Huy động các thành phần kinh tế xây dựng hạ tầng viễn thông

* Mở rộng phạm vi điều chỉnh

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long cho biết, mục đích xây dựng Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước trong hoạt động viễn thông, phát triển hạ tầng viễn thông và các hạ tầng khác, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế số, xã hội số; huy động các thành phần kinh tế có đủ năng lực tham gia xây dựng, phát triển hạ tầng viễn thông và các hạ tầng khác phục vụ chuyển đổi số quốc gia.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật nhằm khắc phục những vấn đề vướng mắc về thể chế, bất cập trong các quy định của Luật Viễn thông 2009 và các quy định pháp luật có liên quan đến hoạt động viễn thông gây hạn chế quá trình phát triển; bổ sung quy định đối với các nội dung mới, phù hợp với xu thế phát triển viễn thông, xu thế hội tụ, hình thành hạ tầng số...

Dự thảo Luật mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây và dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet (OTT- Over The Top), phù hợp với xu hướng phát triển của viễn thông trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ và xu hướng hội tụ trong lĩnh vực này ngày càng trở nên rõ ràng.

Đồng thời, dự thảo Luật bổ sung quy định quản lý việc cung cấp dịch vụ viễn thông (trong đó có dịch vụ vệ tinh) xuyên biên giới vào Việt Nam theo nguyên tắc nội luật hóa cam kết quốc tế, việc cung cấp dịch vụ viễn thông xuyên biên giới đến người sử dụng trên lãnh thổ Việt Nam phải thông qua thỏa thuận thương mại với doanh nghiệp viễn thông Việt Nam; bảo đảm an toàn, an ninh khi cung cấp dịch vụ viễn thông xuyên biên giới thông qua các yêu cầu kỹ thuật.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng bổ sung quy định quản lý hoạt động bán buôn trong viễn thông theo nguyên tắc kết hợp giữa pháp luật quản lý cạnh tranh chung và pháp luật chuyên ngành viễn thông để thúc đẩy phát triển thị trường bán buôn.

Cùng với đó, dự thảo Luật đưa ra các quy định quản lý dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet trong viễn thông theo nguyên tắc: Phân loại dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet là dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng và quản lý theo khung pháp luật chung về viễn thông; quản lý bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài…

* Đánh giá kỹ tác động

Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật và cho rằng, một số dịch vụ hoạt động trên nền tảng viễn thông tuy mới xuất hiện, nhưng cũng cần có pháp luật điều chỉnh ở mức độ nhất định với phương thức phù hợp, vừa đáp ứng yêu cầu quản lý vừa tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cân nhắc thêm việc mở rộng phạm vi điều chỉnh và các quy định có liên quan trong dự thảo Luật đối với những nội dung mở rộng này, tránh sự trùng lặp, chồng chéo. Đồng thời, cần nghiên cứu thiết kế quy định trong dự thảo Luật đối với 3 loại dịch vụ mới trên theo hướng mở, mang tính nguyên tắc để phù hợp với xu thế thay đổi của các dịch vụ mới, thể hiện quan điểm của Nhà nước về việc khuyến khích đổi mới sáng tạo đối với các dịch vụ mới này.

Về Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ theo đề nghị tại Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, dự thảo Luật cần cân nhắc để luật hóa các nội dung đã được quy định tại các quyết định của Thủ tướng Chính phủ và đã được triển khai thực hiện ổn định trong thời gian qua, liên quan đến nguyên tắc hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn của Quỹ để bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng, cụ thể và tăng tính hiệu quả. Các quy định về tổ chức, hoạt động của Quỹ cần được hoàn thiện để phù hợp với mục tiêu của Quỹ là hỗ trợ thực hiện chính sách của Nhà nước về cung cấp dịch vụ viễn thông “công ích” và pháp luật về ngân sách nhà nước.

Cho ý kiến vào dự án Luật, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ, trực tiếp là Bộ Thông tin và Truyền thông. Đây là dự án Luật mang tính kỹ thuật rất cao, có tính chuyên sâu rất lớn, nhưng cơ quan soạn thảo đã chuẩn bị rất công phu, trách nhiệm, tâm huyết.

Về phạm vi điều chỉnh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, đối với 3 dịch vụ mới này, cơ quan soạn thảo cần quan tâm đến tác động, ảnh hưởng của các dịch vụ tới doanh nghiệp, có làm tăng chi phí tuân thủ của doanh nghiệp hay không; đồng thời cần đối chiếu với Luật Công nghệ thông tin để tránh chồng chéo.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, việc bổ sung các quy định về chính sách kinh doanh trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet là cần thiết, song cần tiếp tục cân nhắc, đánh giá kỹ tác động chính sách nếu quy định về các dịch vụ này trong Luật; đồng thời xác định mức độ điều chỉnh cho phù hợp.

Dự thảo Luật quy định hoạt động viễn thông bao gồm đầu tư, kinh doanh dịch vụ viễn thông cơ bản, dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng, người, hàng hóa viễn thông, hoạt động viễn thông công ích, kết nối và chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông, xây dựng công trình viễn thông. Tuy nhiên, các chính sách cũng như nội dung trong dự thảo Luật này vẫn chủ yếu điều chỉnh hoạt động kinh doanh viễn thông như Luật hiện hành.

Theo Chủ tịch Quốc hội, cần nghiên cứu thấu đáo hơn quy định về hoạt động viễn thông, bao gồm cả quyền tham gia hoạt động viễn thông, quyền được bảo đảm an toàn viễn thông cho cả bên cung cấp dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ, vấn đề cạnh tranh bình đẳng trong hoạt động viễn thông, tạo thuận lợi thương mại, giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp, cho người sử dụng dịch vụ.

Liên quan đến Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn cho rằng, cần đánh giá đầy đủ các khoản đóng góp vào Quỹ và các nhiệm vụ chi của Quỹ. Khoản đóng góp của doanh nghiệp vào Quỹ là một khoản thu có tính chất bắt buộc, mang tính chất “thuế” bổ sung trên doanh thu đối với các doanh nghiệp viễn thông. Một số nhiệm vụ chi của Quỹ còn trùng lặp với nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước. Do vậy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, nếu giữ Quỹ thì cần làm rõ Quỹ này do ai quản lý, có cơ chế quản lý thu chi rõ ràng, minh bạch./.