nên thay đổi lớn về hướng tuyến hay vị trí ga, mà chỉ cần tối ưu phương án tiền khả thi bởi các nghiên cứu trước đây đã giải quyết căn bản các vấn đề về phát triển kinh tế - xã hội.