"Khai tử" sổ hộ khẩu: Đăng ký nhập học, chuyển nhượng nhà đất thế nào?

Sổ hộ khẩu. Ảnh: TTXVN

Theo quy định của Luật Cư trú 2020, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú cho đến hết ngày 31/12/2022 và chỉ thu hồi trong trường hợp công dân thực hiện thay đổi thông tin. 
Vậy sau khi thu hồi sổ hộ khẩu thì thủ tục các thủ tục hành chính như đăng ký nhập học, giao dịch ngân hàng, chuyển nhượng nhà, đất... sẽ có thay đổi thế nào?

"Khai tử" sổ hộ khẩu, sổ tạm trú “giấy”
Từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú “giấy” sẽ không còn được sử dụng nữa mà thay thế bằng hình thức quản lý dữ liệu điện tử.
Theo đó, năm 2022 sẽ là năm cuối cùng Sổ hộ khẩu còn tồn tại và được sử dụng trong các thủ tục hành chính, các giao dịch cần thiết. Bước sang năm 2023, việc lưu giữ và khai thác thông tin về nhân khẩu, cư trú của người dân được thực hiện tại Cơ sở dữ liệu về cư trú liên thông với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Thu hồi sổ hộ khẩu đồng nghĩa với việc toàn bộ thông tin của công dân trên sổ hộ khẩu bị thu hồi đã được cập nhật đầy đủ trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Mục đích của việc yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu trước đây là để xác nhận các thông tin nhân thân của cá nhân. Vì vậy, khi thực hiện thủ tục như đăng ký nhập học, hồ sơ nhà đất... cần sổ hộ khẩu trước đây thì nay sẽ khai thác thông tin trên Cơ sở dữ liệu dân cư để xác nhận mà không phải xuất trình sổ hộ khẩu nữa.
Trước đó, từ ngày 1/7/2021, việc thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú trong các trường hợp có thay đổi thông tin đã được thực hiện và không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Trường hợp thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
Đăng ký nhập học có cần hộ khẩu giấy?
Liên quan đến việc xin học cho con khi bỏ sổ hộ khẩu, Bộ Công an cho biết: Trường hợp đủ điều kiện nhập khẩu về Hà Nội, cơ quan chức năng sẽ không cấp sổ hộ khẩu nữa mà cập nhật thông tin trên hệ thống và cấp giấy thông báo kết quả.
Theo đó, người dân có thể yêu cầu nhà trường khai thác thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Trường hợp, nhà trường chưa đảm bảo việc khai thác Cơ sở dữ liệu thì người dân sẽ trình giấy thông báo kết quả để xin học cho con.

Hiện nay, số định danh cá nhân cũng chính là số thẻ căn cước công dân, căn cước công dân gắn chip được cấp cho mỗi công dân. Ảnh: Xuân Tư – TTXVN

Đăng ký chuyển nhượng nhà, đất ra sao?
Trong trường hợp thu sổ hộ khẩu giấy nhưng văn phòng công chứng, văn phòng đăng ký nhà, đất chưa liên kết, liên thông với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì các thủ tục hành chính sẽ thực hiện ra sao?
Theo đại diện Bộ Công an, từ ngày 1/7/2021, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã sẵn sàng kết nối. Tuy nhiên, một số cơ quan, đơn vị chưa kết nối được nên vẫn đòi hỏi sổ hộ khẩu để thực hiện các giao dịch.
Đây là lý do để có thời gian chuyển tiếp từ ngày 1/7/2021 đến cuối năm 2022. Sau này bỏ hộ khẩu thì tất cả các dịch vụ cần đến hộ khẩu sẽ thay đổi hoàn toàn.

Hiện nay, chưa có văn bản nào quy định cụ thể về việc sử dụng căn cước công dân thay cho sổ hộ khẩu. Tuy nhiên, theo Khoản 1 Điều 37 Luật Cư trú 2020, những thông tin liên quan về cư trú của công dân đều được cập nhật tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Đồng thời, Điều 12 Luật Căn cước công dân 2014 cũng quy định số định danh cá nhân được xác lập từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư dùng để kết nối, cập nhật, chia sẻ, khai thác thông tin của công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Hiện nay, số định danh cá nhân cũng chính là số thẻ căn cước công dân, căn cước công dân gắn chip được cấp cho mỗi công dân.
Do vậy, khi thực hiện các thủ tục hành chính cần đến thông tin về sổ hộ khẩu, người dân có thể xuất trình thẻ căn cước công dân để lấy thông tin về cư trú và những thông tin khác trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Chứng minh nơi thường trú và xác định nhân thân bằng cách nào?
Theo Khoản 3 Điều 22 Luật Cư trú 2020, trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về nơi thường trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký thường trú; trường hợp từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Do đó, những thay đổi về nơi thường trú sẽ được cơ quan Công an cập nhật trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 37 Luật Cư trú 2020 thì hệ thống cơ sỡ dữ liệu quốc gia sẽ cập nhật thông tin liên quan đến họ, tên, ngày tháng sinh, nơi thường trú, nơi tạm trú, nơi ở hiện tại. Như vậy, khi bỏ sổ hộ khẩu giấy, công dân chỉ cần xuất trình thẻ chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân, cơ quan có thẩm quyền sẽ tra cứu được các thông tin cư trú, nhân thân.
Mặt khác, để thực hiện điều chỉnh thông tin về chủ hộ, hộ tịch liên quan đến sổ hộ khẩu, công dân cần thực hiện theo quy định tại Điều 26 Luật Cư trú 2020 như sau:
Hồ sơ điều chỉnh thông tin về cư trú gồm:
- Tờ khai thay đổi thông tin cư trú;
- Giấy tờ, tài liệu chứng minh việc điều chỉnh thông tin.
Thủ tục điều chỉnh thông tin về cư trú được thực hiện như sau:
Thành viên hộ gia đình nộp hồ sơ đến cơ quan đăng ký cư trú.
Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm điều chỉnh thông tin về chủ hộ trong Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho thành viên hộ gia đình về việc đã cập nhật thông tin; trường hợp từ chối điều chỉnh thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trước đây, người dân chuyển hộ khẩu từ nơi này sang nơi khác thì phải về nơi thường trú làm giấy tờ và đến nơi mới làm thủ tục nhập khẩu. Nhưng từ 1/7/2021 việc quản lý cư trú của người dân được thực hiện trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. 
Theo đó, cơ quan quản lý có mã định danh cá nhân của công dân thì xác định được thông tin của công dân. Người dân khi chuyển khẩu không phải về nơi đăng ký thường trú cũ mà đến nơi đăng ký thường trú mới để làm thủ tục là được./.

>>>Những lưu ý về Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú từ ngày 1/7/2021