Giải thưởng Dế Mèn 2025 vinh danh những sáng tác của thiếu nhi và vì thiếu nhi

Phương Lan/vnanet.vn 19:57' - 28/05/2025

BNEWS Giải thưởng năm nay được trao cho những sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc “của thiếu nhi” và “vì thiếu nhi”.

Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang và Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giám khảo Trần Đăng Khoa trao giải "Hiệp sĩ Dế Mèn" cho nhạc sĩ Phạm Tuyên. Ảnh: Lê Đông - TTXVN

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 6 năm 2025 của báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã khép lại với Lễ trao giải thưởng diễn ra chiều 28/5, tại trụ sở Trung tâm Thông tấn quốc gia (số 5 phố Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Giải thưởng năm nay được trao cho những sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc “của thiếu nhi” và “vì thiếu nhi”.

* Hiệp sĩ Dế Mèn vinh danh nhạc sĩ Phạm Tuyên

Giải thưởng quan trọng nhất, phần thưởng cao quý nhất - Giải Hiệp sĩ Dế Mèn mùa giải năm 2025 được trao cho nhạc sĩ Phạm Tuyên, vì đã cống hiến cả đời và sự nghiệp cho thiếu nhi với những tác phẩm âm nhạc vượt thời gian, đồng thời có tác phẩm xuất sắc, lọt vào vòng chung khảo của năm xét giải, đó là cuốn “Về quê - Khúc đồng dao của bé” - tuyển tập nhạc đa phương tiện của Phạm Tuyên - Phạm Hồng Tuyến, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm ấn hành. Theo Ban tổ chức, đây là lần đầu tiên giải thưởng có Hiệp sĩ Dế Mèn là một nhạc sĩ. Các giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn trước đây thuộc về các tác giả văn học.

Nhà báo Phạm Hồng Tuyến, con gái Nhạc sĩ Phạm Tuyên chia sẻ cảm xúc tại chương trình. Ảnh: Lê Đông - TTXVN

Nhạc sĩ Phạm Tuyên (sinh năm 1930) là một trong những tên tuổi lớn của nền âm nhạc Việt Nam hiện đại. Trong sự nghiệp sáng tác đồ sộ kéo dài hơn nửa thế kỷ, nhạc sĩ Phạm Tuyên có “gia tài” lên tới hơn 700 ca khúc, để lại dấu ấn sâu đậm trong đời sống âm nhạc Việt Nam. Trong số đó, có tới hơn 200 ca khúc viết cho thiếu nhi.

Với phong cách âm nhạc trong sáng, dễ nhớ, gần gũi với đời sống và tâm hồn trẻ thơ, các ca khúc của ông như “Chiếc đèn ông sao”, “Cánh én tuổi thơ”, “Trường cháu là trường mầm non”, “Chú voi con ở Bản Đôn”, “Tiến lên đoàn viên”… đã trở thành những ca khúc thiếu nhi kinh điển của nền âm nhạc Việt Nam, sống mãi trong ký ức của biết bao thế hệ thiếu nhi Việt Nam.

Thế nhưng, ít ai biết rằng, ông còn có một “kho báu” đặc biệt: 41 bài đồng dao cổ được ông phổ nhạc, ẩn chứa vẻ đẹp hồn hậu và gần gũi của cảnh sắc thiên nhiên, con người, văn hóa dân gian Việt Nam. Lần đầu tiên, sau bao năm nằm im trong cuốn sổ nhạc, “kho báu” ấy đã được giới thiệu qua dự án sách "Khúc đồng dao của bé" mà chính con gái ông - nhà báo Phạm Hồng Tuyến - là người kể chuyện.

Khúc đồng dao của bé là bộ sách gồm 5 tập, trong đó “Về quê - Khúc đồng dao của bé” là tập đầu tiên đã được xuất bản. Trong số 41 bài đồng dao được công bố theo dự án này chỉ có 5 bài: “Rềnh rềnh ràng ràng”, “Bà còng đi chợ”, “Gánh gánh gồng gồng”, “Bầu và Bí”, “Con chim chích chòe” đã từng có bản thu. 36 bài còn lại, trong đó có nhiều khúc đồng dao quen thuộc như “Mau mau tỉnh dậy”, “Thương con ba ba”, “Cái cò đi đón cơn mưa”, “Cái bống”... lần đầu tiên được thu âm.

Phó Tổng Giám đốc TTXVN Nguyễn Thị Sự và nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung (Đại sứ truyền cảm hứng Dế Mèn) lên trao giải "Khát vọng Dế Mèn" thứ ba cho các tác giả. Ảnh: Lê Đông - TTXVN

Không dừng lại ở việc “giới thiệu bài hát”, tác phẩm “Về quê - Khúc đồng dao của bé” của Phạm Tuyên - Phạm Hồng Tuyến chọn hình thức sách đa phương tiện, kết hợp giữa kể chuyện, âm nhạc, minh họa và mã QR để nghe nhạc, nghe kể chuyện – tạo thành trải nghiệm liên hoàn cho trẻ nhỏ.

Mỗi tập sách trong bộ “Khúc đồng dao của bé” vì thế là một nỗ lực thầm lặng và kiên trì để giữ gìn hồn Việt Nam, qua những nét vẽ minh họa tươi sáng, những câu chuyện giản dị và những bài hát ngọt ngào. Mỗi bài hát đồng dao không chỉ là phần nhạc, là câu chuyện, mà còn là trò chơi, qua đó giúp bài hát trở nên sống động.

Bằng những cống hiến cả đời và sự nghiệp cho thiếu nhi với những tác phẩm âm nhạc vượt thời gian, cùng với những dấu ấn của dự án sách “Khúc đồng dao của bé”, nhạc sĩ Phạm Tuyên xứng đáng với danh hiệu “Hiệp sĩ Dế Mèn”.

* Ấn tượng với bộ tranh của “họa sĩ nhí”

Gần như đã thành truyền thống, mùa Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn nào cũng phát hiện được những gương mặt thiếu nhi thực sự xuất sắc để vinh danh. Năm nay, giải thưởng vinh danh bộ tranh của “họa sĩ nhí” Phạm Hải Nguyên (13 tuổi) đến từ Lạng Sơn. Theo Ban tổ chức, bộ tranh của Phạm Hải Nguyên đã để lại ấn tượng sâu sắc và mang lại cảm xúc đặc biệt cho Hội đồng giám khảo của Giải thưởng Dế Mèn 2025, bởi tinh thần sáng tác tự do, mới mẻ của cậu.

Tại Lễ trao Giải thưởng Dế Mèn 2025, Ban tổ chức đã mang 12 tranh của Phạm Hải Nguyên đến trưng bày. Ngắm những tác phẩm trong bộ tranh dự giải Dế Mèn năm 2025 của “họa sĩ nhí”, người xem có thể cảm nhận được những tư duy khá sâu sắc về con người và những sự việc diễn ra trong cuộc sống thường nhật. Tuy mới 13 tuổi, nhưng nhãn quan của Nguyên có phần trưởng thành khá sớm. Sự trưởng thành ấy đã được Nguyên khắc họa bằng acrylic qua các đề tài như: “Tham vọng”, “Cơn ác mộng”, “Tự do”, “Lao động”...

Tranh của Nguyên thể hiện sự quan sát tỉ mỉ mọi khía cạnh của cuộc sống mà em được tiếp cận, hình dung qua suy nghĩ và con mắt của trẻ thơ, đặc biệt là góc nhìn về những điểm nổi bật của con người - điều mà ít bạn bè đồng trang lứa với em ghi nhận được. Song, Nguyên cũng không đánh mất đi sự hồn nhiên, trong sáng của một cậu bé đang tuổi cắp sách tới trường. Ở tranh của họa sĩ nhí này, có thể nhìn thấy sự kết hợp của suy nghĩ già dặn và sự ngộ nghĩnh của trẻ thơ.

Họa sĩ Thành Chương bày tỏ sự ngạc nhiên khi xem tranh của Phạm Hải Nguyên. Ông đặc biệt ấn tượng khi tác giả 13 tuổi đã có thể vẽ nên những tác phẩm vừa giữ được nét hồn nhiên, vừa mang theo sự chín chắn trong tư duy, có chiều sâu, thậm chí là những triết lý rất trưởng thành. Ông cho rằng, đó là dấu hiệu tốt, thể hiện sự phát triển của thế hệ trẻ.

* Vinh danh nhiều tác giả trẻ

Theo Ban tổ chức, một trong những điểm nhấn của Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 6, năm 2025 là vinh danh một loạt các tác giả trẻ, mới viết cho thiếu nhi. Theo thống kê, có tới 3/5 giải Khát vọng Dế Mèn đều là những tác giả trẻ, những cây bút mới viết cho thiếu nhi.

Ông Phạm Ngọc Thưởng, Thứ trưởng thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo (ngoài cùng bên phải) và nhà thơ Trần Đăng Khoa trao giải "Khát vọng Dế mèn" cho tác giả Dy Duyên. Ảnh: Hòa Nguyễn

Trước tiên phải kể đến tác giả Dy Duyên - người có đến 2 tác phẩm được vinh danh là “Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu” (Đốm Đốm vẽ) và “Những thứ bạn dùng để lấp đầy một cái hố” (Thanh Vũ vẽ) đều do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành.

Tác giả Dy Duyên sinh năm 1987, mới sáng tác cho thiếu nhi trong một vài năm trở lại đây. Năm 2019, cô ra mắt tác phẩm đầu tay “Cúc dại và tia nắng” - một câu chuyện mang âm hưởng đồng thoại. Hai tập truyện của Dy Duyên tại Giải thưởng Dế Mèn năm nay đã gây được ấn tượng và thiện cảm lớn đối với các thành viên giám khảo.

Nhận xét về hai tác phẩm của tác giả trẻ Dy Duyên, Phó giáo sư, Tiến sĩ, nhà phê bình Ngô Văn Giá cho rằng, tập truyện “Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố” kết hợp được giữa cái hồn nhiên trẻ thơ và cái sâu xa nhân tính. Trong khi đó, tập truyện “Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu” lựa chọn lối viết đồng thoại, viết thế giới loài vật với khả năng tưởng tượng tốt. Thông qua những câu chuyện nhỏ trong tính liên hoàn (nhân vật, không gian, sự việc...), tập truyện mở ra một vẻ đẹp thiên nhiên, sinh thái nhất quán, trong trẻo. Nó góp phần vun bồi những hiểu biết, tình yêu cho trẻ thơ hướng về thiên nhiên, đồng ruộng, loài vật, không gian...

Một tác giả trẻ khác được vinh danh là Lý Thăng Long với bản thảo tập thơ “Có một Trái Đất phẳng trong mắt em”. Sinh năm 2000, Lý Thăng Long hiện đang thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Đồng Nai. Tập thơ đoạt giải của anh lần này gây ấn tượng với sự kết hợp giữa cái nhìn hồn nhiên và khả năng gợi nỗi suy tư sâu lắng.

Ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục báo chí (ngoài cùng bên trái) và nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh, thành viên Hội đồng giám khảo lên trao giải "Khát vọng Dế Mèn" cho tác giả Lý Thăng Long

Hội đồng Giám khảo đánh giá, “Có một Trái Đất phẳng trong mắt em” là một tập thơ thiếu nhi đặc biệt, giàu triết lý và suy tư, thể hiện tầm nhìn sâu sắc của người trẻ viết về thế giới của trẻ em. Với giọng thơ vừa dịu dàng, vừa bản lĩnh, tập thơ chạm đến những vấn đề lớn như chiến tranh, môi trường, công nghệ, tình thương và sự khác biệt, nhưng luôn giữ được sự tự nhiên và đầy tính biểu tượng trong cách diễn đạt. Giọng điệu thơ thấm đẫm sự tâm tình, thân mật. Tác giả chọn cách trò chuyện khẽ khàng với bạn đọc nhỏ tuổi, bằng những hình ảnh gần gũi và gợi cảm xúc, chính sự dịu dàng ấy khiến thơ trở nên dễ đón nhận hơn, dù đang nói về những điều tưởng chừng rất phức tạp.

Tổng biên tập Báo Thể thao và Văn hoá (TTXVN) Nguyễn Thiện Thuật và Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giám khảo Trần Đăng Khoa trao giải Top 10 Chung khảo giải Dế Mèn lần thứ 6 - năm 2025. Ảnh: Lê Đông - TTXVN

Cùng với đó, hạng mục Khát vọng Dế Mèn năm nay còn đánh dấu sự trở lại của tác giả Nguyễn Hoàng Diệu Thủy với tập truyện “Cuốn cổ thư của một mẫu thần”. Trước đó, vào năm 2022, tác giả này cũng từng đoạt giải Khát vọng Dế Mèn với tác phẩm “Đu đưa trên ngọn cây bàng”. Theo Hội đồng giám khảo, sự trở lại này của Nguyễn Hoàng Diệu Thủy vẫn nhất quán với một lối hành văn đẹp, đúng chất trẻ thơ. Đáng chú ý, ở tập truyện được trao giải lần này, tác giả đã có sự phát triển nhất định khi chọn được một tình huống hay, có tính phiêu lưu, ly kỳ. Câu chuyện được triển khai trên nền cảnh quan sinh thái, địa lý, văn hóa đồng bào dân tộc miền Đông Bắc Tổ quốc cũng là một điểm nhấn của tác phẩm.

Theo Ban tổ chức, các tác phẩm được vinh danh tại Lễ trao giải lần này đều để lại những ấn tượng sâu sắc với Hội đồng giám khảo, bởi những cống hiến cho thiếu nhi và vì thiếu nhi.

Mùa Giải thưởng Dế Mèn năm 2025 đã khép lại với nhiều tác phẩm giá trị. Ban tổ chức giải thưởng mong rằng, mỗi tác phẩm được vinh danh hôm nay sẽ không chỉ dừng lại ở giải thưởng, mà sẽ là những người bạn đồng hành với các em thiếu nhi trong suốt chặng đường tuổi thơ đầy hồn nhiên và sáng tạo, góp phần xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam – chủ nhân của kỷ nguyên vươn mình của dân tộc - mạnh mẽ, tự tin và nhân văn./.

Kinh tế & Xã hội
Giải Hiệp sỹ Dế Mèn vinh danh nhạc sĩ Phạm Tuyên: Cả cuộc đời và sự nghiệp cống hiến cho thiếu nhi

18:37' - 28/05/2025

Lễ trao Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 6 - năm 2025 đã diễn ra chiều 28/5 tại trụ sở Trung tâm Thông tấn quốc gia (số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội).
Kinh tế & Xã hội
Giải thưởng Thiếu nhi Dế mèn lần 6 - 2025

16:20' - 28/05/2025

Chiều 28/5/2025, Lễ trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế mèn lần thứ 6 - 2025 diễn ra tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia, 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội.
Kinh tế & Xã hội
Công bố Top 10 chung khảo Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn lần 6 – 2025

12:50' - 15/05/2025

Ban tổ chức Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 6 - 2025 của báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam - TTXVN) chính thức công bố Top 10 chung khảo của mùa giải năm nay.

Kinh tế & Xã hội
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay ngày 22/11/2025

05:00'

Bnews. Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 22/11, sáng mai 23/11 các trận đấu trong nước, quốc tế đêm nay và sáng mai được cập nhật mới nhất, chính xác nhất. Lịch thi đấu ngoại hạng Anh, La Liga, Bundesliga.
Kinh tế & Xã hội
Miền Trung - Tây Nguyên căng mình ứng phó mưa lũ

22:14' - 21/11/2025

Mưa lớn kéo dài, nhiều tỉnh miền Trung và Tây Nguyên chìm trong lũ, 54 người chết/mất tích, hơn 3.200 tỷ đồng thiệt hại, hàng nghìn hộ dân bị ngập, Trung ương hỗ trợ gạo, kinh phí và cứu hộ khẩn cấp.
Kinh tế & Xã hội
Nhân sự mới 5 tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hưng Yên, Lai Châu, Đồng Nai

21:19' - 21/11/2025

Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình ký quyết định phê chuẩn bầu và miễn nhiệm Chủ tịch UBND Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hưng Yên, Lai Châu và Đồng Nai, hoàn tất nhân sự chủ chốt các địa phương.
Kinh tế & Xã hội
Hà Nội tập trung hành động để về đích các mục tiêu kinh tế - xã hội 2025

20:53' - 21/11/2025

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Trung vừa ký Công văn yêu cầu toàn thành phố tập trung cao độ, quyết liệt hành động để về đích các mục tiêu phát triển năm 2025 và cả giai đoạn 2021-2025.
Kinh tế & Xã hội
Bộ Y tế đề nghị gỡ bỏ thông tin về sữa nhiễm khuẩn gây ngộ độc trên sàn Lazada

20:40' - 21/11/2025

Cục An toàn thực phẩm đề nghị Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số yêu cầu các sàn thương mại điện tử và ứng dụng thương mại điện tử gỡ bỏ thông tin sữa nhiễm khuẩn gây ngộ độc trên sàn Lazada.
Kinh tế & Xã hội
Mưa lũ miền Trung - Tây Nguyên: Gần 50% phụ tải mất điện đã được khôi phục

19:50' - 21/11/2025

NSMO thông tin gần 50% công suất mất điện ở miền Trung - Tây Nguyên đã được khôi phục, lực lượng điện lực khẩn trương cấp điện trở lại cho người dân và doanh nghiệp.
Kinh tế & Xã hội
XSMN 22/11. Kết quả xổ số miền Nam hôm nay ngày 22/1/2025. XSMN thứ Bảy ngày 22/11

19:30' - 21/11/2025

XSMN 22/11. KQXSMN 15/11/2025. Kết quả xổ số hôm nay ngày 22/11. XSMN thứ Bảy. Xổ số miền Nam hôm nay 22/11/2025. Trực tiếp KQXSMN ngày 22/11. Kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Bảy ngày 22/11/2025.
Kinh tế & Xã hội
XSMT 22/11. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay ngày 22/11/2025. XSMB thứ Bảy ngày 22/11

19:30' - 21/11/2025

Bnews. XSMT 22/11. Kết quả xổ số hôm nay ngày 22/11. XSMT thứ Bảy. Trực tiếp KQXSMT ngày 22/11. Kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 22/11/2025.
Kinh tế & Xã hội
XSMB 22/11. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay ngày 22/11/2025. XSMB thứ Bảy ngày 22/11

19:30' - 21/11/2025

Bnews. XSMB 22/11. Kết quả xổ số hôm nay ngày 22/11. XSMB thứ Bảy. Trực tiếp KQXSMB ngày 22/11. Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 22/11/2025.