Lấy ý kiến dự thảo Nghị định mới về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Đây là bước triển khai quan trọng nhằm cụ thể hóa luật, khắc phục những bất cập từ Nghị định 21/2011/NĐ-CP hướng dẫn và biện pháp thi hành Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả sau hơn một thập kỷ áp dụng. Hội nghị có sự tham gia của đại diện nhiều bộ, ngành, địa phương khu vực phía Bắc; các trung tâm khuyến công, xúc tiến thương mại, tiết kiệm năng lượng thuộc sở công thương; Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng quốc gia Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV); Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex); cùng các chuyên gia, nhà khoa học và một số doanh nghiệp.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: BCT

Phát biểu tại hội nghị, ông Đặng Hải Dũng – Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) nhấn mạnh sử dụng năng lượng hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm, vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa giúp Việt Nam thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Ông Dũng dẫn chứng: nhu cầu năng lượng của Việt Nam đang tăng 8-10%/năm, dự báo đến 2030 đạt 150-170 triệu TOE (tấn dầu quy đổi), gần gấp đôi năm 2020. Trong khi đó, tiềm năng tiết kiệm còn rất lớn: công nghiệp có thể giảm 20-30% nếu áp dụng công nghệ tiên tiến; xây dựng và dân dụng có thể tiết kiệm 15-20% nhờ thiết kế và thiết bị hiện đại; giao thông vận tải có thể giảm 10-15% nhiên liệu nhờ tiêu chuẩn và quản lý phương tiện. Cả nước hiện có khoảng 3.500 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, chiếm 60% tổng mức tiêu thụ. Chỉ cần mỗi cơ sở giảm 1% lượng điện, có thể tiết kiệm hàng tỷ kWh, tương đương hàng nghìn tỷ đồng và giảm hàng triệu tấn CO₂.

Trên cơ sở Luật sửa đổi đã được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2025, Bộ Công Thương xây dựng nghị định mới thay thế Nghị định 21. Dự thảo lần này tập trung vào việc hoàn thiện hệ thống thống kê và cơ sở dữ liệu năng lượng quốc gia; ràng buộc trách nhiệm của các cơ sở trọng điểm, yêu cầu kiểm toán định kỳ; đẩy mạnh dán nhãn năng lượng, loại bỏ thiết bị kém hiệu suất; hình thành Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, hỗ trợ các dự án và các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO); đồng thời tăng cường thanh tra, xử phạt để nâng cao hiệu lực pháp luật.

Theo ông Đặng Hải Dũng, từ nay đến 2030, khi châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc áp dụng đồng loạt các quy định về phát thải carbon và truy xuất nguồn gốc, đây vừa là thách thức vừa là cơ hội để doanh nghiệp Việt thích ứng, nâng cao sức cạnh tranh.

Ông Đặng Hải Dũng - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công. Ảnh: BCT

Phát biểu tại hội nghị, ông Ngô Sơn Hải – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam nhấn mạnh, EVN không chỉ bảo đảm cung ứng điện an toàn, liên tục mà còn coi tiết kiệm năng lượng là giải pháp then chốt trong cân bằng cung cầu. Tập đoàn đã nhiều năm phối hợp Bộ Công Thương góp ý xây dựng pháp luật, triển khai các chương trình hỗ trợ khách hàng, áp dụng công nghệ hiện đại và tuyên truyền cộng đồng sử dụng điện tiết kiệm.

Theo ông Hải, nghị định mới sẽ là hành lang pháp lý thống nhất để các quy định đi vào thực tế. EVN cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng các bộ, ngành và doanh nghiệp nhằm thực hiện thành công mục tiêu quốc gia về tiết kiệm năng lượng và phát thải ròng bằng “0”.

Tại hội nghị, nhiều ý kiến góp ý tập trung vào cơ chế kiểm soát, quản trị năng lượng trong doanh nghiệp, quy định về ESCO, chế tài xử phạt và yêu cầu tuân thủ chuẩn mực quốc tế. Kết luận, đại diện Bộ Công Thương khẳng định nghị định khi ban hành sẽ là công cụ quan trọng giúp sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới phát triển kinh tế xanh, bền vững.