Lấp lỗ hổng trong thực thi các FTA
Theo các chuyên gia kinh tế, khi hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức như vừa đảm bảo tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư nước ngoài, vừa phải kịp thời ngăn chặn các hành vi gian lận lợi dụng chính sách thông thoáng của nhà nước. Hiện Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại ưu đãi thuế quan với các nước trên thế giới như Hiệp định quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ; Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU… đã tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn, góp phần thu hút đầu tư FDI từ nước ngoài.
Song Việt Nam cũng sẽ phải đối mặt với những hành vi lợi dụng ưu đãi thuế quan mà các đối tác áp dụng đối với hàng hóa xuất xứ Việt Nam, gian lận xuất xứ để được hưởng ưu đãi về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu.
Gian lận xuất xứ hàng hóa có nhiều hình thức khác nhau, từ làm giả giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đến việc doanh nghiệp chỉ thực hiện các công đoạn gia công đơn giản, chưa đủ đáp ứng tiêu chí xuất xứ, nhưng vẫn khai báo đáp ứng để xin cấp giấy chứng nhận xuất xứ. Theo quy định hiện hành, C/O ưu đãi về thuế quan xuất khẩu từ Việt Nam được Bộ Công Thương cấp. Thống kê cho thấy số lượng C/O ưu đãi trong 5 năm qua đã tăng 20-25% mỗi năm, từ 323 nghìn bộ năm 2013 lên đến 900 nghìn bộ năm 2019. Với việc chính thức áp đặt bổ sung các mức thuế (bao gồm các sắc thuế: thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp xuất khẩu) của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump lên nhiều mặt hàng nhập khẩu của Trung Quốc từ khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung xảy ra, mức thuế bổ sung đánh vào hàng hóa Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc từ 7,5 - 285% tùy theo từng mặt hàng dẫn đến sự chênh lệch về thuế giữa hàng hóa từ Việt Nam và hàng hóa từ Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ. Trong số các ngành hàng của Trung Quốc bị áp đặt bổ sung thuế có nhiều ngành hàng thuộc nhóm ngành hàng Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ có kim ngạch tăng đột biến như: đồ điện tử, hàng may mặc, da giày, xe đạp, đồ gỗ nội thất, mặt hàng sắt thép, tấm pin năng lượng mặt trời. Theo ông Trần Mạnh Cường, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan) thời gian qua, ngành hải quan đã phát hiện nhiều doanh nghiệp sản xuất hàng hóa gian lận xuất xứ. Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết cách gian lận xuất xứ phổ biến là chuyển tải bất hợp pháp, tức là doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu, chi tiết, phụ tùng, thiết bị, máy móc, sản phẩm gần như hoàn chỉnh về Việt Nam và chỉ thực hiện gia công, lắp ráp, đóng gói lại bao bì. Theo quy định, công đoạn gia công, chế biến đơn giản không được xét đến khi xác định xuất xứ hàng hóa, nhưng lại chưa quy định rõ ràng, chi tiết, nên việc xác định hành vi chuyển tải bất hợp pháp rất phức tạp.Bên cạnh đó, mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu cao nhất theo Nghị định 124/2015/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm chỉ có 50 triệu đồng, nên chưa đủ sức răn đe.
Lấy ví dụ nhóm mặt hàng xe đạp, xe đạp điện, ông Trần Mạnh Cường cho biết, doanh nghiệp lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu đi Mỹ nhập khẩu đầy đủ các bộ phận, linh kiện của xe đạp, xe đạp điện ở dạng chưa lắp ráp hoặc tháo rời về Việt Nam để lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh.Các bộ phận, linh kiện nhập khẩu không trải qua bất kỳ công đoạn gia công, sản xuất nào khác hoặc chỉ trải qua các công đoạn gia công đơn giản không làm thay đổi bản chất hàng hóa (như gia công sơn khung, càng, ghi đông, tay lái...) để trở thành sản phẩm hoàn chỉnh và toàn bộ linh kiện trực tiếp chuyển hóa thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện hoàn chỉnh.
“Những sản phẩm này không đủ điều kiện đạt xuất xứ “Việt Nam” theo tiêu chí chuyển đổi mã số (CTC, CTSH) và tiêu chí phần trăm của trị giá (LVC) theo quy định” ông Trần Mạnh Cường nói. Theo Tổng cục Hải quan, thời gian qua, xuất hiện tình trạng hàng hóa có xuất xứ từ nước ngoài chuyển tải qua Việt Nam để hợp thức hóa hồ sơ hoặc xin cấp giấy chứng nhận xuất xứ sau đó xuất khẩu sang nước thứ ba.Hoặc có trường hợp sử dụng C/O giả hoặc C/O không hợp lệ, khai sai xuất xứ hàng hóa để được áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt theo các Hiệp định thương mại tự do khi làm thủ tục hải quan.
Ông Nguyễn Hùng Anh, Cục trưởng Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho biết, vừa phát hiện 1 doanh nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh không được Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cấp ủy quyền để thực hiện việc thẩm định, cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa nhưng vẫn tự phát hành C/O cho hơn 30 doanh nghiệp thuộc nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước với tổng trị giá hàng hóa xuất khẩu của các công ty này lên tới hơn 600 tỷ đồng. Theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Công ty Luật SBLAW, hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa có tác động tiêu cực đến nền kinh tế bởi với những Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với nhiều ưu đãi lớn về thuế mà Việt Nam vừa tham gia, hàng hóa nước ngoài “đột lốt” hàng Việt Nam sẽ làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt. “Đặc biệt, nếu hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam xuất khẩu “ồ ạt” thì các nước nhập khẩu hàng sẽ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại như chống bán phá giá, chống trợ cấp…. khiến thuế tăng cao, thì nguy cơ ảnh hưởng rất lớn đến hàng Việt Nam”, Luật sư Nguyễn Thanh Hà nói. Luật sư Nguyễn Thanh Hà cũng cho rằng, Việt Nam đang dần hoàn thiện các quy định pháp luật quy định rõ về hành vi gian lận thương mại nhưng vẫn còn một số khó khăn như lượng hàng xuất khẩu mỗi ngày rất lớn, kim ngạch xuất khẩu mỗi năm hàng trăm tỷ USD, trong khi lực lượng cán bộ xử lý còn hạn chế, doanh nghiệp nhiều thủ đoạn gian lận tinh vi. Do đó, theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà cần phải có các giải pháp đồng bộ từ phía cơ quan chức năng, doanh nghiệp và Hiệp hội ngành nghề.Trong đó, cơ quan nhà nước cần hoàn thiện quy định về mặt xuất xứ và tăng cường kiểm soát ở biên giới. Nếu có hoạt động nghi ngờ gian lận xuất xứ hàng hóa thì lực lượng chức năng có quyền thanh tra, kiểm tra và xử lý dứt điểm.
Bên cạnh đó, các hiệp hội ngành nghề phát hiện ra doanh nghiệp có dấu hiệu gian lận xuất xứ phải phối hợp với lực lượng chức năng để bảo vệ nền sản xuất trong nước, “không nên tiếp tay cho các hành vi mượn đất Việt Nam để gian lận xuất xứ hàng hóa” Các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, với việc cấp C/O cần gắn với kiểm tra thực tế sản xuất, dán nhãn, kiểm tra các tài liệu, chứng từ chứng minh nguồn gốc nguyên liệu, vật tư đầu vào, quy trình sản xuất của các doanh nghiệp xin cấp C/O…Việc này cần sự phối hợp của nhiều cơ quan khác nhau như Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Bộ Tài chính, Bộ Công an…
Tổng cục Hải quan chỉ đạo lực lượng kiểm tra sau thông quan trên toàn quốc mở rộng kiểm tra để ngăn chặn hành vi gian lận xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa xuất khẩu. Đồng thời, Tổng cục Hải quan đã yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện rà soát, xác định doanh nghiệp xuất nhập khẩu có kim ngạch xuất nhập khẩu tăng đột biến, giao dịch bất thường để áp dụng các biện pháp kiểm tra, điều tra, xác minh làm rõ./.Tin liên quan
-
Doanh nghiệp
EVFTA: Ngành hàng hải cần làm gì để nắm bắt cơ hội?
07:56' - 18/07/2020
Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ tháng 8 tới đây được xem là điều kiện thuận lợi cho lĩnh vực vận tải biển và các cảng biển của Việt Nam phát triển.
-
Hàng hoá
Bình Phước: Cơ hội xuất khẩu tỷ đô cho trái điều
18:07' - 15/07/2020
Ông Nguyễn Văn Hiếu - Phó Giám đốc Sở Công Thương Bình Phước cho biết, năm 2019 kim ngạch xuất khẩu điều của cả nước đạt 3,5 tỷ USD, dẫn đầu trong các mặt hàng nông sản xuất khẩu.
-
Kinh tế Việt Nam
Hiệp định EVFTA: Tránh áp lực cho hàng Việt
17:53' - 13/07/2020
Theo nhận định từ nhiều chuyên gia kinh tế, vài tháng tới đây hàng Việt sẽ phải chịu áp lực và cạnh tranh rất lớn khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đi vào thực thi.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam khẳng định vị thế, vai trò quốc tế tại Hội nghị FfD4
10:16'
Sáng 1/7 theo giờ địa phương, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã dự và có phát biểu quan trọng tại Phiên thảo luận toàn thể của Hội nghị quốc tế lần thứ tư về tài chính cho phát triển (FfD4).
-
Kinh tế Việt Nam
Sắp xếp lại giang sơn và sức mạnh đoàn kết: Để nghị quyết Đảng thấm sâu vào thực tiễn
08:43'
Không sắp xếp lại hệ thống hành chính, đổi mới phương pháp quản lý, lãnh đạo của Đảng và Nhà nước thì đất nước sẽ chậm phát triển. Đó là yêu cầu bức thiết của cuộc sống.
-
Kinh tế Việt Nam
Hơn 50.000 tờ khai hải quan trong ngày đầu triển khai mô hình mới
21:20' - 01/07/2025
Chiều 1/7, trao đổi với phóng viên TTXVN, lãnh đạo Cục Hải quan cho biết, nhờ đã triển khai mô hình tổ chức mới từ ngày 1/3 nên đến thời điểm hiện tại, ngành hải quan cơ bản đã vận hành thông suốt.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng: Phân cấp quy hoạch để phát huy tối đa nguồn lực
20:00' - 01/07/2025
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì họp Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ để cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.
-
Kinh tế Việt Nam
Kinh tế 6 tháng: Thể chế tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế
18:49' - 01/07/2025
Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm nay diễn ra trong bối cảnh cả nước đẩy mạnh cải cách thể chế, tinh gọn tổ chức - bộ máy, thực hiện hợp nhất tỉnh, thành, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
-
Kinh tế Việt Nam
Đề xuất xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư khu bến container Lạch Huyện
16:05' - 01/07/2025
Bộ Tài chính đã hoàn thành thẩm định chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng các bến cảng container số 9, 10, 11 và 12 thuộc khu bến Lạch Huyện và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
-
Kinh tế Việt Nam
Sân bay Thọ Xuân lắp rào chắn ngăn ngừa tiếp cận trái phép, vật ngoại lai
15:59' - 01/07/2025
Dự kiến lượng hành khách tăng vào giai đoạn cao điểm Hè 2025 và các hãng hàng không lên kế hoạch tăng tần suất và mở thêm các đường bay đi và đến Cảng hàng không Thọ Xuân.
-
Kinh tế Việt Nam
Tiếp tục áp dụng thuế VAT 8% với phí dịch vụ sử dụng đường cao tốc
15:59' - 01/07/2025
VEC tiếp tục kéo dài chính sách giảm thuế VAT ở mức 8% đối với giá dịch vụ sử dụng các tuyến đường cao tốc hiện đang quản lý khai thác (giữ nguyên mức thu hiện nay).
-
Kinh tế Việt Nam
Áp dụng công nghệ tiên tiến vào tất cả các khâu của tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp
15:59' - 01/07/2025
Cuộc điều tra nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu về nông thôn và nông lâm thủy sản phục vụ công tác nghiên cứu chuyên sâu; làm dàn chọn mẫu cho một số cuộc điều tra định kỳ hằng năm...