Đương đầu với nắng nóng - Bài 1: Sống giữa “chảo lửa”
Cái oi nóng của mùa Hè đến sớm hơn thường lệ, đưa mức nhiệt lên các mốc cao kỷ lục, gây thiệt hại về hoa màu, gia súc cũng như ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe con người. Tình trạng được dự báo còn tồi tệ hơn trong suốt tháng 5 và 6 khi biến đổi khí hậu sẽ khiến các đợt nắng nóng kéo dài hơn, làm trầm trọng thêm ảnh hưởng của nhiệt độ cực đoan.
Chùm bài “Đương đầu với nắng nóng" tập hợp phản ánh của các phóng viên TTXVN tại các nước Đông Nam Á và Nam Á về ảnh hưởng của đợt nắng nóng đang thiêu đốt cả khu vực.


Bài 1: Sống giữa “chảo lửa”
Quốc gia Nam Á Ấn Độ nổi lên là điểm “nóng” đúng nghĩa đen khi nhiều địa phương ghi nhận mức nhiệt tối đa hơn 43 độ C trong tháng 4, riêng ngày 21/4 lên tới gần 46 độ C. Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) đã phải ban hành cảnh báo đỏ về nắng nóng, đồng thời khuyến cáo sóng nhiệt sẽ tiếp tục thiêu đốt trước khi bắt đầu dịu đi.Nước láng giềng Bangladesh đang trải qua đợt nắng nóng gay gắt nhất và dài nhất trong lịch sử, quy mô lan rộng đến hơn 75% diện tích đất nước. Nhiệt độ thường xuyên trên 42 độ C, cao hơn 4-5 độ C so với mức trung bình cùng kỳ này trong 30 năm qua.
Nắng nóng tàn khốc cũng thiêu đốt nhiều nước Đông Nam Á với những "kỷ lục" về nhiệt độ được thiết lập dày đặc và nhanh chóng. Thị trấn Chauk ở miền Trung Myanmar ngày 28/4 chứng kiến mức nhiệt 48,2 C, mức cao nhất trong tháng 4 từ khi dữ liệu được thống kê cách đây 56 năm. Nhiều vùng tại Philippines chịu hạn hán với nhiệt độ 44 độ C - cũng là chưa từng có vào tháng 4.
Chỉ số nóng bức tại thủ đô Bangkok của Thái Lan ngày 2/5 đã lên tới mức đặc biệt nguy hiểm 52 độ C, trong khi hàng chục tỉnh, thành hứng chịu những ngày “siêu nắng nóng” từ cuối tháng 4 khi nhiệt độ tối đa đều trên 43 độ C.
Đây cũng là nhiệt độ tối đa ở Campuchia những ngày qua, mức cao nhất từng được ghi nhận trong khoảng 170 năm. Tại Lào, ngày 30/4 nhiệt độ ngoài trời đo được đã lên đến 47 độ C, là mức nhiệt cao nhất trong khu vực Đông Nam Á, cao hơn cả Campuchia (44 độ C), Thái Lan (43 độ C) và Việt Nam (42 độ C).
Nhà nghiên cứu lịch sử thời tiết Maximiliano Herrera nhận định nhiều vùng ở châu Á đang chứng kiến các kỷ lục nhiệt độ liên tục bị "xô đổ" một cách nghiệt ngã, đánh dấu giai đoạn cực đoan nhất trong lịch sử thời tiết cho đến nay, chưa từng có tiền lệ trong 3 thế kỷ khí hậu học. Còn Tiến sĩ Roxy Koll, nhà khoa học khí hậu từ Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ miêu tả toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương như một chảo lửa.
Nắng nóng đã, đang và tiếp tục tác động tới sức khỏe, sinh hoạt của người dân và sản xuất của doanh nghiệp, canh tác nông nghiệp. Ở Ấn Độ, phụ nữ mang thai và người cao tuổi phải đối mặt với nguy cơ cao do stress nhiệt, dẫn đến các biến chứng như sinh non, tình trạng sức khỏe giảm sút. Người dân nghèo sống trong hàng trăm khu ổ chuột phải vất vả đối mặt với cái nóng như thiêu dưới các mái tôn hoặc amiăng hấp nhiệt, thậm chí không dám ở trong nhà vào những lúc nhiệt độ đạt đỉnh trong ngày.
Cuộc sống của trẻ em cũng bị xáo trộn mạnh, các bệnh viện nhi trên cả khắp Ấn Độ luôn trong tình trạng quá tải, hàng nghìn trường học đóng cửa. Nhiệt độ cao ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất mùa vụ và chăn nuôi trong nước, làm giảm sản lượng và tăng giá, gây căng thẳng cho nguồn nước ở các khu vực bị ảnh hưởng và gây thiệt hại lớn cho sản phẩm tươi sống. Tác động bất lợi của các đợt nắng nóng đối với sản xuất lương thực trực tiếp cản trở quá trình phục hồi chỉ mới bắt đầu ở vùng nông thôn sau giai đoạn khó khăn vì đại dịch COVID-19.
Trên khắp Nam và Đông Nam Á, hàng triệu trẻ em đã bị ảnh hưởng do việc đóng cửa trường học và cảnh báo nắng nóng. Bangladesh buộc phải đóng cửa toàn bộ trường học 2 lần mỗi tuần trong 2 tuần vừa qua do ảnh hưởng của sóng nhiệt. Tại Philippines, hơn 47.000 trường học trên cả nước đã phải tạm dừng các lớp học do nhiệt độ cao và thiếu các biện pháp làm mát đảm bảo học sinh đến lớp tránh được những nguy cơ sức khỏe do nắng nóng.
Tại Thái Lan, số ca tử vong do nắng nóng từ đầu năm đã tăng lên khoảng 30 ca, giới chức kêu gọi người dân ở trong nhà, tránh các hoạt động ngoài trời kéo dài. Công ty Đường sắt Nhà nước Thái Lan (SRT) cho biết thời tiết nắng nóng cùng cực thậm chí đã làm cong vênh một số đoạn đường ray và các công nhân đường sắt phải mất khoảng một giờ để làm nguội đường ray mới có thể sử dụng được trở lại.
Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Viêng Chăn, bác sĩ Daovieng Viengchalern, Giám đốc phụ trách chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Hà Nội-Viêng Chăn cho biết kể từ giữa tháng 4, số người nhập viện do nắng nóng gây ra tăng khoảng 10-15%, chủ yếu là người già, trẻ em, người lao động ngoài trời. Nhiều người lao động ngoài trời như lái xe tuktuk, xe taxi, người bán hàng rong giảm thu nhập vì thời tiết nắng nóng rất ít khách ra đường.
Giới khoa học đến nay vẫn chia 2 luồng ý kiến trong việc nhận diện yếu tố đẩy châu Á vào đợt nắng nóng khắc nghiệt này. Một nhóm cho rằng đây là hậu quả của hiện tượng El Nino, số khác lại tin rằng tình trạng ấm lên tạm thời ở trung tâm Thái Bình Dương vốn là vùng điều hòa các hình thái thời tiết trên thế giới trong nhiều năm khiến mùa Hè năm nay tại Nam và Đông Nam Á trở nên khắc nghiệt đến thế.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại New Delhi, Giáo sư Raghu Murtugudde, nhà khoa học khí hậu từ viện Công nghệ Mumbai (Ấn Độ), đánh giá đây là ảnh hưởng kết hợp của El Nino, tình trạng nóng lên toàn cầu và thay đổi thời tiết theo mùa. Chuyên gia này cũng lưu ý vì El Nino hình thành từ tháng 3/2023, nên nóng nắng hiện nay cũng một phần do sự kết hợp với tình trạng nóng lên toàn cầu và vòng chuyển đổi thời tiết theo mùa, nhưng do đúng giai đoạn chuyển sang La Nina nên càng tồi tệ hơn.
Giáo sư Theepakorn Jithitikulchai, nhà kinh tế và chuyên gia khí hậu tại Đại học Thammasat ở Bangkok, cho biết tháng 4 theo truyền thống là mùa nóng trong khu vực, nhưng năm nay hiện tượng thời tiết El Nino đã “đẩy nhiệt độ lên mức cao kỷ lục, làm giảm lượng mưa dẫn đến hạn hán".
Hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng biến đổi khí hậu là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng nắng nóng khắc nghiệt ngay từ cuối Xuân ở châu Á năm nay. Giới khoa học từng nhận định rằng chính biến đổi khí hậu đã khiến khả năng xảy ra các đợt sóng nhiệt tăng lên 100 lần trong năm 2023. Theo Phó Tổng Thư ký Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) Ko Barrett, biến đổi khí hậu đang làm gia tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng của những đợt thời tiết cực đoan, ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội, nền kinh tế và quan trọng nhất là cuộc sống con người và môi trường sinh sống của chúng ta.
Nhà khoa học từ Trung tâm Khoa học Khí quyển thuộc Viện Công nghệ Ấn Độ, Krishna Achuta Rao, thì cho rằng năm 2023 dù ảnh hưởng của El Nino chưa rõ rệt thì các đợt sóng nhiệt vẫn xảy ra. Năm ngoái, sóng nhiệt bao trùm nhiều vùng ở Ấn Độ, Bangladesh và Myanmar đến Thái Lan và đến năm nay thì mở rộng hơn ra phía Đông tới Philippines, cùng một dải.
Do đó, El Nino có thể không phải là nguyên nhân chủ yếu. Nhà khoa học Achutha Rao cùng các đồng nghiệp làm việc cho tổ chức World Weather Attribution đã tổng hợp và phân tích các dữ liệu về các đợt sóng nhiệt năm ngoái tại khu vực và hàng chục thảm họa thiên nhiên khác xảy ra cùng lúc tại Lào và Thái Lan, qua đó chỉ ra các đợt thời tiết cực đoan như vậy không thể xảy ra nếu không có biến đổi khí hậu.
Theo WMO, châu Á có tốc độ ấm lên đặc biệt nhanh, gần gấp đôi kể từ giai đoạn 1961-1990 và kéo theo là các thảm họa tự nhiên như bão, lũ, lốc xoáy xảy ra thường xuyên và nguy hiểm hơn. Các nhà khoa học cảnh báo những tác động trên diện rộng tại một số vùng tập trung đông dân cư nhất trên thế giới, đồng thời kêu gọi các chính phủ khẩn trương hành động để chuẩn bị ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu, làm mọi cách để giảm thiểu thiệt hại.
- Từ khóa :
- nắng nóng
- thời tiết châu á
- châu á
- thời tiết
Tin liên quan
-
Thời tiết và biến đổi khí hậu
Dự báo thời tiết ngày mai 4/5: Nam Bộ nắng nóng gay gắt
16:53' - 03/05/2024
Dự báo thời tiết từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, ngày 4/5, Khu vực Nam Bộ có nắng nóng và nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 35-38 độ C, có nơi trên 39 độ C.
-
Thời tiết và biến đổi khí hậu
Dự báo thời tiết hôm nay 3/5: Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ cục bộ có mưa to, Nam Bộ nắng nóng
07:50' - 03/05/2024
Dự báo thời tiết hôm nay 3/5 theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, Bắc Bộ, Thanh Hóa, Nghệ An có mưa vừa và dông, cục bộ mưa to đến rất to với lượng mưa từ 20-40mm, có nơi trên 80mm.
-
Hàng hoá
Thị trường gạo toàn cầu ổn định nhưng vẫn đối mặt rủi ro do thời tiết
19:03' - 02/05/2024
Nguồn cung gạo trên toàn cầu đã ổn định hơn sau đợt tăng giá vào năm ngoái, mặc dù thị trường vẫn đối mặt với nhiều rủi ro do hiện tượng thời tiết El Nino gây khô hạn.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế & Xã hội
Dự án ven sông Bảo Định chậm nhịp vì vướng mặt bằng
16:32'
Hiện, các nhà thầu phấn đấu hoàn thành 2 phân đoạn trên vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, thực tế là dự án đang gặp nhiều khó khăn về mặt bằng thi công do một số hộ dân chưa đồng ý nhận tiền bồi thường.
-
Kinh tế & Xã hội
Khuyến nông cộng đồng: Động lực mới cho chính quyền địa phương 2 cấp
16:27'
Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cần sớm ban hành hướng dẫn, kiện toàn lại tổ khuyến nông cộng đồng, quy định cụ thể cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ phù hợp với chính quyền 2 cấp.
-
Kinh tế & Xã hội
Mở rộng phạm vi quản lý Nhà nước về hàng hải và đường thủy tại Quảng Ninh
16:22'
Sẽ có nhiều khu vực hàng hải tại Quảng Ninh được điều chỉnh, bổ sung vùng nước, luồng tuyến, khu neo đậu và khu đón trả hoa tiêu, mở rộng phạm vi quản lý của Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh.
-
Kinh tế & Xã hội
Lần đầu tiên điều trị thành công bệnh ung thư máu bằng liệu pháp tế bào miễn dịch CAR-T
15:34'
Bệnh viện Truyền máu - Huyết học Thành phố Hồ Chí Minh lần đầu tiên điều trị thành công trường hợp mắc bệnh ung thư máu bằng liệu pháp tế bào miễn dịch CAR-T.
-
Kinh tế & Xã hội
Tin tặc đánh cắp thông tin cá nhân hàng triệu khách hàng của các thương hiệu xa xỉ
15:33'
BBC ngày 15/9 đưa tin tin tặc đã đánh cắp thông tin cá nhân của hàng triệu khách hàng từ các thương hiệu xa xỉ Gucci, Balenciaga, Alexander McQueen trong cuộc tấn công vào công ty mẹ Kering của Pháp.
-
Kinh tế & Xã hội
Một bộ sách giáo khoa thống nhất: Tạo đột phá giáo dục toàn diện cho học sinh
12:20'
Một bộ sách giáo khoa thống nhất góp phần tạo sự ổn định, nhất quán trong chương trình giảng dạy, giúp việc kiểm tra, đánh giá học sinh được thực hiện thống nhất và công bằng hơn.
-
Kinh tế & Xã hội
Hành trình từ nước Pháp đến Việt Nam - Khi lòng nhân ái vượt biên giới
10:30'
Émilie Petitpas và Enora Richard-Mettay, hai sinh viên điều dưỡng Pháp sẽ sang Việt Nam thực tập tại bệnh viện Biên Hòa và dành thời gian hỗ trợ trẻ mồ côi Hoa Mai vào năm 2025.
-
Kinh tế & Xã hội
Cháy nhà trong đêm, 4 người cùng gia đình tử vong
10:24'
Khoảng 4 giờ 30 phút ngày 16/9, tại một căn nhà ở thôn Văn Giáp (xã Thường Tín, thành phố Hà Nội) bất ngờ xảy ra hỏa hoạn.
-
Kinh tế & Xã hội
Mỹ cân nhắc gói hỗ trợ mới cho nông dân giữa áp lực thương mại và lạm phát
10:22'
Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Brooke Rollins cho biết đang phối hợp với Quốc hội để xem xét gói hỗ trợ nông dân, khi ngành nông nghiệp chịu tác động từ thương mại đình trệ, lạm phát và chi phí tăng cao.