Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV: Gắn kết hoạt động quốc phòng với kinh tế - xã hội

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV, chiều 22/5, Quốc hội làm việc tại hội trường, nghe Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Cảnh sát biển Việt Nam; thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi).

*Huy động nguồn lực tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ quốc phòng

Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Quốc phòng (sửa đổi). Sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan thẩm tra chủ trì, phối hợp với Ban soạn thảo và các cơ quan hữu quan giải trình chỉnh lý dự thảo Luật, đồng thời gửi xin ý kiến các Đoàn đại biểu Quốc hội. Trên cơ sở ý kiến tham gia của các đoàn đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu, chỉnh lý.

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Quốc phòng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt cho biết: Đa số ý kiến tán thành với dự thảo Luật đã được chỉnh lý, đồng thời có một số đóng góp cụ thể liên quan đến quyền và nghĩa vụ của công dân về quốc phòng; về công nghiệp quốc phòng; cơ quan thường trực của Hội đồng quốc phòng và an ninh...

Tại phiên làm việc chiều 22/5, nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến là việc kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng quy định tại Điều 16 dự thảo Luật.

Theo đó, dự thảo Luật Quốc phòng (sửa đổi) quy định: Kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng là sự gắn kết mọi hoạt động quốc phòng với các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội có sự thống nhất quản lý, điều hành của Nhà nước để góp phần củng cố, tăng cường quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội.

Các đại biểu cho rằng, quy định như dự thảo Luật là phù hợp vì đã thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng về kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng; kế thừa Luật Quốc phòng hiện hành, đảm bảo tính thống nhất với các luật có liên quan như Luật Xây dựng, Luật Đầu tư công,...

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Tiền Giang) chỉ rõ, dự thảo Luật đã quy định những nguyên tắc, chính sách lớn nhằm tạo hành lang pháp lý để các văn bản dưới luật, các bộ, ngành, địa phương có cơ sở triển khai thực hiện từ đó khắc phục những sai sót, bất cập về sự kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng quy định các cơ quan, tổ chức, cá nhân khi tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh, đầu tư và nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ phải tuân thủ yêu cầu về kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng. Đại biểu Nguyễn Thanh Hải phân tích, quy định này kế thừa Điều 11 Luật Quốc phòng hiện hành.

Theo đó, điều chỉnh một số cơ quan, tổ chức, cá nhân khi tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh, đầu tư, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ có liên quan đến quốc phòng phải theo yêu cầu của Nhà nước, tuân thủ quy định của pháp luật, phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng. Như vậy không điều chỉnh tất cả cơ quan, tổ chức, cá nhân; không làm hạn chế quyền đầu tư kinh doanh và thống nhất với chính sách Nhà nước về quốc phòng đồng thời huy động nguồn lực cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng.

Đáng chú ý, dự thảo Luật quy định dự án đầu tư xây dựng ở địa bàn trọng điểm về quốc phòng phải có tính lưỡng dụng, sẵn sàng chuyển sang phục vụ nhu cầu quốc phòng. “Đây là điểm mới phù hợp với tình hình thực tế, nếu phát huy được tính lưỡng dụng sẽ thúc đẩy mục tiêu nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ đất nước”, đại biểu Nguyễn Thanh Hải đánh giá.

Nhằm tạo hành lang pháp lý để các bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện, khắc phục bất cập về kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng thời gian qua, một số ý kiến đề nghị ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra nghiên cứu, bổ sung cụ thể hóa các chính sách cho phù hợp.

Đại biểu Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc) cho rằng, dự thảo Luật cần có quy định hỗ trợ, tạo điều kiện cho nam, nữ quân nhân công tác tại biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn; chính sách hỗ trợ quân nhân và gia đình trong việc điều chuyển công tác đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa; nghiên cứu việc mở rộng tuyển sinh, đào tạo đối tượng tham gia hệ thống giáo dục thuộc lĩnh vực quốc phòng là nữ giới.

Liên quan đến Điều 16 dự thảo Luật, có ý kiến cho rằng, quy định “Bộ, ngành, địa phương xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, dự án phải được Bộ Quốc phòng và cơ quan có thẩm quyền của Chính phủ phối hợp thẩm định” tại điểm d khoản 2 là quá rộng, cần quy định những nguyên tắc hoặc quy mô dự án để dễ thực hiện.

Giải trình vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch cho biết, quy định tại dự thảo Luật là cơ bản kế thừa khoản 2 Điều 11 Luật Quốc phòng hiện hành. Đa số ý kiến của các đoàn đại biểu Quốc hội tán thành quy định này nhằm đảm bảo chặt chẽ, tránh bỏ sót việc thẩm định, phối hợp thẩm định của Bộ Quốc phòng với các dự án kinh tế - xã hội nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập trong thời gian qua.

Mặt khác, thông qua việc thẩm định mới xác định được dự án nào liên quan đến quốc phòng. Dự thảo Luật quy định những nguyên tắc cơ bản, chính sách lớn còn về quy mô, trình tự, hồ sơ thẩm định, thẩm quyền, thời gian thẩm định các dự án kinh tế - xã hội do các luật chuyên ngành điều chỉnh và giao Chính phủ quy định chi tiết, biện pháp thi hành. Vì vậy, đề nghị Quốc hội cho giữ nguyên như dự thảo Luật.

*Xây dựng Cảnh sát biển Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại

Trước đó, tại phiên làm việc chiều 22/5, các đại biểu Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Cảnh sát biển Việt Nam.

Tờ trình nêu rõ, ngày 28/3/1998, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam. Qua 19 năm thực hiện Pháp lệnh, Cảnh sát biển Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng trong bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán; bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn trên biển; góp phần thể hiện hình ảnh Việt Nam là quốc gia ven biển, thành viên Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, có trách nhiệm giữ gìn an ninh, hòa bình quốc tế.

Hiện nay, tình hình vùng biển diễn biến ngày một khó lường, các tình huống liên quan tới quốc phòng - an ninh trên biển liên tiếp xảy ra, do chiến lược, tham vọng kiểm soát biển của các nước trong khu vực, các mối đe dọa an ninh truyền thống, phi truyền thống, tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia, ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại…

Vì vậy, nhiệm vụ của Cảnh sát biển Việt Nam ngày một nặng nề hơn, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có Luật để tạo hành lang pháp lý đủ mạnh cho tổ chức hoạt động, phù hợp với hội nhập quốc tế.

"Tuy nhiên, hiện nay chỉ có Pháp lệnh về Cảnh sát biển Việt Nam, chưa tương xứng với vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cảnh sát biển Việt Nam trong tình hình mới. Thực tiễn thi hành Pháp lệnh đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế cần khắc phục để phù hợp với quy định của Hiến pháp và đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Do vậy, việc xây dựng Luật Cảnh sát biển Việt Nam là cấp bách và cần thiết", Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch nhấn mạnh.

Theo ban soạn thảo, dự thảo luật được xây dựng nhằm hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ biển đảo; xây dựng Cảnh sát biển Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, là lực lượng chủ trì thực thi pháp luật trên biển đồng thời phát huy được sức mạnh tổng hợp trong bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia.

Dự thảo Luật Cảnh sát biển Việt Nam gồm 8 Chương, 49 Điều. Dự thảo Luật làm rõ hơn về vị trí nòng cốt, chủ trì thực thi pháp luật trên biển; khẳng định rõ hơn về chức năng “bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên biển” (Điều 4); quy định nhiệm vụ xử lý các tình huống quốc phòng - an ninh trên biển (khoản 7 Điều 9); về quản lý Nhà nước và trách nhiệm của các bộ, ngành, chính quyền địa phương…

Thẩm tra dự án Luật, Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Cảnh sát biển Việt Nam như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ đồng thời nhấn mạnh, việc xây dựng Luật cần quán triệt và thể chế hóa đầy đủ mục tiêu, chính sách của Đảng về định hướng Chiến lược biển đến năm 2020, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đặc biệt là định hướng Chiến lược quốc phòng, an ninh, đối ngoại trên biển; nghiên cứu quy định rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ, phạm vi hoạt động của lực lượng cảnh sát biển Việt Nam, tránh chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ với các lực lượng khác trên biển hoặc tạo“khoảng trống” về trách nhiệm trên biển.

Theo chương trình, sáng mai (23/5), Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc./.